روند همکاری ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وارد مرحله جدیدی شده است. پس از برجام تاکنون هر دو طرف یعنی ایران و این سازمان بین‌المللی بر حسن همکاری‌ها مهر تایید می‌زدند اما از روز گذشته آژانس موضع جدیدی اتخاذ کرده و مسائلی را مطرح می‌کند که مورد قبول ایران نیست. مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز گذشته اعلام کرد که ایران چهار ماه امکان دسترسی ما به دو مکان را سلب کرده و تقریبا یک سال است که در مذاکرات جدی برای پاسخ به سوال‌های ما در مورد مواد هستهای اعلام نشده احتمالی و فعالیت‌های مرتبط با هستهای شرکت نکرده است. ایران براساس توافق هستهای سال ۲۰۱۵ با گروه ۱+۵ اجازه ذخیره ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده را دارد. از سوی دیگر در برجام پیش‌بینی شده بود که ایران اجازه غنی‌سازی اورانیوم با غلظت بیش از ۳.۶۷ درصد را ندارد.در گزارش روز جمعه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آمده، ایران اکنون به غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۴.۵ درصد ادامه می‌دهد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تمام گزارش‌های خود تاکنون به صراحت اعلام کرده که برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران در مسیر صلح‌آمیز قرار دارد. دیروز اما جلسه کشورهای عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ساعت ۱۲:۳۰ به وقت تهران آغاز شد. این نشست، به دلیل شیوع ویروس کرونا، برای نخستین بار به شکل مجازی برگزار می‌شد. گزارش سالانه سال ۲۰۱۹، گزارش همکاری‌های فنی سال ۲۰۱۹، نظارت و راستی‌آزمایی در جمهوری اسلامی ایران با توجه به قطعنامه ۲۲۳۱ سال ۲۰۱۵ شورای امنیت سازمان ملل، گزارش اجرای پادمان‌ها در سال ۲۰۱۹، اعمال پادمان‌ها در جمهوری دموکراتیک خلق کره، توافقنامه پادمان‌های پیمان عدم اشاعه با جمهوری اسلامی ایران از جمله مباحث جلسه دیروز بود.
رافائل گروسی مدیرکل آژانس دیروز پس از نشست مجازی شورای حکام در جمع خبرنگاران، اقدامات راستی آزمایی را فرآیندی دایمی خواند که ارتباطی به تجدید نظر درباره پرونده هستهای ایران که سال ۲۰۱۵ وفق برجام بسته شد ندارد. وی با اشاره به این‌که هرجا فعالیت هستهای در جریان است آژانس باید حاضر باشد، از این‌که با جمهوری اسلامی ایران در برخی موارد اختلاف نظر دارد ابراز تاسف کرد. گزارش سالانه سال ۲۰۱۹، گزارش همکاری‌های فنی سال ۲۰۱۹، نظارت و راستی‌آزمایی در جمهوری اسلامی ایران با توجه به قطعنامه ۲۲۳۱ سال ۲۰۱۵ شورای امنیت سازمان ملل، گزارش اجرای پادمان‌ها در سال ۲۰۱۹، اعمال پادمان‌ها در جمهوری دموکراتیک خلق کره، توافقنامه پادمان‌های پیمان عدم اشاعه با جمهوری اسلامی ایران از جمله مباحث جلسه امروز خواهند بود.آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر اساس گزارش‌های ادعایی اتهاماتی را درباره فعالیت‌های هستهای اعلام نشده در مکان‌هایی در ایران مطرح کرده است.
گروسی درباره ماهیت این مکان‌ها گفت: دقیقا به همین خاطر است که ما خواهان دسترسی (به فعالیت‌های هستهای و مکان‌های اعلام نشده) در ایران هستیم و امیدواریم تلاش‌های ما با موفقیت روبه‌رو شود. وی تعداد این مکان‌ها را در ابتدا سه مورد عنوان کرد و افزود: اما اینک یک مکان بی‌ربط است و نیازی به دسترسی به آن وجود ندارد. او درباره پاسخ احتمالی شورای حکام به گزارش آژانس در این زمینه گفت: تصمیم‌گیری در این باره به نظر اعضا بستگی دارد.
مدیر کل آژانس با بیان این‌که کار او تهیه گزارش دقیق و فنی از فعالیت هستهای کشورها و اعلام ملاحظات فنی آژانس است، مدعی شد که تمایلی به جهت‌دهی و اثرگذاری بر تصمیم‌گیری اعضا ندارد. گروسی درباره خطر کاهش همکاری هستهای ایران با آژانس در پی افزایش فشارها ابراز امیدواری کرد که چنین اتفاقی رخ ندهد.مدیرکل آژانس مدعی شد: طبق روند ارزیابی و استانداردهای آژانس، وقتی کارشناسان این نهاد بعد از بررسی اطلاعات احساس کنند نیاز به دقت بیشتری هست، سوالاتی مطرح می‌کنند. ما هم سوال‌هایی را مطرح کرده‌ایم و پاسخ مشخصی دریافت نکردیم. به همین دلیل، درخواست دسترسی‌هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر مطرح کرده‌ایم. مدیرکل آژانس اظهار داشت: ما با ایران در حال همکاری هستیم اما اختلاف‌نظر در این مورد دسترسی‌ها هم وجود دارد. از آنجا که فعالیت‌های راستی‌آزمایی در ایران در حال انجام است، نباید درباره این موضوع گمانه‌زنی کرد.
بلومبرگ: سه کشور اروپایی بعد از ۸ سال، ایران را برای عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توبیخ می‌کنند
به دنبال اقدام ایران در مسدود کردن دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی اتمی به دو مرکز هستهای، که احتمال می‌رود از دو دهه پیش فعالیت‌ها در آنها جریان داشته است، این رژیم اکنون با نخستین توبیخ رسمی طی هشت سال گذشته روبرو می‌شود.
بلومبرگ روز دوشنبه ۲۶ خرداد گزارش داد که فرانسه، بریتانیا، و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای را تهیه کرده‌اند که از ایران می‌خواهد با بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کامل داشته باشد؛ قطعنامه‌ای که نخستین توبیخ هیئت مدیره آژانس از سال ۲۰۱۲ تاکنون است و می‌تواند مبنای دور تازه‌ای از تنش بر سر برنامه هستهای ایران باشد.
واکنش ایران
اما در واکنش به این سخنان و گزارش آژانس، دیروز سخنگوی وزارت امورخارجه صحبت کرد. سیدعباس موسوی با بیان این‌که گزارش آژانس ارتباطی با برجام ندارد، خاطرنشان کرد: موضوع بسته شده را باز می‌کنند و مبنای ادعایشان ادعای رژیم صهیونیستی و شخص نتانیاهو است که جای تاسف دارد که آژانس به جای اتکا به مدارک متقن و نگاه به همکاری‌های سطح بالای ایران تا این لحظه کند، اینها را کنار گذاشته و ادعاهای رژیمی را می‌پذیرد و مبنای سوالات خود قرار می‌دهد که خصومت آن با مردم و نظام ما و نظام بین‌الملل برای همه محرز است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: آمریکا سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی را گروگان اهداف خود گرفته است و این مشی آمریکاست. اما به آژانس توصیه می‌کنم در این زمینه واقع‌نگری داشته باشند و به مراجعه به اسناد متقن و همکاری خوب جمهوری اسلامی با آژانس، ادعای آمریکا و رژیم صهیونیستی را مبنای سوال خود قرار ندهد. این دیپلمات افزود: آژانس باید این همکاری‌ها را قدر بدانند و وارد حاشیه‌سازی بی‌مورد نشوند. امیدواریم نشست آنها منجر به نتیجه‌ای شود که برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی مهم و کارآمد و سازنده باشد.
آمریکا اردیبهشت ماه ۹۷ از توافق هستهای ایران و ۱+۵ خارج شد؛ اقدامی که با محکومیت دیگر امضاکنندگان این توافق و جامعه جهانی روبه‌رو شد. جمهوری اسلامی ایران نیز پس از یک سال صبر راهبردی از اردیبهشت ماه ۹۸ و در پی انجام نشدن تعهدات دیگر امضاکنندگان این توافق، اقدام به کاهش برخی تعهدات خود از جمله سطح غنی‌سازی طبق توافق برجام کرد.
پایان تحریم تسلیحاتی، دستاور مهم برجام
حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران روز یکشنبه در جلسه هیات دولت و در آستانه برگزاری نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در خصوص قطعنامه ۲۲۳۱ گفت: مساله پایان تحریم تسلیحاتی در مهرماه امسال یکی از دستاوردهای مهم برجام است و اگر آمریکایی‌ها بخواهند این دستاورد را زیر سوال قرار دهند کشورهای بزرگ دیگر می‌دانند که عکس‌العمل ما چه خواهد بود.وی افزود: اخیراً آمریکایی‌ها شروع به تهدید آژانس بین‌المللی اتمی و شورای امنیت با هدف به استخدام گرفتن این نهادها کرده‌اند که مطمئن هستیم هم دیپلمات‌ها و هم مسئولین کشور ما در این زمینه در برابر آمریکا به خوبی خواهند ایستاد و ما نخواهیم گذاشت آمریکایی‌ها موفق شوند. روحانی تصریح کرد: امیدواریم همه کشورهایی که در شورای امنیت و در شورای حکام عضو هستند در زمینه این توطئه‌ها کاملا متوجه برنامه‌ریزی آمریکا باشند و ما هم در این زمینه موفق خواهیم بود و از این برنامه‌ریزی‌هایی که آمریکا برای ایران طراحی کرده، عبور می‌کنیم.
«کاظم غریب‌آبادی» سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین روز جمعه گذشته از تداوم کارشکنی‌های آمریکا و متحدانش علیه ایران در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی خبر داد. وی با انتشار پیامی در صفحه اینستاگرام خود افزود: در این نشست گزارش‌های مدیرکل آژانس در مورد راستی‌آزمایی اجرای برجام در ایران و همچنین توافقنامه پادمان در ایران نیز مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. سفیر کشورمان تصریح کرد: آمریکا و برخی کشورهای غربی دنبال آن هستند که در صورت لزوم، امکان تصمیم گیری از جمله از طریق رأیگیری نیز در این نشست مجازی وجود داشته باشد؛ در حالی که برخی کشورهای دیگر عضو شورا مانند روسیه با این امر مخالفند.
سفیر کشورمان خاطر نشان کرد: آمریکا همچنان دنبال تضعیف سازوکارهای بین‌المللی و رویه‌های حاکم بر این سازمان‌هاست. غریب آبادی پیش‌تر با ارسال نامه‌‌ای به مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص رفتار غیرقانونی و متخلفانه آمریکا در قبال تعهدات بین‌المللی خود در حوزه همکاری‌های هستهای و ایجاد ممانعت در این زمینه هشدار داده بود.
سفیر کشورمان با بیان این‌که ایران محق است تا اقدامات جبرانی را در قبال این شرایط اتخاذ کند، از اعضای آژانس خواست تا به مسئولیت خویش برای واکنش مناسب به این اقدامات غیرقانونی آمریکا عمل کنند. غریب‌آبادی همچنین از مدیرکل آژانس خواست تا این گونه اقدامات خلاف تعهدات آمریکا را در گزارش‌های خود در ارتباط با اجرای اسناد مرتبط آژانس، منعکس کنند.
ایران، موضوع اصلی نشست
میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین به تازگی در صفحه توئیتر خود نوشت: نشست آتی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جلسه‌ای طولانی و ایران موضوع اصلی مورد بحث خواهد بود. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه ۱۶ خرداد در گزارشی که در اختیار کشورهای عضو شورای حکام قرار داد، اعلام کرد که ذخیره اورانیوم غنی شده ایران تقریبا به هشت برابر حد مجاز در برجام رسیده است.
- 14
- 2
