روز گذشته رییس‌جمهور در سخنرانی خود تلویحا نسبت به مجازات‌هایی که برای رئیس دولت اصلاحات از سوی بازنده انتخابات سال ۹۶ تعیین‌شده بود ابراز ناخشنودی کرد. مجازات برای فردی تعیین شده است که نه تنها تفهیم اتهام نشده بلکه هیچ دادگاهی تشکیل نشده است تا وی امکان دفاع از خود را داشته باشد.
برابر اصل ۱۱۳ قانون اساسی رییس‌جمهور دومین شخص کشور است و نظارت بر اجرای قانون اساسی بر‌عهده اوست. یکی از اصول قانون اساسی نیز آن است که هیچ فردی را نمی‌توان بدون محاکمه و حکم قضایی محدودیت اجرا کرد یا او را مجازات کرد. اینکه برای یک نفر محدودیت ایجاد کنیم و دستورالعملی صادر شود که نتواند در مجامع عمومی شرکت کند این نوعی مجازات است و هر نوع مجازاتی هم باید توسط دادگاه صورت گیرد.
دادگاه نیز نمی‌تواند در غیاب متهم تشکیل شود، مگر متهمی که امکان دسترسی به آن وجود نداشته باشد. روش محاکمه غیرحضوری نیز خود تشریفاتی دارد. بنابراین وقتی متهم آدرس معینی دارد و شناخته شده است باید برابر آیین دادرسی کیفری به دادگاه احضار شود. در این روش نیز احضاریه باید به آدرس محل سکونت یا کار متهم ارسال شود.
اگر متهم ظرف مدت قانونی به دادگاه مراجعه نکرد، بررسی‌های بعدی از نظر قانونی انجام خواهد شد. مجازات‌هایی از این دست که محدودیت‌هایی در سخنرانی یا شرکت در مجامع هست نیز از منظر قانونی با نام مجازات‌های تکمیلی یا تبیینی شناخته می‌شود. مجازات‌های تکمیلی یا تبیینی خود مجازاتی اضافه بر مجازات‌های اصلی است و به طور مجزا درباره آنها حکم اجرایی داده نمی‌شود.
مجازات تکمیلی به این معنی است که ابتدا به ساکن نمی‌توان فردی را از حقوق اجتماعی محروم کرد. نکته مهم آن است که محرومیت از حقوق اجتماعی مجازاتی تکمیلی است، لذا زمانی که مجازات اصلی بیان نشده، از نظر حقوقی دور از ذهن است که مجازات تکمیلی را برای فردی در نظر بگیریم، آن هم فرد شناخته‌شده‌ای که هشت سال رییس‌جمهور کشور بوده است و با یک کلمه «تکرار می‌کنم» روحی به انتخابات می‌دمد. مجازات باید جامعه را قانع کند، به این معنی که جامعه بپذیرد مجازاتی فی‌الواقع در پی یک جرم تعیین شده است.
تعیین چنین محدودیت‌هایی برای آقای خاتمی به امضای فردی که در انتخابات ۹۶ شکست خورده است، ذهن جامعه را به سویی می‌برد که به جای پذیرش الزامی و واقعی بودن مجازات این تصور تقویت می‌شود که مجازات بیشتر جنبه شخصی دارد.
این در حالی است که حتی اگر بنا بود مجازات‌های تکمیلی هم برای آقای خاتمی در نظر گرفته شود بهتر بود به امضای فردی غیر از آقای رییسی انجام می‌شد. این موضوع از موارد رد دادرس است. به این معنی که دادرس به عنوان فرد رسیدگی‌کننده به پرونده در مواردی حق رسیدگی ندارد. از همین رو تصمیم بهتر آن بود که حتی در صورت درست بودن حکم، فرد دیگری آن را به امضا می‌رساند.
*کارشناس سیاسی اصلاح‌طلب
گروه سیاسی- این روزها برخورد اخیر با فعالان اصلاح‌طلب و محدودیت‌های سه‌ماهه در خصوص عدم حضور در مراسم‌های عمومی برای رییس دولت اصلاحات منجر به اعتراض‌هایی از جانب فعالان سیاسی شد تا جایی که از رییس‌جمهور خواستند برای برقراری ثبات و آرامش از ظرفیت‌های قانونی در جهت تحقق وعده‌های خود در خصوص رفع حصر اقدام کند چراکه روحانی به عنوان مسوول اجرای قانون اساسی وظیفه پشتیبانی از حقوق اساسی مردم و حمایت از آزادی‌های قانونی و مشروع آنها را بر عهده دارد. اما اکنون محدودیت‌ها برسر راه رییس دولت اصلاحات و اعتراض‌های فعالان سیاسی مبنی بر این محدودیت‌ها به جایی رسید که رییس‌جمهور نیز در سخنرانی خود در مراسم آغاز سال تحصیلی دانشگاه‌ها به آن واکنش نشان داد و از تنبیه‌ای که علیه سید محمد خاتمی صورت گرفته است گلایه کرد.
رییس‌جمهور گفت: اگر کسی تکرار کند که مردم پای صندوق‌های رای بیایند آیا باید تنبیه شود؟ البته ممکن است فشارهای برخی از گروه‌های سیاسی گهگاهی منجر به حمایت صوری روحانی از خاتمی در جهت رفع حصر شود اما به کار بردن کلمه تکرار صرفا جهت به دست آوردن دل برخی از معترضان نمی‌تواند اقدامی عملی و شایسته از جانب رییس‌جمهوری باشد که در کارزار انتخاباتی با تکیه بر بسیاری شعارها همچون رفع محدودیت‌های غیرضرور برای مسوولان سابق این نظام، با تلاش برای گشودن فضای سیاسی، حمایت قاطبه مردم را به خود جلب کرده است. پس روحانی باید بداند که وظیفه سنگینی دارد و باید از حقوق ملت دفاع کند.
عبدالله ناصری عضو شورای مشورتی اصلاح طلبان در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «جهان‌صنعت» در خصوص حمایت روحانی از خاتمی گفت: اعتقادی به حمایت‌های آقای روحانی ندارم چرا که او کار‌هایی را که در خصوص رفع حصر باید انجام می‌داد رها کرد و اقدامی خارج از تریبون در این خصوص انجام نداده بلکه فقط برای افکار عمومی سخنی صورت گرفته است. ناصری تاکید کرد: البته قرار نیست علیه آقای روحانی موضع‌گیری صریح کنیم اما در زمان خاص خود تصیم جمعی و با هماهنگی آقای خاتمی اقدامی عملی انجام خواهد شد.
حسن روحانی در مراسم آغاز سال تحصیلی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و فناوری که در دانشگاه تهران برگزار شد، با بیان اینکه دانشگاهیان ابتدا باید معضلات خود در دانشگاه‌ها را حل کنند و سپس معضلات و مشکلات جامعه را حل کنند، به طرح انتقاداتی از وضعیت مدیریت دانشگاه‌ها پرداخت و اظهار کرد: بارها در جلسات مختلف ازجمله شورای انقلاب فرهنگی و هیات دولت اعلام کرده‌ام که معلوم نیست در مدیریت دانشگاه‌ها راه خوبی را پیش می‌رویم یا نه چراکه اداره دانشگاه‌ها را قطعه‌قطعه کرده‌ایم و برخی مسوولیت دین، برخی مسوولیت انقلاب و برخی مسوولیت‌های دیگری بر عهده دارند. این درحالی است که نباید این تقسیم‌بندی‌ها انجام شود.
رییس‌جمهور خطاب به مدیران دانشگاه‌ها گفت: از آغاز تا پایان مهم است با چه متدی رقابت‌های علمی و دانشگاهی را افزایش دهیم. بله دانشگاه همیشه پرآوازه بوده است اما باید رقابتی بین دانشگاه‌ها باشد یا خیر؟ هر کس در انتخابات شرکت کرده باید تشویق شود اما یک جناح جایزه می‌گیرد و یک جناح دیگر تنبیه می‌شود. این می‌شود اعتماد عمومی؟حالا شاید عده‌ای بیکارند و می‌خواهند شغلی داشته باشند. اگر کسی تکرار کند که مردم بیایند پای صندوق باید تنبیه شود؟ چند بار باید تجربه کنید؟ بگذارید رقابت سالم در جامعه ما باشد. در همه چیز انحصار خطرناک است. همه را تشویق به نقد کنیم.
وی خاطر‌نشان کرد: نقد باید مخصوصا در دانشگاه آزاد باشد. اگر استاد یا دانشجویی نقدی دارد که مورد پسند من نباشد باید تشویق شود چون او نظر خود را گفته است. هر کس در انتخابات شرکت کرده است باید تشویق شود اما یک جناح جایزه می‌گیرد و یک جناح دیگر تنبیه می‌شود. این می‌شود اعتماد عمومی؟
روحانی گفت: شاید بعضی دستگاه‌ها بیکارند، ناچارند عده‌ای را دم به ساعت احضار کنند. یک جناحی از اول انقلاب دیوارش کوتاه ساخته شده است. نمی‌دانم جریان چه بوده است. اگر کسی خیلی هم تاثیرگذار باشد مثلا برای تشویق مردم تکرار کند که بیایند پای صندوق باید ببینیم چه کسی را تنبیه کنیم چه کسی را تشویق. باید این مسیر را رها کنیم. چند بار باید تجربه کنید؟ در سال ۹۲ یک بار تجربه کردید دوباره در سال ۹۴ دوباره در سال ۹۶؛ باید از تجربه استفاده کرد. بگذارید رقابت آزاد در جامعه باشد. در اقتصاد و علم انحصار خطرناک است. در مدیریت انحصار خطرناک است آزاد بگذارید. رقابت باید آزاد باشد. برای نقد و مشارکت همه را تشویق کنید. هرکه نقد می‌کند را تشویق کنید.
رییس‌جمهور در بخش دیگری از صحبت‌های خود، اظهارات رییس‌جمهور آمریکا را عجیب و غریب خواند و خاطر‌نشان کرد: ممکن است در کشوری براساس برخی مبناها فردی رییس‌جمهور شود که با کارهای عجیب و غریب خود همه دنیا را نگران کند. حال ممکن است چنانچه معضلی که در یک کشور ایجاد شده به کشورهای دیگر دنیا نیز سرایت کند و بر ما نیز فشارهایی وارد شود اما نباید نسبت به مسیری که انتخاب کرده‌ایم، تردید کنیم. وی با انتقاد از طرح برخی اظهارات از سوی عده‌ای در داخل کشور در این زمینه اظهار کرد: من نمی‌دانم چرا عده‌ای از این موضوع و اینکه کشور دچار مشکل شود، خوشحال می‌شوند و نان خود را در دعوا می‌بینند.
با این وجود معتقدیم که تضارب آرا هیچ مشکلی ندارد اما باید در موضوعات مربوط به منافع ملی همه یک صدا باشند. روحانی با اشاره به توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵ تصریح کرد: در توافق برجام به منافع غیرقابل بازگشتی دست یافته‌ایم و نه تنها ترامپ بلکه چنانچه ده ترامپ دیگر در دنیا روی کار بیایند، آن منافع غیرقابل بازگشت هستند.
در مذاکرات هسته‌ای ما قدرت سیاسی خود را به جهانیان نشان دادیم و دیپلمات‌های ما آنقدر قوی و قدرتمند با شش قدرت بزرگ دنیا حرف زدند و به توافق رسیدند که آن طرف توافق آمریکا می‌گوید ایرانی‌ها ما را فریب داده‌اند. رییس‌جمهور ادامه داد: گرچه این حرف نادرست است و مبنای ما در این توافق برد- برد بوده اما ما به عنوان یک توانمند سیاسی در صحنه مذاکرات با قدرت‌های دنیا ظاهر شدیم و نشان دادیم نه تنها در جنگ و اقتصاد قوی هستیم بلکه در صلح و سیاست نیز قدرتمندیم که این نیز موضوع غیرقابل بازگشتی است.
رییس‌جمهور با اشاره به لغو تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران و بسته شدن پرونده PMD افزود: برخی می‌گفتند پرونده PMD هیچ‌گاه بسته نمی‌شود ولی ما توانستیم در مذاکرات هسته‌ای این پرونده را ببندیم و آژانس رسما اعلام کرد که دیگر سوالی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ما ندارد.
همچنین توانستیم قطعنامه‌های سازمان ملل را که سال‌ها علیه کشور تصویب شده بود لغو کنیم. روحانی همچنین با انتقاد از طرح برخی مسایل در داخل نسبت به احتمال اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران گفت: ممکن است فردی بگوید بعدا نیز قطعنامه‌هایی صادر خواهد شد، این حرف مانند آن است که ما می‌گوییم در جنگی پیروز شده‌ایم و عده‌ای می‌گویند ممکن است در جنگ بعدی پیروز نشویم. در پاسخ ما اعلام می‌کنیم که چنانچه روزی سازمان ملل بخواهد علیه ما قطعنامه‌ای صادر کند ما تجربه لغو قطعنامه‌های قبلی را داریم.
وی در ادامه به بیان برخی دیگر از منافع غیرقابل بازگشت برجام پرداخت و اظهار کرد: در زمینه اقتصادی از جمله فروش نفت و میعانات نفتی و همچنین جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و گشایش اعتبارات بزرگ در بانک‌های بین‌المللی و ورود فناوری به کشور منافع بسیاری برای کشور حاصل شده که غیرقابل بازگشت است.
رییس‌جمهور با طرح این پرسش که چرا عده‌ای نادرست با مردم صحبت می‌کنند، اظهار کرد: مردم توانستند حق هسته‌ای خود را کف خیابان تا وین و نیویورک ببرند و آن را تثبیت کنند. اگر امروز آمریکا مرتکب تخلفی شود همه دنیا آن را محکوم می‌کنند اما بازهم عده‌ای در داخل می‌گویند چرا به آمریکایی‌ها اعتماد کردید.
- 9
- 6
