نشریه آمریکایی پولیتیکو در گزارشی از تعمیق شکاف میان جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا با مایک پمپئو، وزیر خارجه و برایان هوک، نماینده او در امور ایران خبر داد. این نشریه در بخشی از این گزارش آورده است؛ درحالیکه پمپئو تمام تلاش خود را به کار بسته تا مواضع ترامپ را در زمینه سیاست خارجی پیش ببرد، بولتون سیاستهای متناقض را هدایت میکند. به نوشته پولیتیکو، در شرایطی که پمپئو بهدنبال مذاکره با ایران است، بولتون، لحن و سیاستهایی کاملا متناقض را پیش میبرد.
تهدیدهای نظامی دولت آمریکا علیه ایران باعث شده است که بسیاری از مخالفان اقدام نظامی نسبت به بیتجربگی پاتریک شاناهان، سرپرست جدید وزارت دفاع ابراز نگرانی کنند. آنها توانایی وی برای ایستادن در مقابل افراد جنگطلبی همچون جان بولتون را زیرسوال میبرند. به گزارش «انتخاب» نشریه پولیتیکو نوشت: شاناهان تقریبا دو سال قبل به پنتاگون ملحق شد و پیش از آن در دولت کار نکرده بود. او چهار ماه قبل بهعنوان سرپرست وزارت دفاع انتخاب شد. شاناهان در مقایسه با جیمز متیس، وزیر دفاع سابق تمایل کمتری برای کنترل افکار خطرناک ترامپ و مشاورانش نشان داده است.
اما مقامات سابق دولت آمریکا نگرانند که تیم ترامپ در مسیر تقابل نظامی با ایران قرار گرفته باشد. آنها معتقدند که شاناهان در بحثهای داخلی در کاخ سفید زیر سایه مشاوران ترامپ همچون جان بولتون، مشاور امنیت ملی و مایک پمپئو، وزیر امورخارجه قرار بگیرد. جیمز متیس در ماه دسامبر بعد از بحث با ترامپ بر سر استراتژی در سوریه استعفا کرد. متیس بهطور مکرر در طول دوره فعالیت خود تلاش کرد جلوی سیاستهایی را که افسران نظامی با آنها مخالف بودند بگیرد. برای مثال میتوان به حمله موشکی آمریکا به سوریه در سال ۲۰۱۸ اشاره کرد. اما منتقدان شاناهان معتقدند که او در مقایسه با متیس توانایی کمتری برای کنترل ترامپ دارد.
یکی از مقامات سابق پنتاگون در مصاحبه با پولیتیکو گفت: «شاناهان ضعیفترین فرد در حلقه نزدیکان ترامپ است. او تجربهای در مورد این تصمیمگیریها ندارد و دانشش در مورد مسائل نظامی در حد صفر است. واقعیت این است که شاناهان تجربه و جدیت جیمز متیس را ندارد. بولتون نیز از سالها حضور خود در دولت بهره میگیرد.» یان گلدنبرگ، کارشناس باسابقه در حوزهسیاست خارجی که سابقه حضور در پنتاگون و وزارتخارجه دولت اوباما را دارد نیز با این ارزیابی موافق است. او می گوید: «بدون شک بولتون و پمپئو قدرت بیشتری نسبت به شاناهان دارند. او تجربه لازم برای ایستادن در مقابل آنها را ندارد.»
بولتون و پمپئو در هفتههای اخیر لحن خصمانهای نسبت به ایران گرفتهاند. بولتون برای مدتی طولانی بهدنبال تغییر نظام در ایران بوده است و سابقه فعالیت در دولت چهار رئیسجمهور را دارد. او تهدید کرده که هر گونه تهاجم ایران با پاسخ قاطع روبهرو خواهد شد. پمپئو نیز در دیدار با متحدان اروپایی در بروکسل موضع محکمی گرفت.
آخرین اقدامات دولت ترامپ در کمپین فشار حداکثری خود علیه ایران و نیروهای نیابتیاش در منطقه شامل اعمال تحریمهای سختتر و ارسال بمبافکن و ناوهای جنگی به منطقه بوده است. ترامپ روز سهشنبه گزارش روزنامه نیویورکتایمز در مورد ارسال ۱۲۰ هزار سرباز آمریکایی به عراق را رد کرد. البته او استفاده از اقدام نظامی علیه ایران را رد نمیکند. ترامپ در مصاحبه با خبرنگاران گفت: «ما هنوز برای ارسال سربازان خود برنامهریزی نکردهایم. اگر مجبور باشیم، مطمئن باشید که سربازان بیشتری را به منطقه ارسال خواهیم کرد.» شاناهان از ماه ژانویه هدایت پنتاگون را بر عهده داشته است. کنگره آمریکا در سال ۲۰۱۷ وی را بهعنوان معاونت وزارت دفاع تایید کرده بود. بعد از آنکه جیمز متیس به خاطر تصمیم ترامپ برای خروج سربازان آمریکایی از سوریه استعفا کرد.
مقامات هر دو حزب آمریکا از فقدان افراد میانهرو در تیم امنیت ملی ترامپ ابراز نگرانی کردهاند. سناتور تیم کین، عضو کمیته نیروهای مسلح کنگره در این ارتباط گفت: «من به دنبال فردی همچون جیمز متیس هستم که واقعیات را بدون تعارف به ترامپ بگوید.» جمهوریخواهان نیز نگرانند که بعد از خروج جیمز متیس و افرادی همچون اچ آر مکمستر، مشاور امنیت ملی سابق و جان کلی، رئیس ستاد ترامپ از کاخ سفید نتوانند همچون گذشته روی افکار و رفتار ترامپ کنترل داشته باشند.
یکی از مقامات وزارت دفاع به پولیتیکو گفت که جیمز متیس در دوره فعالیت خود در پنتاگون معمولا با اتخاذ رویکردهای تهاجمی علیه ایران و متحدانش مخالفت میکرد. سال گذشته جیمز متیس و ژنرال جوزف دانفورد، رئیس ستاد مشترک آمریکا بر سر گزینههای نظامی علیه سوریه اختلافنظر داشتند. البته در این مورد متیس و دانفورد ترامپ را قانع کردند که محدودترین گزینه نظامی یعنی حمله موشکی به تاسیسات شیمیایی سوریه را انتخاب کند. اما درحالحاضر شاناهان درحال رقابت با افراد قدرتمندتری همچون بولتون و پمپئو است.
بولتون در گذشته بهعنوان سفیر آمریکا در سازمان ملل و معاون وزارتخارجه در امور تسلیحات و امنیت بینالملل انجام وظیفه کرده است. مایک پمپئو نیز سابقه حضور در کنگره و ارتش را دارد و بهعنوان اولین رئیس سازمان سیا در دوره ریاستجمهوری ترامپ انجام وظیفه کرد. البته برخی مقامات کنونی معتقدند که شاناهان میتواند از عهده این وظیفه برآید. یکی از مقامات پنتاگون در این ارتباط گفت: «مسلما شاناهان در مقایسه با متیس گزینه خوبی برای هدایت وزارت دفاع نبوده است. اما به نظرم او تجربه و دانش کافی برای تعامل با وزارتخارجه و تسلط پیدا کردن بر اوضاع را دارد.»
اما پنتاگون تاکنون در یکی از بحثهای مرتبط با ایران شکست خورده است. ماه گذشته وزارتخانههای مختلف در مورد قرار دادنسپاه پاسداران ایران در فهرست سازمانهای تروریستی اختلافنظر داشتند. کاخ سفید و وزارتخارجه از این گزینه حمایت میکردند. اما مقامات پنتاگون معتقد بودند که این اقدام میتواند به حملات انتقامجویانه ایران علیه سربازان آمریکایی در منطقه منجر شود. یکی از مقامات سابق پنتاگون اشاره کرد که سبک مدیریتی کند شاناهان میتواند مانعی در مقابل تصمیمگیری سریع در زمان برنامهریزیهای نظامی ایجاد کند. او تاکنون بهطور مستقیم دیدگاههای بولتون و پمپئو را به چالش نکشیده است. یکی از مقامات دیگر وزارت دفاع در این ارتباط گفت: «شاناهان تجربهای در مورد مسائل مرتبط با استقرار و سازماندهی سربازان، تنشهای نظامی و تعامل با دولتهای خارجی ندارد. سوال اینجاست که با وجود سابقه طولانی بولتون و پمپئو در این حوزهها، آیا آنها در زمان تصمیمگیری توجهی به شاناهان خواهند داشت؟»
او ادامه داد: «در این مواقع تصمیمهای حیاتی باید گرفته شوند. متاسفانه سبک مدیریتی شاناهان به تاخیر در تصمیمگیریها منجر میشود. در حال حاضر او نمیتواند به ما کمک کند. علاوه بر این، شاناهان باید نمایندگان دو حزب را قانع کند و سربازان نسبت به رهبری او اطمینان داشته باشند. من مطمئن نیستم که او این توانایی را داشته باشد.» در روزهای اخیر چند نفتکش عربستانی مورد حمله پهپادی قرار گرفتند. برخی مقامات آمریکایی تلاش کردند به سرعت ایران را مقصر جلوه دهند.
اما سفیر آمریکا خواستار انجام تحقیقات کامل برای مشخص شدن دلیل این حادثه شد. او در مصاحبه با خبرنگاران گفت: «باید تحقیقاتی در مورد این حادثه و دلیل آن انجام شود و سپس واکنش مناسبی نشان خواهیم داد. در حال حاضر، شروع یک درگیری نظامی به نفع ایران، آمریکا وعربستان نخواهد بود.» یکی از مقامات عرب نیز در مصاحبه با پولیتیکو گفت که ظاهرا ترامپ هیچ تمایلی به درگیری نظامی با ایران ندارد.
- 10
- 7
