چند نکته درباره سفر مقتدی صدر به عربستان

او در  فرودگاه جده مورد استقبال ثامر السبهان وزیر مشاور در امور خلیج فارس در کابینه سعودی قرار گرفت. سبهان قبل از این سفیر سعودی در عراق بود که به دلیل موضع گیری های متعدد علیه نیروهای شیعه حشدالشعبی از سوی وزارت خارجه عراق مورد بازخواست قرار گرفت و در نهایت از عراق اخراج شد

سفر مقتدی صدر به عربستان سعودی از چندین نظر مهم و قابل توجه است.

۱- سفر مقتدی صدر به عربستان سعودی با دعوت رسمی دولت سعودی صورت گرفته است. این مسئله نشان دهنده تصمیم دولت کنون سعودی برای تقویت روابط با همسایه شمال شرقی یعنی عراق است.

پیش از این "حیدر العبادی" نخست وزیر عراق و "قاسم الاعرجی" وزیر کشور عراق و از افراد نزدیک به ایران به ریاض سفر کرده بودند.

سفر مقامات عراقی به عربستان سعودی ادامه دار خواهد بود.

مقامات دولتی عربستان سعودی به رسانه ها گفته اند که علاوه بر مقتدی صدر از چند مقام عراقی دیگر از جمله "إیاد علاوی" معاون رئیس جمهوری، "عمار حکیم" رئیس سابق مجلس اعلای اسلامی عراق و رهبر حزب "حکمت ملی" و "حیدر العبادی" نخست وزیر عراق برای سفر به عربستان سعودی دعوت شده است.

به گفته این مقام مطلع به احتمال زیاد پس از صدر، عمار حکیم هم به عربستان سعودی سفر خواهد کرد.

۲- "ملک سلمان بن عبدالعزیز" پادشاه عربستان سعودی اکنون در مرخصی و برای استراحت به کشور مراکش سفر کرده است و در غیاب وی فرزندش "محمد بن سلمان" ولیعهد سعودی اداره کشور را در دست دارد. دیدار محمد بن سلمان با مقتدی صدر نشان دهنده اهمیتی است که ریاض برای این سفر قائل است.

راس هرم حکومت در عربستان سعودی به دنبال بهبود روابط با عراق است و برای این مسئله اهمیت زیادی قائل است.

۳- این نخستین سفر مقتدی صدر به عربستان سعودی پس از ۱۱ سال است. آخرین سفر وی به عربستان در سال ۲۰۰۶ میلادی بود.

در این مدت مقتدی صدر مواضع تندی را نسبت به عربستان اعلام کرده بود. وی در پی سلسله انفجارهایی که سال گذشته در منطقه شیعه نشین "العوامیه" در عربستان سعودی اتفاق افتاده بود دولت سعودی را مقصر و عربستان سعودی را در معرض موج انقلاب‎های "بهار عربی" دانسته بود.

وی همچنین جنگ عربستان علیه یمن را ظالمانه خوانده بود.

مواضع تند مقتدی صدر علیه سعودی ها عمدتا در مسائل مربوط به شیعیان در عربستان و یمن است اما وی در بسیاری از مسائل سیاسی از جمله سوریه و شرکت نیروهای عراقی در جنگ سوریه با سعودی ها همصداست.

عربستان می تواند برای کسب رضایت مقتدی صدر چند متهم شیعه عربستانی را عفو کند و یا تصور مثبتی از

وضعیت شیعیان به وی ارائه دهد.

۴- از آنجایی که این سفر با دعوت عربستان سعودی انجام شده است بعید به نظر می رسد که فرضیه وساطت مقتدی صدر بین ایران و عربستان درست باشد. برخی تحلیل گران داخلی هدف سفر را میانجیگری مقتدی صدر برای بهبود روابط ایران و عربستان دانسته اند اما ظاهرا ایران از این سفر مطلع نبوده است.

۵- منابع عراقی از تلاش برای تشکیل یک ائتلاف سیاسی با مشارکت مقتدی صدر، حیدر العبادی و"عمار حکیم" خبر داده اند. این ائتلاف به دنبال کسب اکثریت آرا در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۸ عراق است.

در حالی که روابط این ۳ چهره سیاسی عراقی با ایران رو به سردی است عربستان سعودی به دنبال نزدیک شدن به آنان است.

۶- در صورتی که عربستان بتواند بخشی از رهبران شیعه عراق را به خود جذب کند و علاقه جامعه اهل تسنن عراق را نیز برای خود حفظ کند می تواند جبهه جدیدی در عراق به وجود بیاورد و نقشه جبهه گیری های سیاسی در این کشور را تغییر دهد.

احتمالا در جبهه بندی جدید "نوری مالکی" رهبری یک طیف سیاسی و چندین تشکل طرفدار ایران را بر عهده خواهد داشت و در طرف دیگر، مقتدی صدر، عمار حکیم، حیدر العبادی و ایاد علاوی از شیعیان و "سلیم الجبوری" رئیس پارلمان عراق و "اسامه النجیفی" رئیس سابق پارلمان از اهل تسنن و همچنین کُردهای عراق قرار خواهند داشت.

عربستان به دنبال جذب جبهه دوم و تقویت آن در برابر نوری مالکی نخست وزیر سابق عراق است.

۷- مقتدی صدر در حال حاضر "سرایا السلام" (گردان های صلح) را دارد. آنها بخشی از حشد الشعبی عراق و نیروهای شیعی داوطلب مبارزه با داعش هستند.

نیروهای "سرایا السلام" پس از شکست کامل داعش دیگر مورد حمایت حشد شعبی نخواهند بود در حالی که آنها برای حفظ قدرت خود در برابر تشکل های نظامی وابسته به نوری مالکی نیازمند حمایت نظامی هستند.

عربستان به هرگونه درخواست کمک نظامی از سوی مقتدی صدر پاسخ خواهد داد زیرا رقیب مقتدی صدر در عراق نیروهای نزدیک به ایران هستند.

حضور "حاج ابودعاء العیساوی" معاون مقتدی صدر در امور نظامی در این سفر و در مقدمه همراهان وی می تواند این فرضیه را تقویت کند.

یاسر موسوی