هزاران مفقودی همچنان زیر آوار موصل

همچنان اهالی موصل به دنبال هزاران مفقودی از نزدیکانشان هستند. این در حالی است که عملیات نظامی چند ماهی است که در موصل به پایان رسیده است. سازمان های محلی ارزیابی می کنند که حدود دو هزار جسد همچنان زیر آوار در شهر قدیم موصل باشند که تلاش ها برای خارج کردن آنها ادامه دارد.

حیدر العبادی، نخست وزیر عراق در ژوئن گذشته آزادی کامل موصل از دست عناصر شبکه تروریستی داعش را اعلام کرد و وعده داد که کار بازسازی این شهر را که بخش بزرگی از آن ویران شده است، به زودی آغاز کند، به ویژه مناطق قدیمی شهر که در درگیری های روزهای آخر در جانب غربی به کلی ویران شدند.

با گذشت روزها صداهای اعتراضی در متهم کردن طرف های ذی ربط در انجام قصوراتی در بازسازی شهر بلند شده است. اعتراضات فقط نسبت به بازسازی موصل نیست، بلکه به عملکرد مقامات در رفع خرابی ها و بیرون کشیدن اجساد از زیر آنها نیز اعتراض می شود.

خانم امل الجبوری، رئیس سازمان «صوتنا» که یک فعال در زمینه حقوق بشر است و اخیرا کمپین توجه به موصل را راه انداخته است، می گوید: «اوضاع در شهر قدیم همچنان وحشتناک است، به گونه ای که اجساد متلاشی می شوند بدون این که طرحی برای بیرون آوردن آنها در کار باشد.»

الجبوری در گفت و گو با الحیات گفت که از شهر قدیم موصل دیدن کرده و شهادت هایی جمع آوری کرده است مبنی بر این که در حدود دو هزار جسد زیر آوار هستند، علاوه بر آن اهالی شهر از وجود گورهای دسته جمعی در  زیر زمین خانه ها در منطقه قدیمی شهر می گویند.

وی در ادامه می افزاید: «مشکل به ضرورت های بهداشتی و انسانی و اخلاقی باز می گردد که همه باید به آن توجه کنند تا به این ترتیب مقام های محلی ذی ربط بودجه به آنها اختصاص دهند و طرح هایی برای رفع مشکلات منطقه قدیمی شهر ارائه دهند و اجساد به خاک سپرده شوند و تا آن جا که ممکن است میراث قدیمی شهر نجات یابد.»

الجبوری همچنین یادآور شد که خانواده هایی از اهالی موصل داوطلبانه و به صورت فردی اقداماتی را برای رفع مشکلات کرده اند اما کارهای آنها عملی نیست و به ورود متخصصین نیاز است.

علاوه بر اجسادی که همچنان در مناطق قدیمی شهر زیر آوار مانده اند، گزارش ها از آمار ضد و نقیض درباره شمار مفقودین اهالی شهر در خلال عملیات نظامی حکایت دارد، منابع رسمی از ۱۱ هزار مفقود صحبت می کنند که در وهله های اخیر این رقم به ۵ هزار مفقود کاهش یافته است.

گروه های متخصص می گویند که پرونده مفقودین پیچیده است چرا که برخی ارزیابی ها حاکی از آن است که برخی از مفقودین در خرابه های مناطق قدیمی شهر هستند. همچنین انتظار می رود که داعش در روزهای آخر حضورش برخی از این افراد را از بین برده باشد. ارزیابی های دیگری نیز می گوید که داعش در خلال پیشروی ارتش عراق در روزهای اخیر شماری را دستگیری کرده و اثری از آنها به جا نگذاشته است.

شورای قضایی موصل چند روز پیش فهرستی از اسامی مفقودین شهر در اختیار سازمان امنیت ملی قرار داد تا این سازمان برای دریافتن سرنوشت آنها اقدام کند. خانم بسمه بسیم، رئیس این شورا گفت که این فهرست در اختیار سازمان های ذی ربط قرار گرفته است تا آنها در میان افراد زندانی به جستجوی آنها بپردازند.

انتظار می رود داعش تا نیمه های سال ۲۰۱۷ صدها نفر از عناصر خود را در داخل شهر قدیمی موصل حفظ کرده باشد. با وجود این که گفته می شد از چند ماه قبل از این تاریخ داعش از این منطقه عقب نشینی کرده بود. بیشتر عناصر مسلح داعش به همراه فرماندهان آن به مرزهای عراق و سوریه عقب نشینی کردند.

سازمان های حقوقی پیش بینی می کنند که بیشتر مفقودین، چه آنهایی که دستگیر شده اند چه آنهایی که اثری از آنها باقی نمانده یا زیر آوار شهر قدیم مانده اند، از شهروندانی باشند که راه خروج از منطقه قدیمی شهر بر آنها بسته شده باشد. ممکن است تعدادی از این افراد از عناصر محلی داعش یا افراد متمایل به آن باشند.