دیده‌بان ایران نوشت: شورای امنیت سازمان ملل متحد روز جمعه (۲۸ شهریور) پیش‌نویس قطعنامه‌ای را که خواستار ادامه رفع تحریم‌های ایران بود، رد کرد. این پیش‌نویس که به ابتکار کره‌جنوبی ارائه شده بود، با ۹ رأی مخالف، ۴ رأی موافق و ۲ رأی ممتنع به تصویب نرسید. مخالفت آمریکا، انگلیس، فرانسه و شماری از کشورهای هم‌پیمان اروپایی و آفریقایی این کشورها، در کنار رأی ممتنع خود کره‌جنوبی به عنوان طراح قطعنامه، ابعاد سیاسی این شکست ایران را برجسته‌تر کرد. در مقابل، چین، روسیه، پاکستان و الجزایر از ادامه رفع تحریم‌ها علیه کشورمان حمایت کردند، اما وزن این آرا برای تغییر مسیر شورای امنیت کافی نبود.
از نگاه تحلیلگران، نتیجه این نشست را می‌توان نمودی از تعمیق شکاف در درون شورای امنیت دانست. همراهی چین و روسیه با ایران، نشانه‌ای از استمرار صف‌بندی قدرت‌های شرقی در برابر غربی‌ها بود؛ با این حال، اکثریت مخالف نشان داد که مسیر دیپلماسی برای تهران بیش از پیش دشوار خواهد شد، اگرچه با توجه به سفر پیش روی مسعود پزشکیان به نیویورک و احتمال دیدار و رایزنی او با رهبران قدرت‌های اروپایی، هنوز هم ممکن است در دقیقه ۹۰ سرنوشت بازی عوض شود. با این حال، تا امروز مخالفت غالب اعضای شورای امنیت با تمدید لغو تحریم‌ها، عملا راه را برای فعال شدن مکانیسم ماشه باز کرده است و در صورت عدم مصالحه میان ایران و اروپا، از ششم مهرماه شش قطعنامه تحریمی پیشین دوباره بازخواهند گشت.
هم‌زمان با این تحولات، خبر آزمایش یک موشک قاره‌پیما توسط ایران در ۲۷ شهریور، بُعد تازه‌ای به فضای سیاسی و امنیتی کشورمان بخشیده است. محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در یک گفت‌وگوی تلویزیونی، این آزمایش را نشانه‌ای از مقاومت ایران در برابر فشارها دانست و تاکید کرد که ایران نه از برنامه غنی‌سازی اورانیوم دست کشیده و نه از توان موشکی خود عقب‌نشینی کرده است. به باور برخی ناظران، اعلام چنین آزمایشی درست در آستانه اجرای احتمالی مکانیسم ماشه، حامل پیامی آشکار به طرف‌های غربی است؛ این که ایران هم‌زمان که به دیپلماسی تکیه دارد، در حوزه دفاعی نیز آماده پاسخ به هر سناریویی است.
در همین حال، روز شنبه (۲۹ شهریور) شورای عالی امنیت ملی در اطلاعیه‌ای از تعلیق همکاری‌های ایران و آژانس بین‌المللی اتمی و اجرایی نشدن توافق اخیر با آژانس خبر داد. در اطلاعیه این شورا آمده است: «در جلسه شورای عالی امنیت ملی، اقدامات برخی کشورها در صحنه بین‌المللی که در زمینه‌های عملیات نظامی و تحریم‌ها مطرح شده است، مورد واکاوی قرار گرفت؛ من‌جمله درباره اقدامات نسجیده سه کشور اروپایی در مورد مساله هسته‌ای ایران بحث و بررسی انجام شد و علی‌رغم همکاری‌های وزارت امور خارجه با آژانس و همچنین ارائه طرح‌هایی برای حل و فصل موضوع، با اقدامات کشورهای اروپایی عملا مسیر همکاری با آژانس دچار تعلیق خواهد شد.»
در رابطه با فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان)، پیامدهای بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران، واکنش‌های احتمالی جمهوری اسلامی به اجرای اسنپ‌بک، آزمایش اخیر موشک قاره‌پیما توسط ایران و احتمال شروع جنگ مجدد، با احمد بخشایش اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و نماینده اردستان در مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو کردیم.
مشروح گفت‌وگو با احمد بخشایش اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دوازدهم بخوانید:
جمهوری اسلامی همکاری‌های خود را با کشورهای شرقی دارنده سلاح هسته‌ای افزایش می‌دهد
احمد بخشایش اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره اجرای مکانیسم ماشه وتبعات آن به دیده بان ایران گفت: یکی از مهمترین پیامدهای نهایی شدن مکانیسم ماشه، منتفی شدن اجرای توافق اخیر ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است و از این به بعد، همکاری‌های ما با آژانس در حد صفر خواهد بود. همچنین احتمالا در روزهای آینده، برخی نمایندگان مجلس طرحی را برای خروج از NPT مطرح خواهند کرد که ممکن است با اکثریت آرا به تصویب برسد. مسئولان ارشد نظام نیز سناریوهایی را برای افزایش همکاری‌ها با کشورهای غیراروپایی به‌ویژه کشورهای دارنده سلاح هسته‌ای نظیر پاکستان، کره شمالی، چین و روسیه بررسی خواهند کرد، زیرا ایران می‌تواند برای تقویت دفاع استراتژیک خود با این کشورها همکاری داشته باشد.
نماینده اردستان در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: با توجه به این که از زمان شروع جنگ ۱۲روزه تا کنون، غنی‌سازی اورانیوم در کشورمان متوقف شده است، حالا که با نهایی شدن مکانیسم ماشه، همکاری‌ها با آژانس متوقف خواهد شد، احتمال دارد که ایران غنی‌سازی اورانیوم را از سر بگیرد. البته بهتر است که ما هرچه سریع‌تر به سمت ساخت سلاح هسته‌ای برویم. ایران برنامه هسته‌ای خود را هم‌زمان با پاکستان آغاز کرد، اما پاکستان توانست بمب اتمی بسازد، ولی ما هیچ‌گاه به سمت ساخت بمب نرفتیم. این در حالی است که ذوالفقار علی بوتو (رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر پاکستان در دهه ۷۰ میلادی) گفته بود که ما حتی اگر علف هم بخوریم، نهایتا بمب را می‌سازیم، چون برایمان بازدارندگی به ارمغان می‌آورد. البته اکنون شرط رفتن ما به سمت ساخت سلاح هسته‌ای، این است که بتوانیم تاسیسات هسته‌ای آسیب‌دیده را بازسازی کنیم که این هم کار بسیار دشواری است.
آزمایش موشک قاره‌پیما به این معنا نیست که می‌خواهیم اروپا را بزنیم
بخشایش اردستانی همچنین در واکنش به آزمایش موشک قاره‌پیما توسط ایران گفت: نیروهای نظامی کشورمان اخیرا یک موشک قاره‌پیما با سوخت حرارتی را آزمایش کرده‌اند. چنین آزمایشی حتما اقدام مناسبی است، البته به آن معنا نیست که می‌خواهیم اروپا را بزنیم، بلکه به معنای آن است که با اجرای مکانیسم ماشه، ما هم بر قدرت دفاعی و اقتدار موشکی خودمان می‌افزاییم. این آزمایش موشکی به این معنا است که اگر اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها بخواهند مجددا آسمان ما را تصرف کنند، ما از طریق حمله موشکی به آن‌ها پاسخ خواهیم داد و تسلیم نخواهیم شد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تاکید کرد: هدف آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها از اجرای مکانیسم ماشه، تسلیم ایران است، به نحوی که ابتدا می‌خواهند برنامه هسته‌ای ایران را کنترل کنند و بعد هم به سراغ برنامه موشکی ما می‌آیند و تلاش خواهند کرد که ما را مجبور کنند که بُرد و قدرت موشک‌هایمان را کاهش دهیم که حتما ما زیر بار چنین مساله‌ای نخواهیم رفت. غربی‌ها فقط زبان زور را متوجه می‌شوند و تئوری‌شان ایجاد صلح با استفاده از قدرت است و این همان برنامه‌ای است که نتانیاهو می‌خواهد در منطقه خاورمیانه پیاده کند.
با فعال‌سازی مکانیسم ماشه، وضعیت اقتصادی بدتر از شرایط کنونی نخواهد شد
نماینده اردستان در مجلس با بیان این که اقتصاد ایران چندان از اجرای مکانیسم ماشه متاثر نخواهد شد، عنوان کرد: زمانی که اروپایی‌ها فعال‌سازی مکانیسم ماشه را کلید زدند، قیمت دلار تحت تاثیر یک شوک روانی بالا رفت و با توجه به این که بازار برای افزایش قیمت دلار آماده بود، به نظر می‌رسد که نرخ ارز بیش از این افزایش پیدا نخواهد کرد؛ بخصوص که در سال‌های اخیر، هیچ تحریمی باقی نمانده است که آمریکایی‌ها علیه ما اعمال نکرده باشند. بنابراین با نهایی شدن اجرای اسنپ‌بک، وضعیت اقتصادی ما بدتر از شرایط موجود نخواهد شد، اگرچه می‌تواند به لحاظ روانی به صورت مقطعی روی قیمت دلار و طلا تاثیرگذار باشد، اما بعد از عبور از این شوک روانی، رفته‌رفته بازار به شرایط عادی بازخواهد گشت.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: متاسفانه جامعه ایران خیلی زود دوقطبی می‌شود و به همین دلیل، مردم در کوتاه‌مدت تحت تاثیر روانی فعال شدن مکانیسم ماشه و افزایش قیمت دلار قرار خواهند گرفت، اما بعد از مدتی وقتی شهروندان ببینند که کالاهای اساسی مثل بنزین، برنج و روغن را با همان قیمت‌های قبل از فعال‌سازی اسنپ‌بک تهیه می‌کنند، رفته‌رفته این شوک روانی هم از بین می‌رود و شرایط عادی خواهد شد. همچنین باید توجه داشت که افزایش نرخ ارز در بازار آزاد نمی‌تواند تاثیر واقعی روی نرخ کالاهای اساسی بگذارد، زیرا قیمت این کالاها بر مبنای دلار آزاد تنظیم نمی‌شود، بلکه بر مبنای دلار نیمایی و ارز ترجیحی تنظیم می‌شود.
شاید در دقیقه ۹۰ معجزه‌ای رخ دهد و اجرای مکانیسم ماشه به تعویق بیفتد
بخشایش اردستانی در پاسخ به این سوال که چرا کشورهای اروپایی پیشنهاد وزیر امور خارجه ایران که در روزهای آخر منتهی به جلسه اخیر شورای امنیت ارائه شده بود را نپذیرفتند گفت: امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه اعلام کرد که پیشنهاد آقای عراقچی یک پیشنهاد معقول است، اما وزیر امور خارجه نماینده تمام حکومت ایران نیست. اگرچه این صحبت آقای مکرون صحیح نیست، اما به نظر می‌رسد که او از زبان دیپلماتیک استفاده کرده است و احتمالا صبر کرده تا آقای پزشکیان به مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک برود و شاید در حاشیه آن اجلاس، دیداری بین رئیس‌جمهور ایران با رئیس‌جمهور فرانسه و احتمالا رؤسای سایر دولت‌های اروپایی شکل بگیرد و ممکن است اروپایی‌ها در آن دیدارها پیشنهاد ایران را بپذیرند.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ادامه داد: باید توجه داشت که هنوز چند روز تا نهایی شدن اجرای سازوکار اسنپ‌بک و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران باقی مانده است و احتمال دارد در همین روزهایی که اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل برگزار می‌شود، شورای امنیت بار دیگر جلسه تشکیل دهد و قطعنامه‌ای را به تصویب برساند و تعلیق تحریم‌ها را ۶ ماه دیگر تمدید کند. البته این به شرط آن است که دیداری بین آقای پزشکیان و رهبران قدرت‌های اروپایی انجام شود و توافقی حاصل شود، یعنی شاید در دقیقه ۹۰ معجزه‌ای رخ دهد و اجرای مکانیسم ماشه فعلا به تعویق بیفتد، اگرچه وقوع چنین اتفاقی بسیار دشوار است.
اجرای مکانیسم ماشه به احتمال زیاد نهایی خواهد شد
نماینده اردستان در مجلس با بیان این که در مجموع به نظر می‌رسد که مکانیسم ماشه فعال خواهد شد، عنوان کرد: اجرای مکانیسم ماشه به احتمال زیاد نهایی خواهد شد، چون غربی‌ها گمان می‌کنند که با این کار، ایران دچار چنددستگی می‌شود و فشار بر مردم کشورمان افزایش می‌یابد و در نهایت، حکومت ما دچار مشکل می‌شود. البته این‌ها نکاتی است که در ذهن غربی‌ها وجود دارد و احتمالا بعد از مدتی که از این ماجرا بگذرد و غربی‌ها ببینند که به این راحتی‌ها به اهداف خود نمی‌رسند، رفته‌رفته به سمت مذاکره با ایران حرکت خواهند کرد.
وی در ادامه تاکید کرد: غربی‌ها فکر می‌کنند که با ایجاد چنددستگی در میان مسئولان ما می‌توانند به اهداف خود دست پیدا کنند. ضمن این که اپوزیسیون ایرانی خارج از کشور روی ذهن مسئولان دولت‌های غربی اثر می‌گذارند. به همین دلیل است که شخصی مثل مکرون می‌گوید که آقای عراقچی نماینده کل حکومت ایران نیست. گروه‌های اپوزیسیون به رهبران فرانسه و سایر کشورهای اروپایی گفته‌اند که تصمیم‌‌گیری در زمینه مذاکرات و پرونده هسته‌ای در اختیار دولت نیست، بلکه در اختیار بخش‌های دیگری در نظام جمهوری اسلامی است. این در حالی است که غربی‌ها توجه ندارند که رئیس‌جمهور کشورمان هر هفته حداقل یک مرتبه با مقام معظم رهبری دیدار می‌کند و موضع‌گیری‌های دولت را با ایشان هماهنگ می‌کند. بنابراین این‌طور نیست که مواضع آقای عراقچی صرفا مواضع دولت باشد و کل نظام موضع دیگری داشته باشند.
کشورهای عربی موافق وجود ایران قدرتمند در منطقه هستند
بخشایش اردستانی با تاکید بر این که ایران با اجرای مکانیسم ماشه، به لحاظ اقتصادی چندان ضرر نخواهد کرد، اظهار داشت: امیدوارم که این اراده در نظام ما ایجاد شود که به سمت ساخت بمب اتم حرکت کنیم و یک بار برای همیشه بتوانیم بازدارندگی هسته‌ای ایجاد کنیم. البته اگر به این سمت برویم، احتمال دارد که دشمنان مجددا به کشورمان حمله کنند، اما از قدیم گفته‌اند که هر که طاووس خواهد، جور هندوستان کشید. اسرائیل اخیرا یک مرتبه توان نظامی ما را امتحان کرد و سیلی سختی هم از ما خورد، بنابراین این بار حتی اگر بخواهد حمله کند، دست‌به‌عصاتر حرکت خواهد کرد.
وی در پایان تصریح کرد: کشورهای عربی حوزه خلیج فارس رفته‌رفته متوجه شده‌اند که وجود ایران قدرتمند می‌تواند به نفع افزایش بازدارندگی منطقه و مهار اسرائیل باشد. یعنی اگر ایران نباشد که جلوی اسرائیل را بگیرد، عرب‌ها مثل حمله اخیر اسرائیل به قطر، آسیب خواهند دید و ناچارند خود را به دامن پدربزرگ یعنی آمریکا بیندازند. این در حالی است که پدربزرگ به نوه اصلی خود یعنی اسرائیل بیشتر از عرب‌ها اهمیت می‌دهد و گاهی به او اجازه می‌دهد که به کشورهای عربی سیلی بزند. بنابراین اگرچه عرب‌ها بعضا دل خوشی از ایران ندارند، ولی اگر جنگی بین ایران و اسرائیل سربگیرد، کشورهای عربی مراودات اقتصادی خود را با ایران ادامه خواهند داد.
- 10
- 1
