فلاحت‌پیشه: هیچ جای دنیا مجلس را اینقدر تحقیر نمی‌کنند

چه روز مجلس و هفته گرامیداشت قوه مقننه باشد و چه یک جلسه معمولی بهارستان، فریاد نمایندگان از اینکه دیگر در رأس امور نیستند مدت‌هاست که بلند است، این روزها هم که مصوبه افزایش قیمت بنزین و مخالفت اکثریت مجلس با آن، داد مجلس را در آورده است، گلایه‌ها از دور زدن مجلس بیشتر از هر زمان دیگری شنیده می‌شود؛ گلایه‌هایی که بعضا با چاشنی شدن نظرات دیگر مسئولان در قبال عملکرد مجلس پررنگ‌تر و حالت چالش میان نمایندگان و دیگر مسئولان را به خود می‌گیرد، سبب شده اجرای مصوبه افزایش نرخ بنزین و اعتراضات خیابانی پس از آن همچنان مهم‌ترین بحث سیاسی- اجتماعی و اقتصادی کشور باشد.

غیبت مجلس در این تصمیم‌گیری- افزایش نرخ بنزین- و عدم‌اقناع مردم از سوی نمایندگان به‌عنوان مهم‌ترین فاکتور، باعث وسعت دامنه اعتراضات اخیر شد. ‌در همین راستا با حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، ‌رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی که چهره‌ای مستقل و به دور از وابستگی به جناح‌های سیاسی است به گفت‌وگو نشستیم. مشروح مصاحبه همشهری با فلاحت‌پیشه در مورد حال و هوای مجلس پس از اعمال مصوبه سران قوا به شرح زیر است:

گفته شده که نمایندگان چند روز قبل از اجرای مصوبه افزایش نرخ بنزین در جریان افزایش قیمت بنزین قرار گرفته بودند و فقط از زمان آن مطلع نبودند. اگر اینطور است پس چرا بیشتر نمایندگان مجلس اظهار بی‌اطلاعی می‌کردند؟

بحثی که دراین زمینه وجود دارد این است بالاخره سران ۳ قوه تصمیم گرفتند که بنزین گران شود؛ هرچند آقای رئیسی اعلام کرده که مخالف بوده و امضای مشروط هم زده است، آقای روحانی که رئیس‌جمهور است و برنامه دولت را پیش برده، اما آقای لاریجانی نماینده قوه مقننه نبوده است چرا که حداقل ۳ بار برای مصوبه افزایش قیمت بنزین در مجلس رأی‌گیری شد و هر ۳ بار این پیشنهاد رأی نیاورد. یک تلاش‌های لوثی هم صورت می‌گرفت تا مجلس را قانع کنند و هربار مجلس با تنش این پیشنهاد را رد می‌کرد، ‌در نخستین جلسه بعد از افزایش قیمت بنزین هم که بحث حمایت مقام معظم رهبری مطرح شد نمایندگان دیگر مخالفتشان را پایان دادند.

فکر می‌کنید چرا لاریجانی صدای نقد و مخالفت مجلس را به شورای هماهنگی اقتصاد منتقل نکرد؟

دلیل را باید از خود او پرسید اما من فکر می‌کنم بدون اینکه حالت اضطراری در کشور شکل گرفته باشد مجلس در حاشیه تصمیم‌گیری‌ها قرار گرفته است. علت را هم باید در رأس تصمیم‌گیری مجلس یعنی هیأت رئیسه جست‌وجو کرد، چراکه آنها چنین نگاهی به جایگاه مجلس و نمایندگی دارند، در این جمع یک خواست تلویحی برای دورزدن نمایندگان مجلس وجود دارد و الان هم واقعا همین جمع دارند مجلس را دور می‌زند.

در نخستین جلسه مجلس که بعد از گرانی قیمت بنزین برگزار شد، به این روند اعتراض نکردید؟

همان جلسه که علی شمخانی، دبیر شورای‌ عالی امنیت به مجلس آمده بود و از اجرای طرح به دور از منطق مجلس دفاع کرد، من کارم به جایی رسید که استعلاجی گرفتم و از مجلس بیرون آمدم.

فکر می‌کنید اخیرا ‌شأن مجلس آنطور که باید رعایت نمی‌شود و به قولی، دیگر در رأس امور نیست ؟

در دنیا اهمیت و فلسفه مجلس عوام را فهمیده‌اند و می‌دانند از این شورا و پتانسیل چگونه و چطور باید استفاده کنند، ما در ایران ۲ مجلسی نیستیم، اما اگر همین مجلس شورای اسلامی را مجلس عوام بدانیم، اهمیت آن را درک نکرده‌ایم، هیچ جای دنیا نگاه به مجلس عوام نگاه تحقیرانه‌ای نیست چرا که این جمع را - نمایندگان مجلس عوام را- کسانی می‌دانند که ارتباط سینه به سینه با مردم دارند، یعنی حرف، خواسته و نگاه آنها، خواسته مردم است. ارتباط ما نمایندگان با مردم سبب شد که ما از ۲سال گذشته و از کمیسیون تلفیق تا جلسات غیرعلنی هفته‌های گذشته با افزایش نرخ بنزین مخالفت کنیم، چرا که دغدغه و نگرانی مردم را می‌دانیم و درک می‌کنیم. من استاد دانشگاه هستم و توسعه سیاسی تدریس می‌کنم و به جد مخالف توزیع هستم اما به خاطر ارتباط تنگاتنگم با مردم می‌دانستم الان زمان افزایش قیمت بنزین نیست و در جایی می‌توان افزایش هزینه خدماتی را اعمال کنید که از لحاظ توسعه‌ای دولت کاری برای مردم انجام دهد. این کار یعنی توانا کردن مردم و به استقبال گرانی رفتن. ‌وقتی این کار صورت نگرفته و افزایش قیمتی صورت می‌گیرد فقط به‌ معنای فشار آوردن به مردم و سخت کردن معیشت آنهاست.

در کنار نقدهایی که خود مجلس به این مصوبه دارد، به رغم اینکه مجلس تعطیلاتش را یک هفته به تأخیر انداخت تا به بحث گرانی بنزین و اعتراضات مردمی برسد اما گام جدی در این‌باره برداشته نشد. چرا مجلس آنقدر منفعل و بدون تأثیر‌گذاری نظاره‌گر ماجرا شده است؟

یکی از آفت‌های مجلس دهم برگزاری پرشمار جلسات غیرعلنی است، چرا که در نشست‌های غیرعلنی مباحثی مطرح می‌شود که محرمانه نیست و در پی آن موضع‌گیری‌ها علنی نمی‌شود و عیان نمی‌شود چه کسانی به چه ادله‌ای در یک مبحث مخالفند و چه کسانی موافقند. وقتی مباحث غیرعلنی می‌شود حساب یک کار به پای همه مجلس نوشته می‌شود؛ ‌مثل همین ماجرای بنزین که مشخص نشد چه کسانی مدافع افزایش قیمت بنزین بودند و ادله‌شان چه بود و چه کسانی و برچه مبنای مخالف بودند. جلسات زیادی به اسم غیرعلنی برگزار می‌شود، مباحثی مطرح می‌شود و در این نشست چون مباحث رسمی نیست، اهرم‌های نظارتی مجلس ناکارآمد می‌شود، چرا که تصمیم رسمی اتخاذ نشده و در نهایت مجلس به انفعال متهم می‌شود و اذهان عمومی می‌پرسند چه شد؟ چرا مجلس برخلاف خواست مردم عمل کرد؟ این ظلم بزرگی به مجلس است، من فکر می‌کنم هر جلسه غیرعلنی ظلم بزرگی است که به مجلس وارد می‌شود.

در شرایط فعلی چه باید کرد که شیب تند انتقادات منجر به وارد شدن آسیب بیشتری به مردم و کشور نشود؟

من معتقدم که در شرایط فعلی باید مردمی را که مشکلات حاد معیشتی دارند از جمعی مشخص جدا کنیم، این مردم نه منافقند ونه تحت‌تأثیر خارجی هستند، اتفاقا وقتی وزیر خارجه آمریکا پیام حمایت از معترضان را داد، خیلی از همین مردم عصبانی شدند.  الان مردم نگران هستند و تنها کاری که دولت می‌تواند برای شنیدن صدای آنها انجام دهد این است که سفره روزانه این قشر را هم مورد توجه قرار دهد. دولت همانطور که شوک بنزین ایجاد کرد باید سفره‌های این خانوارها را با این شوک تنظیم کند. نمی‌توان افزایش قیمت یکباره و گسترده ایجاد کرد اما به مردم بسته‌های معیشتی در فواصل زمانی مشخص و به‌صورت قطره‌چکانی ارائه کرد.

فرزانه آئینی