احکام بازی شطرنج و پاسور

اگر مکلّف تشخیص دهد که در حال حاضر شطرنج از آلات قمار محسوب نمی شود، ساخت و خرید و فروش و بازی با آن بدون شرط بندی اشکال ندارد. همچنین با فرض مذکور، آموزش آن هم بدون اشکال است.

حضرت امام قدس سره می فرمایند: اگر احراز شود یعنی مکلف یقین کند که پاسور و شطرنج از آلت قمار بودن خارج شده بازی با آن ها بدون برد و باختی اشکال ندارد، ولی تا احراز نشود باید بازی نکنند(استفتائات حضرت امم، ج ۲، ص ۱۰و۱۱)

مقام معظم رهبری می فرمایند:

اگر مکلّف تشخیص دهد که در حال حاضر شطرنج از آلات قمار محسوب نمی شود، ساخت و خرید و فروش و بازی با آن بدون شرط بندی اشکال ندارد. همچنین با فرض مذکور، آموزش آن هم بدون اشکال است.

و بازی با ورق هایی که عرفاً آلات قمار محسوب می شوند، مطلقا جایز نیست. ولی بازی با ورق هایی که عرفاً آلت قمار محسوب نمی شوند، بدون شرط بندی اشکال ندارد و به طور کلّی بازی با هر چیزی که مکلف تشخیص دهد از آلات قمار است و یا در آن شرط بندی شود به هیچ وجه جایز نیست و بازی با هر وسیله ای که جزء آلات قماریه حساب نیاید بدون شرط بندی اشکال ندارد. (ترجمه اجوبة الاستفتائات رهبری، چاپ جدید، ص ۲۴۶ و ۲۴۷)

آیت  الله فاضل لنکرانی)ره) می فرمایند:

 نظر اینجانب در این مسئله همانند نظر حضرت امام قدس سره است، ولی امام در جواب سوال مجدد فرموده اند تا احراز نشود نباید بازی کنند و نظر این جانب نیز همین است و در این جهت فرقی بین زمان ها نیست(جامع المسائل آیة الله فاصل، ج ۲، ص ۲۹۳، س ۹۳۹ و جامع المائل، ج ۱، ص ۲۴۷)

مرحوم آیت  الله گلپایگانی(ره) می فرمایند:

بازی با آلات قمار مثل نرد و شطرنج و پاسور حرام است اگر چه قصد برد و باخت نداشته باشند.

آیة الله بهجت:

بازی کردن با آلات قمار، از قبیل نرد و پاسور و شطرنج با برد و باخت حرام قطعی است و بدون برد و باخت احتیاط در ترک است. در شطرنج احتیاط اشدّ است(توضیح المسائل آیة الله بهجت، مسائل متفرقه، ص ۲.)

توضیح: مقصود از احتیاط در هر دو مورد احتیاط واجب است.

آیت الله صافی گلپایگانی (مد ظله العالی ) می فرماید:

بازی با شطرنج ولو بدون برد و باخت باشد و حضور در مجلسی که شطرنج بازی می کنند اشکال دارد و بازی با ورق و هر آلت قمار دیگر ولو بدون برد و باخت باشد، به نظر اینجانب حرام است. (جامع الاحکام آیة الله صافی، ج ۱، ص ۳۰۲، س ۱۰۴۰ و ۱۰۴۱)

آیت الله سیستانی )مدظله العالی )می فرمایند:

شطرنج مطلقا حرام است و پاسور اگر همچنان در عرف قمار باشد بازی بدون برد و باخت با آن به احتیاط واجب جایز نیست. (مسائل جدید از دیدگاه علماء و مراجع تقلید، ص ۱۸۹.)

آیت  الله نوری همدانی (مدظله العالی )می فرمایند:

بازی با آلات قمار کلاًّ حرام می باشد، مگر از آلت قمار بودن خارج شده باشد. (هزار و یک مساله فقهی، مجموعه استفتائات آیة الله نوری، ج ۲، ص ۱۶۷، س ۵۵۹)

آیت الله تبریزی می فرمایند:

بازی با آلات معروفه قمار، چه با برد و باخت مالی باشد و چه بدون آن جایز نیست، و شطرنج تا وقتی که محرز نشود که از آلت قمار بودن خارج شده به طوری که در هیچ مجتمع قمار یا آن متعارف نباشد، بازی با آن چه با برد و باخت مالی باشد یا بدون آن جایز نیست.(استفتائات جدید، آیة الله تبریزی، ص ۲۰۴، ص ۹۸۱)

آیت الله مکارم شیرازی (مد ظله العالی )می فرمایند:

بازی با آلات قمار، هر چند بدون برد و باخت باشد اشکال دارد و خرید و فروش و نگهداری آلات قمار حرام است و اگر شطرنج در عرف عام از صورت قمار خارج شده باشد و به عنوان ورزش شناخته شود، مانعی ندارد، خواه با کامپیوتر باشد یا غیر آن. (استفتائات جدید آیت الله مکارم، ج ۲، ص ۲۳۸)