احتمال آسیب رسیدن به تلسکوپ جیمز وب توسط دنباله‌دار 'هالی'

"تلسکوپ فضایی جیمز وب" (JWST) طی دو سال آینده، در میان گرد و غبار و زباله های فضایی بجامانده از "دنباله دار هالی" (Halley’s comet) در منظومه شمسی پرواز خواهد کرد.

به گزارش ایسنا به نقل از فوربس، دانشمندان در حال حاضر روی راه حل هایی برای کاهش زباله های فضایی کار می کنند تا از تکرار آن چه در ماه مه ۲۰۲۲ رخ داد، جلوگیری کنند. طی این رخداد، تلسکوپ فضایی ۱۰ میلیارد دلاری جیمز وب توسط یک ریزشهاب سنگ آسیب دید.

در هر حال، جای نگرانی نیست زیرا دنباله دار هالی به تلسکوپ جیمز وب برخورد نخواهد کرد.

اگرچه ابعاد دنباله دار هالی، ۱۵ کیلومتر در عرض هشت کیلومتر است ولی هر ۷۵ سال یا بیشتر به دور خورشید می چرخد. بنابراین، انتظار نمی رود که دنباله دار هالی تا سال ۲۰۶۱ به منظومه شمسی (Solar System) بازگردد و از نزدیکی زمین عبور کند.

جیمز وب احتمالا تا آن زمان از بین خواهد رفت؛ اگرچه امید است که این رصدخانه فضایی برتر تا اوایل دهه ۲۰۴۰ کار کند.

دنباله دارها از گرد و غبار (Dust)، سنگ و یخ ساخته شده اند. بنابراین وقتی به خورشید نزدیک میشوند، ذوب می شوند و موادی از آنها بیرون می ریزد. دنباله دارها در مسیر ورود و خروج از منظومه شمسی ، چه قبل و چه بعد از چرخش به دور خورشید، بقایایی به اندازه دانه های شن بر جای می گذارند.

مهندسان جیمز وب پیش بینی می کنند که تقریبا یک برخورد با شهاب سنگ (Meteorite) در هر ماه رخ دهد اما از آنجا که تلسکوپ در امتداد جریان شهاب سنگ حرکت می کند، این میزان میتواند بسیار افزایش یابد.

به گفته ناسا، مهندسان جیمز وب اکنون در حال محاسبه امکان بارش شهابی هستند. این میتواند به معنای اجرای یک مانور برای جیمز وب باشد تا از ذرات در حال وارد شدن فاصله بگیرد و بدین ترتیب، از برخورد آنها به آینه های تلسکوپ جلوگیری شود. این امر به معنای به حداقل رساندن زمان صرف شده برای بررسی جهت حرکت مداری است.

این پیش بینی ممکن است در مه ۲۰۲۳ و در مه ۲۰۲۴، هنگامی که جیمز وب در امتداد جریان دنباله دار هالی سفر می کند، به یک موضوع واقعی تبدیل شود.

جریان دنباله دار هالی، علت اصلی دو بارش شهابی معروف در زمین است؛ بارش شهابی "اتا دلوی" (Eta Aquarids) در ماه مه و "بارش شهابی جباری" (Orionids) در ماه اکتبر. هر دو بارش، حدود ۲۰ ستاره دنباله دار را در هر ساعت تولید می کنند. این ستارگان، ذرات ریز غبار هستند که به جو زمین برخورد می کنند و سپس انرژی را به صورت نور تخلیه می کنند.

آینه ۶.۵ متری اصلی جیمز وب شامل ۱۸ بخش شش ضلعی بریلیوم- طلا است و کاملاً در معرض فضای عمیق قرار دارد. یکی از بخش های آینه به نام "C۳"، بین ۲۳ تا ۲۵ می ۲۰۲۲ مورد اصابت ریزشهاب سنگ ها قرار گرفت. این اتفاق، آسیب دائمی ایجاد کرد که قابل اصلاح نیست؛ اگرچه امید میرود که بر کیفیت تصویر جیمز وب تأثیری نگذارد. آینه اصلی آن نیز مورد اصابت چهار ریزشهاب سنگ کوچک تر قرار گرفت؛ اگرچه همه آن ها در محدوده قابل پیش بینی قرار داشتند.

برخورد با ریزشهاب سنگ ها، جنبه اجتناب ناپذیری از عملیات در فضا به شمار میروند اما مهندسان جیمز وب اکنون در حال ارزیابی مجدد میزان برخورد با آینه اصلی هستند و اینکه چه کاری میتوان در مورد آن انجام داد.

جیمز وب به دور "نقطه لاگرانژ ۲" (L2) می چرخد که حدود ۱.۶ میلیون کیلومتر با زمین فاصله دارد.

دنباله دار هالی آخرین بار در سال ۱۹۸۶ در منظومه شمسی دیده شد و سال آینده پیش از چرخش به سمت خورشید، در دورترین فاصله خود از زمین قرار می گیرد. این دنباله دار در حال حاضر حدود ۳۵ برابر فاصله خورشید و زمین، از منظومه شمسی فاصله دارد که تقریبا معادل فاصله زمین تا سیاره پلوتون است. دنباله دار هالی در حال حاضر در صورت فلکی "مار باریک" (Hydra) قرار دارد و به ستاره درخشان "شعرای شامی" (Procyon) در صورت فلکی "سگ کوچک" (Canis Minor) نزدیک است.

هالی، تنها دنباله دار شناخته شده با چشم غیر مسلح است که می تواند دو بار در طول عمر (Longevity) انسان ظاهر شود. این دنباله دار از ۲۴۰ قبل از میلاد، هر ۷۵ سال یک بار مشاهده می شود؛ اگرچه تنها در سال ۱۷۰۵، "ادموند هالی" (Edmund Halley)، ستاره شناس انگلیسی متوجه شد که این جرم درخشان به آسمان شب بازمی گردد. ادموند هالی، ۱۶ سال قبل از ظهور دنباله دار در سال ۱۷۵۸ که دقیقا آنرا پیش بینی کرده بود، درگذشت.