خبر بد تلسکوپ فضایی «جیمز وب» درباره یک سیاره

به گزارش ایسنا، خبر بدی برای امیدهای ما در مورد وجود سیارات قابل سکونت در اطراف منظومه TRAPPIST-1 وجود دارد، زیرا تلسکوپ فضایی جیمز وب(JWST) هیچ مدرکی مبنی بر وجود یک جو زمین‌مانند در سیاره سوم این منظومه که به دور ستاره کوتوله سرخ آن می‌چرخد، پیدا نکرده است.

با این حال، هنوز چهار سیاره دیگر در مدار ستاره TRAPPIST-1 وجود دارند که می‌توانند قابل سکونت باشند و حداقل دو یا سه مورد از آنها در منطقه «قابل سکونت» این منظومه قرار دارند که در آن دما برای وجود آب مایع مناسب است، البته با فرض وجود جوی زمین‌مانند که بتواند گرما را حفظ کند.

به نقل از اسپیس، پیش از این، تلسکوپ فضایی «جیمز وب» نتوانسته بود مدرکی دال بر وجود جو در اطراف دو سیاره داخلی منظومه TRAPPIST-1، یعنی TRAPPIST-1b و TRAPPIST-1c پیدا کند و اکنون می‌توانیم سیاره بعدی، یعنی TRAPPIST-1d را نیز به این فهرست اضافه کنیم.

کارولین پیولت-غرایب(Caroline Piaulet-Ghorayeb) از دانشگاه شیکاگو و موسسه تحقیقات سیارات فراخورشیدی تروتیر(IREx) در دانشگاه مونترال در بیانیه‌ای گفت: در نهایت، ما می‌خواهیم بدانیم که آیا چیزی شبیه به محیطی که ما روی زمین از آن لذت می‌بریم می‌تواند در جای دیگری وجود داشته باشد یا خیر و تحت چه شرایطی. در این مرحله، می‌توانیم TRAPPIST-1d را از فهرست همزادهای بالقوه زمین حذف کنیم.

هر هفت سیاره منظومه TRAPPIST-1 در حال عبور یا گذر از مقابل ستاره خود دیده می‌شوند. اگرچه حتی «جیمز وب» نمی‌تواند سایه سیاره در حال عبور را ببیند، اما می‌تواند تشخیص دهد که نور ستاره در طول عبور توسط مولکول‌های جو سیاره جذب شده است. این روش «طیف‌سنجی عبوری» نامیده می‌شود.

با این حال، با وجود استفاده از طیف‌سنج حساس فروسرخ نزدیک «جیمز وب» موسوم به NIRSpec، ستاره‌شناسان به رهبری «پیولت» هیچ مدرکی مبنی بر وجود آب، متان یا کربن دی‌اکسید که همگی در جو زمین رایج هستند و به عنوان گازهای گلخانه‌ای طبیعی برای حفظ گرما و گرم نگه داشتن سیاره به اندازه کافی برای آب مایع عمل می‌کنند، پیدا نکردند.

پیولت می‌گوید: چند دلیل بالقوه وجود دارد که چرا ما جو اطراف TRAPPIST-1d را تشخیص نمی‌دهیم. این سیاره می‌تواند جو بسیار نازکی داشته باشد (تا حدودی مانند مریخ) که تشخیص آن دشوار است. از طرف دیگر می‌تواند ابرهای بسیار ضخیم و مرتفعی داشته باشد که مانع از تشخیص ما از نشانه‌های خاص جوی می‌شوند (چیزی بیشتر شبیه سیاره زهره) یا می‌تواند سنگی بی‌حاصل باشد که هیچ جوی ندارد.

مشکلی که سیارات TRAPPIST-1 به طور کلی با آن روبرو هستند، ستاره آنهاست. کوتوله‌های سرخ که کوچک و سرد هستند، در نگاه اول بی‌خطر به نظر می‌رسند، اما در واقعیت آنها با فوران‌های مکرر و شدید تابش، شرایط آشفته‌ای را رقم می‌زنند. این شراره‌های مکرر می‌توانند جو یک سیاره را تکه تکه از بین ببرند و کاملاً محتمل است که این سرنوشتی باشد که برای TRAPPIST-1b، c و d رخ داده است.

به طور مشخص، به نظر می‌رسد سیاره d ضربه‌ای واقعی به امیدهای ما برای یافتن جهانی با جو مشابه زمین در اطراف منظومه TRAPPIST-1 وارد کرده باشد، زیرا در لبه داخلی منطقه قابل سکونت این منظومه قرار دارد. با این حال، زهره در منظومه شمسی ما نیز چنین وضعیتی دارد و یک سیاره مشابه زهره هنوز روی میز است و چهار سیاره دیگر هنوز در انتظار بررسی هستند.

پیولت می‌گوید: هنوز تمام امیدها برای جوهای اطراف سیارات TRAPPIST-1 از دست نرفته است. در حالی که ما یک نشانه جوی بزرگ و جسورانه برای سیاره d پیدا نکردیم، هنوز این پتانسیل وجود دارد که سیارات بیرونی مقدار زیادی آب و سایر اجزای جوی را در خود داشته باشند.

سیارات e و f در این منظومه قطعاً در منطقه قابل سکونت اسمی ستاره قرار دارند، سیاره g در لبه بیرونی آن مانند مریخ در منظومه شمسی ماست، در حالی که سیاره h فراتر از منطقه قابل سکونت است و تقریباً مطمئناً برای پشتیبانی از جوی مانند زمین بسیار سرد خواهد بود.

با این حال، بررسی اینکه آیا هر یک از این سیارات بیرونی، جو دارند یا خیر، دشوارتر است. فاصله بیشتر آنها از ستاره‌شان به این معنی است که هرگونه نشانه طیفی آنها ضعیف‌تر است و شاید حتی برای «جیمز وب» نیز بسیار ضعیف باشد.

با این وجود، حتی اگر همه جهان‌های اطراف منظومه TRAPPIST-1 که ۴۰ سال نوری با ما فاصله دارد، شکست ما را ناامید کنند، ماهی‌های بسیار بیشتری در این دریا وجود دارند. ستاره‌های کوتوله سرخ رایج‌ترین نوع ستاره هستند که حدود سه چهارم از کل ستاره‌های کهکشان راه شیری را تشکیل می‌دهند و سیارات جالب توجه دیگری نیز در اطراف سایر کوتوله‌های سرخ وجود دارند.

جستجو برای سیارات سنگی در منطقه قابل سکونت ستارگان خورشیدمانند، بیش از پیش ادامه دارد. جستجویی که ماموریت پلاتو(PLATO) متعلق به آژانس فضایی اروپا که قرار است در دسامبر ۲۰۲۶ آغاز شود، آن را تسریع خواهد کرد.

آخرین اخبار مربوط به جستجوی جو در اطراف سیاره TRAPPIST-1d به تازگی در مجله Astrophysical منتشر شده است.