انتشار اولین یافته‌های مریخ‌نشین اینسایت/ عکس

چندی پیش سازمان ناسا یافته های سطح نشین اینسایت در ده ماه نخست فعالیتش را انتشار کرد. داده هایی که نشان میدهند مریخ لرزه در سیاره سرخ اتفاقی عادی است.

سطح نشین اینسایت با هدف بررسی نواحی درونی سیاره مریخ به این سیاره اعزام شده است. مقصود اصلی این مأموریت که ناسا آنرا طراحی و اجرا نموده است بررسی فعالیت های لرزه ای مریخ، جریان گرما در نواحی داخلی این سیاره و تجزیه وتحلیل مدار مریخ به دور خورشید برای کسب اطلاعات در مورد نواحی درونی سیاره سرخ است.

نتایج مطالعات روی داده های سطح نشین اینسایت ۲۴ فوریه در پنج مقاله جداگانه در ژورنال های Nature Geoscience و Nature Communications منتشر شد.

ثبت تعداد زیادی مریخ لرزه ضعیف

اینسایت با کمک یک لرزه نگار در ماه های گذشته با توجه زیادی مریخ لرزه ها را ثبت کرد. این وسیله که SEIS نام دارد در ده ماه اول فعالیتش موفق به ثبت ۱۷۴ رویداد لرزه ای شد. اکثر این مریخ لرزه ها شدت بسیار کمی دارند، ولی ۲۴ عدد از آنها عمیق تر بودند و شدتی بین ۳ تا ۴ ریشتر داشتند. شدتی که البته همچنان ضعیف و تقریباً برای انسان نامحسوس است.

ولی جالب این جاست که این ۲۴ مریخ لرزه از عمق بسیار زیادی سرچشمه گرفته اند. عمق این مریخ لرزه ها چیزی بین ۳۰ تا ۵۰ کیلومتر بوده است. از طرف دیگر مدت زمان این مریخ لرزه ها هم بسیار بیشتر از آن چیزی بود که روی زمین شاهد آن هستیم و مدت زمان فعالیت هر کدامیک از آنها چیزی در حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه بوده است. در مقایسه یکی از طولانی ترین زمین لرزه های ثبت شده زلزله ویرانگر سال ۲۰۰۴ در اندونزی بود که بین هشت تا ده دقیقه فعالیت کرد.

مدت زمان طولانی این مریخ لرزه ها نشان می دهد که امواج لرزه ای مریخ نسبت به زمین بسیار آسان تر از عمق سیاره عبور می کنند. این مسأله نشان می دهد که گوشته بالایی مریخ نسبت به زمین دشوار تر است. اطلاعات دیگری که با همین روش جمع آوری شده اند بیان گر این است که احیانا پوسته مریخ قدری رطوبت دارد.

ولی نکته جالب این جاست که اینسایت زمین لرزه هایی باشدت بیش از چهار ریشتر را ثبت نکرده است. در حالیکه چنین زلزله هایی میتواند اطلاعات بیشتری را از ناحیه ها درونی سیاره مریخ در اختیار دانشمندان قرار دهد. چنانچه مریخ لرزه هایی با این ابعاد در مسیر اینسایت قرار نگیرند محققان باید از روش های جدید و مبتکرانه ای برای بررسی بیشتر نواحی درونی مریخ استفاده کنند.

ردیابی سرچشمه ها 

از بین ۲۴ زمین لرزه عمیقی که اینسایت ثبت کرده تنها سه مریخ لرزه آن قدر واضح بوده اند که بتوان سرچشمه آنها را ردیابی کرد. از این میان دو عدد از آنها مربوط به منطقه ای به نام Cerberus Fossae بوده اند. مریخ لرزه دیگر نیز در نزدیکی همین منطقه رخ داده است.

تصویر مدارگرد MRO از منطقه Cerberus Fossae. Credits: NASA/JPL-Caltech/University of Arizona

نکته هیجان انگیز این جاست که مطالعات نشان میدهند که Cerberus Fossae منطقه ای از مریخ است که در گذشته های نزدیک فعالیت های زمین شناختی و آتشفشانی در آن رخ می داده است. داده های مدارگردهای مریخ نشان می‌دهند که نشانه هایی از این چنین فعالیت هایی در این منطقه در ده میلیون سال پیش وجود دارد. به این ترتیب امکان دارد که مقداری ماگما در اعماق این منطقه وجود داشته باشد که همچنان در حال سرد شدن است. خنک شدن ، و در پی آن منقبض شدن ماگما، در پایان سبب شکاف برداشتن پوسته و مریخ لرزه می شود.

البته وجود ماگما در مریخ هنوز یک گمان است و فعلاً اطلاعات قطعی و مایحتاج برای تائید این فرضیه وجود ندارد.

مریخ نشین اینسایت که در سال ۲۰۱۸ بر سطح مریخ فرود آمد در ادامه ماموریتش سعی خواهد کرد تا هسته مریخ را بررسی کند.