در برخی منابع تاریخی، اختراع قیچی را به لئوناردو داوینچی نابغه ایتالیایی نسبت میدهنداختراع قیچی
قیچی به وسیله ای گفته میشود که از طریق دو شاخه تیز و برنده به هم وصل شده است و این دو تیغه توسط میخ یا پیچی به هم متصل نگهداشته شده است. بنابراین وقتی که شخصی دسته ی قیچی را می گیرد میتوان از آن برای برش پارچه، کاغذ، مو یا حرص گیاهان و... استفاده کند.
قیچی که متشکل از دو نوع ماشین ساده یعنی گوِه و اهرم است، در گذشته با نام های پارسی نظیر دوکارد، گاز و ناخن پیرای شناخته میشد درحالیکه امروزه با اسم ترکی یعنی قیچی استفاده می شود؛ البته طبق نظر برخی ریشه نام آنرا در قی چین می دانند به این معنی که ابزاری برای چیدن قی شمع است. امروزه واژهٔ دوکارد به دلیل کاربرد روستاییش، برای اشاره به قیچی پشم چین استفاده میشود. خرده پارچه هایی که در اصطلاح خیاطان توسط خیاط بعد از بُرش لباس، از پارچه جدا می شود و کاربردی ندارد « دَم قیچی» نامیده میشود. حالت فعلی از نام واژه قیچی به کمک فعل های کردن و زدن درست می شود. درواقع از پرکارترین وسایل زندگی روزمره میتوان به قیچی اشاره کرد.
اختراع قیچی از ترکیب دو نوع ماشین ساده یعنی گوِه و اهرم به وجود آمده استزمان اختراع قیچی
اختراع قیچی در بسیاری از منابع تاریخی، توسط یک نابغه ی ایتالیایی به نام لئوناردو داوینچی صورت گرفته است ولی براساس بررسی های دقیقتر، در حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، قیچی فلزی در بین مصری های باستان کاربرد داشت. ظاهر قیچی های اولیه که از برنز درست میشد، به صورت یک تکه که یک نوار فلزی موجب اتصال دو تیغه آن به هم شده بود. امکان استفاده از قیچی با فشار دادن دو تیغه بر روی هم، فراهم می شد. بنظر میرسد که تجار و مسافرین، این قیچی ها را در طی سال های بعدی به دیگر مناطق جهان منتقل می کردند و حتی در آنها تغییراتی هم به وجود آورده اند. مهمترین تغییرات این وسیله، قیچی ابداعی رومیان باستان با استناد به مدل مصری بود که در بین قیچی ها بعنوان نخستین قیچی با تیغه های متقاطع( شبیه به قیچی های مدرن امروزی) شناخته میشد. جنس این قیچی ها از برنز و آهن بود و مهمترین مشکلش این بود تیغه هایش بطور مداوم کند میشد، به همین خاطر لازم بود که برای هر بار استفاده، آنها مجددا تیز شود.
در کشورهای مختلف، ایده ی استفاده از تیغه های متقاطع، پایه و اساس تولید قیچی ارائه شده بود و حتی امروز هم برای تولید انواع قیچی از همین اصل استفاده می شود. طبق تاریخچه توسعه و تکامل قیچی ها، نوآوری در طراحی و ساخت قیچی تا سال های میانی قرن هفدهم میلادی، به استفاده از میله های آهنی محدود شده بود. شرکت ویلیام وایتلی و پسران بعنوان یکی از مشهورترین شرکتهای فعال در این زمینه بوده که قیچی را در سال ۱۷۶۰ میلادی تولید کرد و آن را به بازار عرضه نمود. اگرچه این تجارت در طول زمان های مختلف باتوجه به تقاضا برای انواع قیچی بسیار قدیمی است، ولی فعالیت مدرن این شرکت، تمایز جالبی را به وجود آورد. حتی در سال ۱۷۹۱ میلادی، دریافت نشان تجاری موجب به نمایش گذاشتن بیشتر این تمایز شد. در نظر داشته باشید که این شرکت هنوز هم در این زمینه فعال است و در زمینه تولید و عرضه قیچی بعنوان قدیمی ترین شرکت غربی محسوب میشود.
مخترع واقعی قیچی های مدرن را به سختی میتوان تشخیص داد، ولی رابرت هینچلیف در تولید انبوه قیچی، نقش مهمی داشت؛ به همین خاطر عنوان پدر قیچی مدرن به این مخترع اختصاص یافت. او در سال ۱۷۶۱ میلادی( بیش از دویست سال بعد از مرگ داوینچی)، بعنوان اولین فردی شناخته شد که برای تولید انبوه قیچی از فولاد استفاده کرد. وی همچنین توانست صنعتی که از طریق کار دست بمدت چندین سال اداره می شد را تبدیل به یک صنعت مدرن کند. هینچلیف، توانست حلقه نگه دارنده قیچی را به وجود آورد. او برای تولید این حلقه ها از ریخته گری و سوراخ کردن صفحات فولادی استفاده کرد تا بحدی اندازه ی این حلقه ها بزرگ شوند که در آنها انگشتان کاربر جای گیرد. با توجه به دشوار بودن این مرحله ی قیچی، هینچلیف توانست آنرا به منظور افزایش تیراژ تولید خود بهبود بخشد. او اقدام به نصب تابلویی در یکی از میادین اصلی شهر شفیلد کرد و از خودش بعنوان« سازنده قیچی های خوب» یاد کرد. قیچی های تولیدی هینچلیف توسط بسیاری از افراد مورد توجه قرار گرفت و میزان فروش آن در لندن و سایر شهرها بسیار زیاد بود.
قیچی یکی از پرکارترین وسایل در زندگی روزمره استزمانی که کاربرد قیچی های مدرن افزایش پیدا کرد، مخترعین هم تمایل پیدا کردند که با قیچی های موجود در بازار، نمونه های جدیدی را به وجود آورند و آنها را به بازار عرضه کنند. قیچی با تیغه های دندانه دار یکی از این ایده های جالب به شمار می رفت که امروزه به آن « Pinking Shears» می گویند. مخترعین زیادی برای اینکه چنین ایده ای را توسعه دهند، تلاش کرده اند؛ ولی قیچی دندانه دار لوئیز آستین، نقطه شروع این نوآوری هاست که در ایالات متحده آمریکا در ژانویه ۱۸۹۳ میلادی توانست به ثبت برساند. شماره گواهی ثبت اختراع قیچی شامل « US 489406» بود که به لوئیز آستین توسط دفتر ثبت اختراعات و علائم تجاری آمریکا داده شد.
انواع قیچی
قیچی در زندگی امروزه ما بعنوان پرکاربرد ترین وسیله شناخته میشود. قسمتی از کار آرایشگاه تا کارگاه های تولیدی لباس و صنایع مختلف با قیچی است. قیچی های زیر، بعنوان یک ابزار کاربردی در بخش های مختلف استفاده میشوند:
۱. قیچی های خیاطی:
هنر خیاطی که چندین سال است افراد بسیاری را به خود جذب کرده بعنوان یکی از هنرهای قدیمی ایران شناخته میشود و امروزه خیاطان در این شغل، از قیچی های مدرن و مختلفی بهره می گیرند که بعضی از آن ها شامل موارد زیر می باشد:
* قیچی ساده خیاطی:
از ساده ترین انواع قیچی میتوان به قیچی ساده خیاطی اشاره کرد که از ظاهری ساده برخوردار است و تقریباً در هر خانه ای وجود دارد.
* نخ چین دستی:
نخ چین به قیچی کوچکی گفته میشود که یا توجه به اسمش، کاربرد ان برای چیدن نخ است ولی طرز ساخت این قیچی به قیچی های اختراعی مردم مصر مشابه است.
* قیچی زیگزاگ یا دالبری:
در صورت یادگیری خیاطی بصورت حرفه ای، باید با قیچی زیگزاگ، این کار را یاد بگیرید. تیغه ی این قیچی ها صاف و تیز نیست بلکه به شکل دندانه ای است که این قابلیت باعث میشود که تار و پود پارچه هنگام برش کردن، جدا نشود.
اختراع قیچی حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح صورت گرفت* قیچی برش کوچک:
از کاربرد قیچی برش کوچک میتوان به برش های کوچک و ظریف در لبه های کوتاه و نازک اشاره کرد.
* قیچی برش ضخیم:
ساختار قیچی برش ضخیم در مقایسه با قیچی های دیگر فرق دارد و درواقع تیغه های این نوع قیچی خمیده هستند و برای برش در پارچه های ضخیم، با دسته های بزرگتر مناسب هستند.
* قیچی برش چرم:
از پرکاربردترین اقلام خیاطی و تهیه لباس ها میتوان از چرم یاد کرد و اگر از قیچی هایی که لبه های کوتاه و تیز برای برش چرم استفاده کنید، مناسبتر است. معمولاً جنس دسته های این نوع قیچی، پلاستیکی است.
* سایر قیچی های خیاطی:
با توجه به کاربرد قیچی در خیاطی، انواع قیچی نظیر قیچی جا دکمه، قیچی گلدوزی، قیچی برقی مخصوص تولیدی ها و قیچی برقی خانگی می باشد.
۲. قیچی آرایشگری:
انواع مختلفی از قیچی های ارایشی تولید میشوند که در ادامه با آنها آشنا میشوید:
* قیچی معمولی:
کاربرد قیچی معمولی برای برش موهاست ولی تنها فرقش با قیچی های معمولی اینست که بخشی در پائین دستگیره وجود دارد تا قیچی، بهتر گرفته شود.
* قیچی اره ای:
به منظور خرد کردن و کوتاهی قسمتی از موها میتوانید از قیچی اره ای بهره مند شوید تا حجم و پف مو باقی بماند. تنها قسمتی از تارهای مو از طریق این قیچی برش می خورد.
در پیشینه ی اختراع قیچی ، قیچی‌های اولیه بصورت یک تکه و از جنس برنز بوده است* قیچی های کوچک:
از کاربرد قیچی های کوچک میتوان به کوتاه کردن و مرتب کردن ابرو، سیبیل یا موهای زیر بینی و... اشاره کرد.
۳. قیچی جراحی و پزشکی:
ساخت قیچی های جراحی به دو نوع ساده و فنری صورت می گیرد که مزیت قیچی جراحی فنری برای جراحی پلاستیک و چشم است. با قیچی های جراحی زیر آشنا شوید:
* قیچی برش بند ناف:
قیچی برش بند ناف با توجه به اسمش به منظور جدا کردن بند ناف نوزاد از مادر می باشد.
* قیچی متزنبام:
برای اینکه بافت های ظریف را در حین جراحی جدا کنند از قیچی متزنبام استفاده می کنند.
* قیچی چشم:
کاربرد قیچی چشم، صرفا برای عمل های مرتبط با جراحی پر ظرافت چشم می باشد.
* قیچی بانداژ:
پزشکان برای اینکه بانداژ را برش کنند ولی هیچ آسیبی به پوست بیمار وارد نشود از قیچی بانداژ استفاده می کنند.
* قیچی مایو کج:
قیچی مایو کج که در پزشکی کاربرد دارد به منظور برش بافت های محکم مورد استفاده قرار می گیرد.
۴. سایر قیچی ها:
انواع قیچی های متنوعی وجود دارد که به خاطر تنوع زیادش، قادر به معرفی تمامی ان ها نیستیم.
* قیچی باغبانی:
انواع مختلفی از قیچی های باغبانی در بازار عرضه میشود که با تیغه های متنوعی ساخته می شوند. به عنوان مثال گاهی اوقات یکی از تیغه های قیچی باغبانی، تیز و دیگری تخت است که بر روی هم قرار می گیرند. همچنین بعضی از قیچی ها تنها دارای یک تیغه تیز می باشند که از کنار تیغه دیگر می گذرد و برش های تمیزتری را با قدرتی کم تر از مدل قبلی به وجود می آورد.
کاربرد قیچی
امروزه برای کاربردهای مختلفی از انواع قیچی ها استفاده میشود که بعضی از آن ها عبارتند از:
>> برای برش شاخه های درختان و درختچه ها از قیچی های هرس یا همان قیچی های باغبانی استفاده می شود.
>> که برای اینکه پشم حیوانات را کوتاه و جمع آوری کنند از قیچی پشم استفاده می کنند بدون اینکه به حیوانات، آسیبی وارد شود.
>> کاربرد قیچی با تیغه های دنده ای برای برش پارچه می باشد تا از طریق آن پارچه ساییده یا ریش ریش نشود.
>> برای برش اشکال پیچیده ورق های فلز میتوان از قیچی های بدون درز استفاده کرد.
>> با استفاده از قیچی های پیرایشی میتوان موها را کوتاه کرد.
>> برای موارد پزشکی و اورژانسی میتوان از قیچی های تروما بهره گرفت.
>> قیچی هایی در بازار ارائه میشود که صرفا مناسب برش چمن و پرچین است.
یکی از مشهورترین شرکتهای فعال در زمینه ی اختراع قیچی ، شرکت ویلیام وایتلی و پسران بود>> برای برش ورق های فلز مانند، ورق قلع و یا آهن گالوانیزه، بهتر است از قیچی هایی استفاده کنید که از جنس قلع است.
گردآوری: بخش علمی سرپوش
- 10
- 5
