آزیتا امامی در سال ۱۳۵۳ در روستای نیستانک نزدیک شهر نائین به دنیا آمد. چون پدرش دانشجوی دانشگاه شریف در تهران بود، در همان زمان به تهران مهاجرت کرد و در آنجا بزرگ شد. دوره‌های راهنمایی و دبیرستان را در مدرسه فرزانگان گذراند و همانجا بود که برای اولین بار به ریاضی و فیزیک بسیار علاقه‌مند شد. به گفته خودش، معلم‌های پرمعلومات و مدیران مدرسه فرزانگان، نقش عمده‌ای در تحصیلات آینده‌اش داشتند. در دوره دبیرستان بود که شروع به طراحی و ساخت مدارهای الکترونیکی کرد و تا امروز به این کار ادامه می‌دهد.
امامی مدرک لیسانس را در سال ۱۳۷۵ از دانشگاه صنعی شریف در رشته الکترونیک دریافت کرد و مدت کوتاهی هم دانشجوی فوق لیسانس همان دانشکده بود. ولی در همان زمان تصمیم گرفت که برای ادامه تحصیل به آمریکا برود. از دانشگاه استانفورد پذیرش گرفت و در رشته برق مشغول به تحصیل شد. امامی مدرک دکتری را در سال ۲۰۰۴ دریافت کرد. پایان‌نامه دکتری‌اش راجع به اطلاع‌رسانی با استفاده از اپتیک (Optical Communication) بود و دو زمینه الکترونیک و اپتیک را دربرمی‌گرفت.
در ادامه مصاحبه ایمیلی ما را با این دانشمند نخبه ایرانی و توانمند می‌خوانید:
در حال حاضر مشغول چه کاری هستید؟
در حال حاضر استاد دانشگاه CalTech هستم. کل‌تک مثل دانشگاه شریف یک دانشگاه علمی مهندسی است. من در دو دانشکده فعال هستم؛ دانشکده برق در رشته‌های الکترونیک و فوتونیک (photonics) و دانشکده مهندسی پزشکی.
تاکنون چند دستاورد یا کار پژوهشی داشتید؟
من روی پروژه‌های مختلفی کار کرده‌ام. با مشاوره و راهنمایی من دانشجوهای مقطع دکترای گروهم موفق به ساخت سیستم‌های الکترونیک و پزشکی جدیدی شده‌اند. در اولین پروژه ما در زمینه مهندسی پزشکی، تراشه‌ای طراحی شد که نقش شبکیه چشم را می‌توانست بازی کند. این پروژه برای نابینایانی بود که به دلیل از دست دادن سلول‌های گیرنده تصویر (photoreceptor) شبکیه، بینایی خود را از دست داده بودند و با استفاده از این تراشه بخشی از بینایی آنها برگردانده می‌شود.
دانشجویان من در سال‌های اخیر موفق شدند سنسوری طراحی کنند که قند خون بیماران دیابتی را در هر لحظه اندازه‌گیری می‌کند و به گوشی هوشمند بیمار می‌فرستد تا سپس به دکتر فرستاده شود.
در حال حاضر پروژه‌های دیگری نیز برای کمک به بیماران اپیلپتیک، پارکینسون و دیگر مشکلات مربوط به سیستم اعصاب در گروه من بررسی می‌شوند.
لطفا در مورد دستاورد جدید خود در زمینه توسعه تراشه با سنسورهایی که با استفاده از فناوری الهام گرفته از MRI می‌توان موقعیت آن را در بدن فرد ردیابی کرد، توضیح دهید.
یکی از اهداف تحقیقاتی گروه من ساخت سنسورهایی است که بتوانند وارد دستگاه گوارش یا سیستم‌های دیگر بدن شوند و در نقاط مختلف بدن اندازه‌گیری‌های دقیق انجام دهند. با این هدف که در آینده حتی بتوانند داروها را در صورت لزوم به نقاط درست منتقل و تزریق کنند.
برای تحقق این هدف، این تراشه‌های بسیار ریز را باید بتوان داخل بدن ردیابی کرد. در این پروژه ما از سیستمMRI الهام گرفتیم و تراشه‌ها را به گونه‌ای طراحی کردیم که مانند اتم‌های واقعی رفتار کنند. یعنی وقتی یک میدان مغناطیسی که قدرتش در نقاط مختلف متفاوت و از پیش معلوم باشد را ایجاد کنیم، این تراشه‌ها به تناسب میدان مغناطیسی‌ای که اندازه می‌گیرند با فرکانس‌های متفاوتی شروع به نوسان الکترومغناطیسی خواهند کرد.
فکر می‌کنید استفاده از قرص‌های هوشمند چه زمانی وارد فاز عملی شود و در نهایت همه انسان‌ها بتوانند از این قرص‌ها استفاده کنند؟
فکر می‌کنم که قرص‌های هوشمند در آینده نه چندان دور یعنی کمتر از ۱۰ سال دیگر وارد فاز عملی می‌شود. در حال حاضر این قرص‌ها برای دستگاه گوارش استفاده می‌شوند ولی نسبتا بزرگ هستند و ردیابی و کنترل دقیق آنها عملی نیست.
طرح پژوهشی‌ای که در آینده قرار است کار کنید، چیست؟
بیماری‌های مربوط به سیستم عصبی و ساختن تراشه‌هایی که سیگنال‌های عصبی را آنالیز و رمزگشایی می‌کنند برای من بسیار جالب هستند و در حال حاضر چند پروژه در گروهم در این زمینه در مرحله اجرا و پژوهش هستند.
هم‌اکنون وضعیت فناوری در دنیا به گونه‌ای است که به خوبی به کمک پزشکی آمده است و دانشمندان با ترکیب علوم فنی و پزشکی قصد دارند که بیماری‌ها را از بین ببرند. آیا شما به نظریه نامیرایی اعتقاد دارید و فکر می‌کنید که در نهایت انسان‌ها به سمت نامیرایی یا ابرهوش پیش می‌روند؟
نظریه نامیرائی موضوع تحقیقاتی و تخصص من نیست و من چندان به آن اعتقاد ندارم. با این حال فکر می‌کنم که در آینده با استفاده از مهندسی بیماری‌ها را خیلی بهتر بتوان مداوا و کنترل کرد. بسیاری از بیماری‌ها اگر به‌موقع و درست تشخیص داده شوند، قابل مداواتر هستند. علوم فنی می‌توانند به تشخیص سریع و درست کمک کنند. همچنین مهندسان می‌توانند ابزارهایی اختراع کنند که دارورسانی بهتر و دقیق‌تر انجام شود.
وضعیت دانشجویانی که از ایران به کشورهای دیگر برای تحصیل یا کار مهاجرت می‌کنند، چطور است و در چه سطحی هستند؟
من در گذشته دانشجویان دکتری ایرانی بسیار بااستعداد و با معلومات ایرانی داشته‌ام و در حال حاضر نیز دانشجویان ایرانی در گروه من مشغول پژوهش هستند. این دانشجویان همگی مقطع لیسانس را در ایران گذرانده‌اند و همگی پایه‌های بسیار قوی در ریاضی، فیزیک و مهندسی برق دارند.
دانشجویان ایرانی در آمریکا بسیار موفق هستند و در بسیاری از دانشگاه‌های ممتاز آمریکا مشغول به پژوهش هستند. پس از فارغ‌التحصیل شدن هم همچنان موفق و پیشرو هستند و در زمینه کاری خود رهبری می‌کنند.
محبوب‌ترین ابزاری که از آن استفاده می‌کنید چیست؟
من از لپ‌تاپم خیلی استفاده می‌کنم. برای کار کردن، نوشتن، خواندن و ارائه دادن کارهای خودم و دانشجویانم.
زمان‌هایی که اوقات فراغت دارید، آیا با گوشی خود بازی می‌کنید؟
من متاسفانه وقت زیادی برای بازی موبایلی و کامپیوتری ندارم. ترجیح می‌دهم وقت اضافه‌ام را با خانواده‌ام بگذرانم. من ورزش، راه رفتن و کوه‌پیمایی را به بازی کامپیوتری ترجیح می‌دهم.
کلا از چه نرم‌افزارهایی در گوشی‌تان بیشتر از همه استفاده می‌کنید؟
برای خواندن ایمیل، اخبار و موزیک از گوشی‌ام استفاده می‌کنم
آیا از اپلیکیشن‌های پیام‌رسان استفاده می‌کنید؟
همانطور که گفتم از این اپلیکیشن‌ها استفاده نمی‌کنم.
شما سال‌ها در ایران زندگی و تحصیل کرده‌اید و با جوانان ایرانی آشنایی دارید. میزان سواد و علمی جوانان ایرانی را در چه سطح می‌بینید؟ چه توصیه‌ای به جوانان ایرانی دارید؟
جوانان ایرانی که به آمریکا می‌آیند بسیار باسواد و بامعلومات هستند. توصیه من به جوانان ایرانی این است که هیچ وقت ناامید نشوند. بهترین سال‌های زندگی برای درس خواندن، سال‌های نوجوانی و جوانی است و در این سال‌ها می‌توانند سرمایه پرارزشی از علم بسازند و تا آخر عمر از آن بهره‌مند شوند.
فضای پژوهشی و تحقیقاتی دانشگاهی آمریکا چگونه است؟ سیستم پژوهشی آنجا چطور دانشجویان و دانشمندان را به تحقیق و پژوهش تشویق می‌کند؟
تعداد دانشگاه‌ها در آمریکا بسیار زیاد است و دانشگاه‌ها با هم تفاوت‌های عمده‌ای دارند. بنابر این نمی‌توان یک ویژگی کلی برای همه دانشگاه‌ها بیان کرد. در دانشگاه‌هایی مثل کل‌تک و استانفورد، پژوهش و تحقیقات بسیار بسیار مهم هستند.
استادان و دانشجویان دکتری به سختی کار می‌کنند و هدف عمده آنها نوشتن مقالات و چاپ کردن آنها در ژورنال‌های معتبر دنیاست. به نظر من هدفمند بودن و تشخیص زمینه‌هایی که مهم هستند باعث فضای موفق پژوهشی در این دانشگاه‌ها شده است.
در ضمن در آمریکا سرمایه‌گذاری بسیاری برای این تحقیقات انجام می‌شود؛ هم سرمایه‌گذاری دولتی و هم غیرانتفاعی و خصوصی.
آیا دوست دارید برای زندگی به ایران برگردید؟ فکر می‌کنید چه امکاناتی باید در ایران وجود داشته باشد تا دوست داشته باشید در ایران زندگی کنید؟
خیلی دوست دارم که به ایران برگردم. برای من ادامه به تحقیقاتم بسیار مهم است. در حال حاضر با محققان زیادی همکاری می‌کنم و این همکاری‌ها برای تحقیقات مهندسی پزشکی من ضروری و اجتناب‌ناپذیر هستند.
امیدوارم که فضای تحقیقاتی و همکاری در ایران گسترش پیدا کند و مهندسان، دانشمندان و پژوهشگران ایرانی به راحتی با پژوهشگران بین‌المللی رابطه برقرار کنند.
مساله مهم دیگر برای من تساوی حقوق زنان و مردان است و امیدوارم زنان دانشمند، متخصص، مهندس و مبتکر بیش از پیش در ایران حمایت شوند و بتوانند به جایگاه‌های مدیریتی و تصمیم‌گیری صعود کنند.
- 14
- 3
