زاکانی به دنبال واردات اتوبوس‌های دست دوم از ترکیه/ ایران گورستان خودرو‌های فرسوده همسایگان

علیرضا زاکانی شهردار تهران در نامه‌ای به رییس‌جمهور درخواست کرد تا دولت با واردات فوری ۱۰۰۰ اتوبوس دست دوم تک‌کابین از ترکیه با میانگین عمر فعلی ۱۳ سال و بازسازی در حد قابل استفاده با استانداردهای یورو ۲ با معافیت از هرگونه عوارض گمرکی موافقت کند.

در این درخواست که مربوط به اواخر اسفند سال ۱۴۰۰ است، همچنین به فرسودگی ۹۰ درصدی ناوگان سامانه اتوبوسرانی تهران اشاره شده است که تزریق ۵۰۰۰ دستگاه اتوبوس جدید به این سامانه ضروری است. همچنین علیرضا زاکانی از رییس‌جمهور درخواست کرده واردات این تعداد دستگاه اتوبوس برای شهرداری تهران با احتساب صفر نمودن سود بازرگانی و محاسبه نرخ پایه حقوق ورودی و عوارض گمرکی انجام شود.

در همین خصوص کارشناسان اعلام می‌کنند ایران به قبرستان ماشین‌های دست دوم کشورهای همسایه تبدیل شده و دولت به جای اینکه در راستای نوسازی ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی از توایدکنندگان داخلی بهره بگیرد و یا اینکه ماشین‌های نو را از خارج کشور وارد کند، به فکر واردات ماشین‌های دست دوم خارجی با قیمتی نسبتا پایین‌تر است. جالب اینجاست که کشوری همچون ترکیه قابلیت و توانایی این را دارد که ۱۰۰۰ دستگاه اتوبوس را ظرف یک ماه به ایران بفرستد اما در کشور ما علاوه بر اینکه در این زمینه سرمایه‌گذاری مناسبی انجام نمی‌شود، راه برای ورود ماشین‌های قدیمی کشورهای همسایه نیز باز است.

بر اساس نامه منتشرشده از درخواست شهردار تهران از رییس‌جمهور، زاکانی خواسته تعرفه واردات این اتوبوس‌ها هم صفر در نظر گرفته شود. این درحالی است که علیرضا زاکانی شهردار تهران بعد از مدت‌ها سکوت عجیب در پی آلودگی غیرقابل تحمل تهران که بی‌سابقه بوده، در توئیتر یک پست سیاسی منتشر کرد. شهردار تهران بدون هیچ مصاحبه، واکنش و اظهارنظر درباره آلودگی بی‌سابقه پایتخت، به روز ملی هسته‌ای و رجزخوانی سیاسی و جناحی برای موضوع هسته‌ای پرداخت.

در واقع پیشنهاد شهردار تهران، واردات اتوبوسی است که در اصل واردات آن هیچ صرفه اقتصادی و منفعتی برای کشور و ناوگان حمل‌و‌نقل وجود ندارد. واردات اتوبوس دست دوم، همانند این است که ایران‌ را به قبرستان خودروهای دست دوم تبدیل کنیم، خودروهایی که دیگر در کشور سازنده خواهان ندارد و پایان زندگی خود را باید در ایران سپری کنند.

مدیران شهری می‌گویند وضعیت اتوبوسرانی نامساعد است، این بخش نیاز به احیا دارد و با اقدامات شهری به تنهایی نمی‌توان از پس حال زار اتوبوسرانی بر آمد؛ اخیرا توافق شده که حدود هزار دستگاه اتوبوس دست‌ دوم به ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی افزوده شود ، اتوبوس‌هایی که ۲۰ درصد صرفه اقتصادی دارند اما مشخص نیست چه پایانی داشته باشند، در حالی که می‌توان اتوبوس‌های صفر یا‌ ساخت داخل تهیه کرد.

صدای نمایندگان شورای شهر هم درآمد

آرش حسینی‌میلانی رییس سابق کمیسیون محیط‌زیست شورای شهر در این رابطه می‌گوید: برای واردات اتوبوس دست دوم باید شرایط کشور را در نظر گرفت؛ شهرداری در دوره پنجم شورای شهر با خودروسازان قراردادی در ارتباط با ساخت داخل امضا کرد و با توجه به اینکه برخی قطعات در داخل وجود داشت و برخی از قطعات را توانستند وارد کنند، حدود ۲۰۰ اتوبوس وارد ناوگان شد، یعنی داخلی‌سازی شد. این عضو سابق کمیسیون محیط‌زیست شورای شهر گفت: مجموعه اتوبوس‌سازان داخل توانستند تاحدودی ساخت اتوبوس را داخلی‌سازی کنند و همین‌طور خرید قطعات داشته باشند؛ وارد کردن برخی قطعات به دلیل تحریم‌ها مشکل است، اما با این وجود برخی خودروسازان توانستند قطعات را داخلی‌سازی کنند. میلانی با بیان‌ اینکه در دوره قبل و جدید تلاش بر این‌ بوده با تکیه بر ساخت داخل اتوبوس را تامین کنند، گفت: اگر اتوبوسی را بتوان وارد کرد باید سعی شود اتوبوس صفر باشد.

او تشریح کرد: وضعیت فرسودگی ناوگان اتوبوسرانی بسیار بالاست و متاسفانه سالیان سال است دولت‌ها نتوانستند به رفع این وضعیت کمک کنند، بنابراین مدیریت شهری باید به فکر واردات اتوبوس صفر باشد نه اتوبوس دست دوم؛ خرید اتوبوس دست دوم در مقابل خرید‌ اتوبوس صفر صرفه اقتصادی ندارد.

چه کسی پشت پرده این واردات خاص است

به همین دلیل است که با توجه به پیشنهاد اخیر شهردار تهران، چند سوال مهم مطرح می‌شود. نخست، اینکه آیا چنین وارداتی که نیازمند مجوز خاص است، توسط عده‌ای خاص صورت می‌گیرد؟ دوم اینکه چه کسانی پشت پرده این واردات خاص قرار دارند؟

لازم به ذکر است، هر ساله مشکل آلودگی هوا مطرح می‌شود؛ آلودگی که اصلی‌ترین علت آن تردد خودروهای فرسوده است. حال اگر مشکل آلودگی هوا داریم، چرا به خاطر ۲۰ درصد تخفیف، اتوبوس‌های کارکرده وارد کشور شوند که اساسا آلایندگی بیشتری دارند؟ چگونه هزار دستگاه اتوبوس آماده شده، قبل از اینکه مجوزی اخذ شود؟ آیا افرادی پشت پرده واردات هستند که تنها می‌خواهند با اخذ مجوز رانت، خود را قانونی نشان دهند؟ در شرایطی که می‌توان با این مجوز خاص و البته بودجه بالا هم تولید داخلی را رونق ‌بخشید و هم از اتوبوس‌های نو استفاده کرد.