یکشنبه ۱۱ آذر ۱۴۰۳
۰۹:۵۶ - ۰۱ آبان ۱۴۰۳ کد خبر: ۱۴۰۳۰۸۰۰۲۳
شهری و روستایی

ابهامات بدهی شهرداری تهران به نظام بانکی | گرفتن ماهی از آب گل‌آلود

علیرضا زاکانی,شهردار تهران

"سعید اصانلو" کارشناس مالی شهری در روزنامه شرق نوشت: شهردار تهران در زمان ورود به شهرداری در سال ۱۴۰۰ اعلام کرد که شهرداری تهران را با ۸۰ همت بدهی تحویل گرفته است. هرچند پس از آن تاریخ، ایشان و معاون مالی و اقتصادی شهرداری در مصاحبه‌ها و سخنرانی‌های خود از بدهی ۱۷۰ همتی، تنها به نظام بانکی رونمایی کردند. زاکانی در نشست دانشجویی ۶ تیر ۱۴۰۳ برای انتخابات ریاست‌جمهوری از بدهی ۱۷۰ همتی به بانک‌ها خبر داد و بیان کرد که در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۰ همت با بانک‌ها تسویه شده، همچنین با مذاکرات انجام‌شده، این بدهی به ۸۱ همت رسیده که ۳۳ همت آن در سال ۱۴۰۲ تسویه شده و باقی‌مانده آن در سال جاری تسویه خواهد شد. از طرفی لطف‌الله فروزنده، معاون مالی و اقتصادی شهرداری تهران، در گفت‌وگو با ایسنا در تاریخ ۲۰ مرداد ۱۴۰۳ گفت: «روزی که در شهرداری تهران کار خود را شروع کردیم، بانک‌ها به ما اعلام کردند که ۱۷۰ هزار میلیارد تومان بدهی دارید». در کنار ارقام اعلامی، سند تحویل و تحول شهرداری تهران در سال ۱۴۰۰ بدهی شهرداری تهران را ۷۵ همت گزارش داده است.

مرور چند سطر بالا برای درک ابهام موجود درباره بدهی شهرداری تهران، دست‌کم به سیستم بانکی کشور کافی است. در نتیجه یادداشت حاضر کوششی است در راستای آشکارسازی برخی ابعاد این موضوع و پاسخ به این پرسش که چگونه بحران دستاورد مدیریت شهری ناگزیر از دست به دامان‌ شدن به آمار، از طریق اختلاف اعداد شده است؟

نکته کلیدی ورود به بحث این است که وجه التزام و دیرکرد بدهی‌های شهرداری به بانک‌ها، مبنای تعریف‌شده‌ای ندارد، به‌ طوری که دولت نیز مشکل مشابهی با بانک‌ها دارد که سبب می‌شود بدهی اعلام‌شده از طرف بانک‌ها با میزانی که دولت مطرح می‌کند، متفاوت باشد. در واقع بانک‌ها در محاسبات خود تلاش می‌کنند تا دست‌کم قدرت خرید تسهیلات اعطایی را درباره تسویه مطالبات غیرجاری (به‌ویژه مشکوک‌الوصول) حفظ کنند. با این فرض و با در نظر داشتن سهم بالای بدهی‌های ارزی شهرداری از کل بدهی‌های بانکی این سازمان، پذیرش نرخ ارز به‌عنوان متغیر جانشین (proxy variable) در محاسبه و مقایسه بدهی شهرداری تهران در ابتدای تحویل به مدیریت جدید شهری تاکنون، اقدامی قابل دفاع خواهد بود. بنابراین با در‌نظر‌گرفتن قیمت دلار در مرداد ۱۴۰۰ (تاریخ انتخاب شهردار) در حدود ۲۵ هزار تومان و در حدود ۵۸ هزار تومان در مرداد ۱۴۰۳ (تاریخ اعلام بدهی ۱۷۰ همتی) و با توجه به بدهی گزارش‌شده در سند تحویل و تحول شهرداری تهران در حدود ۷۵ همت، با یک تناسب ساده (مطابق اصل تیغ اوکام) بدهی شهرداری تهران به سیستم بانکی در مرداد ۱۴۰۳ حدود ۱۷۴ همت خواهد بود (این محاسبه بر فرض صدق و سندیت ارقام اعلامی مدیران شهرداری تهران درباره بدهی اعلامی از طرف بانک‌هاست).

محاسبات ساده بالا نزدیک به ۹۸ درصد از عدد بدهی مورد ادعای بانک‌ها (به گواهی مدیران شهری) را توضیح می‌دهد. درواقع به این معنی است که اگر بدهی‌های شهرداری تهران را به قیمت ثابت محاسبه کنیم، تغییر معنی‌داری در میزان آنها صورت نگرفته است (در یادداشت توهم تورمی به تفصیل بیان شده است که چگونه مدیران شهرداری در تلاش برای اغراق در عملکردهای مشابه دوره‌های پیشین خود هستند). نکته درخورتوجه این‌ است که برخلاف اظهارات شهردار و معاون مالی ایشان، در روز شروع به کارشان با این مقدار بدهی مواجه نبوده‌اند. بلکه بر‌اساس مفروضات و محاسبات حاضر، عدد ۷۵ همت (سند تحویل و تحول شهرداری تهران) به‌عنوان میزان بدهی شهرداری تهران در بدو ورود مدیریت شهری جدید، به حقیقت نزدیک‌تر است. راستی‌آزمایی اعداد مطرح‌شده در سخنرانی‌های شهردار تهران با توجه به بودجه‌های سنواتی شهرداری تهران حاکی از آن است که برخلاف ادعای مطرح‌شده درباره تسویه ۱۰ همتی بدهی‌های بانکی در سال ۱۴۰۱، عملکرد بودجه همان سال نشان از حدود ۶.۵ همت تملک دارایی مالی (تسویه بدهی) دارد. همچنین درباره تسویه ۳۳ همتی در سال ۱۴۰۲، با توجه به متمم بودجه ۱۴۰۲ شهرداری تهران مصوب بهمن ۱۴۰۲ تملک دارایی مالی حدود هشت همت بوده است که با فرض تحقق دوبرابری، در بهترین حالت حدود ۱۶ همت باشد. نتیجه اینکه در طی سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ در حدود نیمی از ادعای تسویه ۴۳همتی بدهی‌های بانکی واقعی بوده و مابقی دستاوردی غیرقابل ردیابی و احتمالا وعده‌ای خودتحقق‌پندار است.

سرانجام درباره کاهش ۸۹ همتی بدهی‌ها از طریق مذاکره با بانک‌ها موارد زیر قابل ملاحظه است:

۱- مستنداتی درباره مدعای بدهی ۱۷۰ همتی بانکی منتشرنشده در نتیجه امکان راستی‌آزمایی آن به‌ طور مستقیم و دقیق ممکن نیست.

۲- سهم دولت درباره تسهیلات مربوط به توسعه خطوط مترو از مجموع بدهی‌های اعلامی تفکیک نشده است، با توجه به اینکه سهم این تسهیلات از کل تسهیلات اخذشده شهرداری بسیار چشمگیر است، می‌توان نتیجه گرفت که بخش درخورتوجهی از ۸۹ همت کاهش بدهی اعلام‌شده ناشی از کسر همین سهم است.

۳- در بدهی‌های ارزی بخش عمومی معمولا نرخ تبدیل ارز به ریال به صورت مقطوع و به نرخی مشخص در زمان عقد قرارداد لحاظ می‌شود. با فرض جاری‌بودن این موضوع در قراردادهای تسهیلات ارزی شهرداری، تفاوت چشمگیری بین رقم بدهی اعلامی و رقم قطعی تسویه ایجاد خواهد شد.

۴- وفق قوانین مصوب، بخشش وجه التزام تأخیر تأدیه دِین در هنگام تسویه کامل بدهی امکان‌پذیر است.

موارد بالا و نحوه تسویه مطالبات بانک‌ها از شهرداری تهران به‌ویژه به روش غیرنقد که عموما از طریق تهاتر املاک تکمیل شده یا زمین به همراه پروانه شهرسازی و همچنین تخصیص تراکم و تغییر کاربری به املاک معرفی‌شده بانک‌ها انجام می‌شود که خود سبب گسترش کنشگری بانک‌ها در حوزه مستغلات شده و با افزایش تقاضای سفته‌بازی اثرات خارجی منفی در بخش مسکن ایجاد می‌کند (مزیت این روش تسویه برای شهرداری تهران این است که مبالغ ناشی از این عملیات در حساب‌های درآمد نقدی شهرداری تهران ثبت می‌شود و باعث بهبود عملکرد درآمدی نیز خواهد بود، در‌واقع یک تیر و دو نشان است). در کنار اطلاع‌نداشتن شورای اسلامی شهر به‌عنوان نهاد ناظر از جزئیات بدهی‌ها و نحوه و میزان تسویه آنها (مصاحبه مرداد ۱۴۰۳ امانی، عضو شورا با اکو ایران) همچنین ابهامات موجود درباره ذی‌نفعان عملیات مالی تسویه غیرشفاف بدهی‌ها، لزوم ورود نهادهای نظارتی را در آشکار‌سازی این بخش از عملیات مالی شهرداری و جلوگیری از سوءاستفاده احتمالی از آب گل‌آلود، اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.

  • 14
  • 2
۵۰%
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
هیثم بن طارق آل سعید بیوگرافی هیثم بن طارق آل سعید؛ حاکم عمان

تاریخ تولد: ۱۱ اکتبر ۱۹۵۵ 

محل تولد: مسقط، مسقط و عمان

محل زندگی: مسقط

حرفه: سلطان و نخست وزیر کشور عمان

سلطنت: ۱۱ ژانویه ۲۰۲۰

پیشین: قابوس بن سعید

ادامه
بزرگمهر بختگان زندگینامه بزرگمهر بختگان حکیم بزرگ ساسانی

تاریخ تولد: ۱۸ دی ماه د ۵۱۱ سال پیش از میلاد

محل تولد: خروسان

لقب: بزرگمهر

حرفه: حکیم و وزیر

دوران زندگی: دوران ساسانیان، پادشاهی خسرو انوشیروان

ادامه
صبا آذرپیک بیوگرافی صبا آذرپیک روزنامه نگار سیاسی و ماجرای دستگیری وی

تاریخ تولد: ۱۳۶۰

ملیت: ایرانی

نام مستعار: صبا آذرپیک

حرفه: روزنامه نگار و خبرنگار گروه سیاسی روزنامه اعتماد

آغاز فعالیت: سال ۱۳۸۰ تاکنون

ادامه
یاشار سلطانی بیوگرافی روزنامه نگار سیاسی؛ یاشار سلطانی و حواشی وی

ملیت: ایرانی

حرفه: روزنامه نگار فرهنگی - سیاسی، مدیر مسئول وبگاه معماری نیوز

وبگاه: yasharsoltani.com

شغل های دولتی: کاندید انتخابات شورای شهر تهران سال ۱۳۹۶

حزب سیاسی: اصلاح طلب

ادامه
زندگینامه امام زاده صالح زندگینامه امامزاده صالح تهران و محل دفن ایشان

نام پدر: اما موسی کاظم (ع)

محل دفن: تهران، شهرستان شمیرانات، شهر تجریش

تاریخ تاسیس بارگاه: قرن پنجم هجری قمری

روز بزرگداشت: ۵ ذیقعده

خویشاوندان : فرزند موسی کاظم و برادر علی بن موسی الرضا و برادر فاطمه معصومه

ادامه
شاه نعمت الله ولی زندگینامه شاه نعمت الله ولی؛ عارف نامدار و شاعر پرآوازه

تاریخ تولد: ۷۳۰ تا ۷۳۱ هجری قمری

محل تولد: کوهبنان یا حلب سوریه

حرفه: شاعر و عارف ایرانی

دیگر نام ها: شاه نعمت‌الله، شاه نعمت‌الله ولی، رئیس‌السلسله

آثار: رساله‌های شاه نعمت‌الله ولی، شرح لمعات

درگذشت: ۸۳۲ تا ۸۳۴ هجری قمری

ادامه
نیلوفر اردلان بیوگرافی نیلوفر اردلان؛ سرمربی فوتسال و فوتبال بانوان ایران

تاریخ تولد: ۸ خرداد ۱۳۶۴

محل تولد: تهران 

حرفه: بازیکن سابق فوتبال و فوتسال، سرمربی تیم ملی فوتبال و فوتسال بانوان

سال های فعالیت: ۱۳۸۵ تاکنون

قد: ۱ متر و ۷۲ سانتی متر

تحصیلات: فوق لیسانس مدیریت ورزشی

ادامه
حمیدرضا آذرنگ بیوگرافی حمیدرضا آذرنگ؛ بازیگر سینما و تلویزیون ایران

تاریخ تولد: تهران

محل تولد: ۲ خرداد ۱۳۵۱ 

حرفه: بازیگر، نویسنده، کارگردان و صداپیشه

تحصیلات: روان‌شناسی بالینی از دانشگاه آزاد رودهن 

همسر: ساناز بیان

ادامه
محمدعلی جمال زاده بیوگرافی محمدعلی جمال زاده؛ پدر داستان های کوتاه فارسی

تاریخ تولد: ۲۳ دی ۱۲۷۰

محل تولد: اصفهان، ایران

حرفه: نویسنده و مترجم

سال های فعالیت: ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۴

درگذشت: ۲۴ دی ۱۳۷۶

آرامگاه: قبرستان پتی ساکونه ژنو

ادامه
ویژه سرپوش