مانده از این سوی مرز و رانده از سوی دیگر؛ مردانی که بار زندگی را بردوش می‌کشند و بدون کوچک‌ترین سرپناهی هر روز با مشکلی جدید دست و پنجه نرم می‌کنند. طبق آماری که در سال ۹۵ اعلام شد بیش از ۴۰ هزار کولبر در ایران فعال هستند. این آمار متعلق به استان‌های کردستان و آذربایجان غربی و سیستان و بلوچستان است. بر اساس گزارش های غیر رسمی، آمار اعلام شده کولبرانی که با شلیک نیروهای مرزبانی جان داده‌اند ۲۱۲ نفر بین سن ۱۳ تا ۷۰ سال اعلام شده‌است.
سالي كه نكو نبود
ابتدای سال و تعطیلات عید با حوادثی برای کولبران همراه بود. روز شنبه ۵ فروردین، دو کولبر در منطقه مرزی «شیخ سیله» از توابع منطقه «تازه آوا» در ثلاث باوه جانی، بر اثر شلیک مستقیم مجروح شدند. این تنها حادثه نوروز امسال نبود. غروب روز جمعه ۱۱ فروردین ، یک کولبر دیگر به‌نام عبدا... از اهالی «کوربناو» سردشت، بر اثر سقوط از ارتفاعات در مرز «بیتوش» این شهرستان جان باخت.
شامگاه ۱۹ فروردین در منطقه مرزی سردشت بر اثر اصابت گلوله به شدت مصدوم شد. چهارشنبه ۲۳ فروردین نیز یک کولبر در مناطق مرزی شهرستان بانه، بر اثر شلیک مستقیم گلوله از دنیا رفت. سحرگاه روز ۲۴ فروردین دو کولبر پس از اصابت گلوله در سقز و بانه جان باختند. شنبه ۲۶ فروردین در منطقه «هوردران» از توابع شهرستان سردشت طی یک عملیات، حداقل چهار کولبر کشته و زخمی شدند.
سحرگاه روز دوشنبه ۲۸ فروردین یک کولبر۲۰ساله به علت سقوط از ارتفاعات در گردنه «تته» واقع در میان مریوان و پاوه جان خود را از دست داد.روز سه‌شنبه ۲۹ فروردین، حسن مام رسولی بر اثر انفجار مین در روستای «مه‌زرا» از توابع شهرستان سردشت مجروح شد و از ناحیه چشم نقص عضو شد.
دليل سوق به كولبري
حوادث مربوط به کولبران ایران ادامه دارد و در همین رابطه نمایندگان مجلس و مسئولان دولتی با وخیم شدن اوضاع به فکر بررسی شرایط کولبران افتادند. هر بار که حادثه ای برای کولبران اتفاق می‌افتاد نمایندگان دولت و مجلس به اظهار نظر می پردازند اما با مرگ دو کولبر در مرز بانه وضعیت بررسی طرح هایی در زمینه کولبری وارد فاز جدیدی شده است.
روز گذشته عبدالکریم حسین زاده، نماینده اشنویه در مجلس شورای اسلامی در رابطه با عدم توسعه مناطق مرزی گفته‌است: «عدم توزیع عادلانه قدرت و ثروت و نگاه حرفه‌ای به مرزها علت اصلی مشکل کولبران است». او که خود نماینده یکی از مناطق زندگي كولبران ایران است در خصوص آخرین وضعیت طرح ساماندهی کولبران، به خانه ملت مي‌گويد: « طرح ساماندهی کولبران به مرکز پژوهش‌های مجلس ارائه و در دستور کار مطالعاتی این مرکز قرار گرفته است.
البته بیمه کولبران در مجلس تصویب شده اما بیمه کولبران، پاک کردن صورت مساله است زیرا این گروه از افراد، نیازمند اقدامات اساسی‌تر هستند. او در ادامه گفته است که کولبری باید جمع و همه این افراد صاحب شغلی رسمی شوند، متاسفانه بی‌توجهی به این قشر سبب تکرار اتفاقاتی چون کشته شدن دو کولبر در مرز بانه شده است».
حسین‌زاده یادآور شد:« در طرح ساماندهی کولبران، کولبران به شکل تعاونی شناخته شده‌اند به نوعی که درصدی از ترانزیت مرزی و گمرکات و تسهیلات به آن‌ها سپرده شود تا بتوانند خودرو تهیه کنند و باربری‌ها را به وسیله ترانزیت‌ها انجام دهند. بنابراين منابع درآمدی نيز عاید خودشان شود منتهی این طرح هنوز در مراحل اولیه است. عضو کمیسیون عمران مجلس ، تصریح کرد: کشته شدن دو کولبر در مرز بانه نیز نشان داد، یکی از مسائل مهم پرداختن به موضوعات کولبران است بنابراين با جدیت طرح را دنبال خواهیم کرد تا وضعیت این افراد تعیین تکلیف شود.
اشاره حسین زاده به کشته شدن دو کولبر در مرز بانه به دلیل اصابت گلوله توسط مرزبانی ایران است که بر اساس آنچه که در اخبار آمده است، ضاربان تا تکمیل تحقیقات بازداشت شدند.
مدیریت ناموفق و معضلات مرزي
اما عزت ا... یوسفیان ملا، معتقد است باید وضعیت مرزنشینان ایران در حوزه معیشت، اقتصاد و اشتغال ارتقا پیدا کند.وی درخصوص راهکارهای توسعه اقتصادی و رونق تولید و اشتغال در استان‌ها و شهرهای مرزی، گفت: «در بسیاری از کشورها بر اقتصاد مردم مرزنشین تاکید فراوانی مي‌شود، چرا که باید اقدامات خوبی برای معیشت و اقتصاد و اشتغال پایدار مرزنشین ها صورت بگیرد تا کشور در آرامش و امنیت پایدار قرار داشته باشد».
وی با تاکید بر اینکه باید شرایط خوب و مناسبی برای بهبود زندگی و کار مردم مرزنشین به‌خصوص مسائل اقتصادی و کار تدارک دیده شود که این امر نیز جز با مدیریت قوی و کارآمد میسر نمی شود،گفت: «بدون شک یکی از مهمترین علل بیکاری و نامناسب بودن وضعیت اقتصادی مناطق مرزی،نبود مدیریت دقیق و علمی است».
نماینده مردم آمل و لاریجان درمجلس با بیان اینکه مناطق آزاد نیز در برخی از استان های مرزی شکل گرفت که متاسفانه نتوانست به اهداف واقعی خود دست یابد و محلی برای ورود کالاها و اجناس قاچاق تبدیل شده است، بیان داشت: «برای اشتغال و بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم مرزنشین باید تمام اقدامات لازم صورت بگیرد، چراکه آن‌ها عامل امنیت و آرامش در کشور هستند و باید از وضعیت زندگی مناسبی برخوردار باشند».
وی با تاکید بر اینکه باید از همه ظرفیت‌ها و پتانسیل های اشتغال زایی برای رفع بیکاری مردم شهرهای مرزی به دلیل ایجاد شغل مناسب استفاده کرد، نباید به‌گونه‌اي باشد که کارهای فصلی به عنوان شغل برای این مردمان تلقی شود،خاطر نشان کرد:«توسعه و عمران اقتصادی استان ها و شهرهای مرزی باید مورد توجه جدی مسئولان امر قرار گرفته و مدیریت مناسبی برای این مناطق در نظر بگیرند، چرا که نبود مدیریت قوی و کارآمد علت مشکلات به وجود آمده در اقتصاد و اشتغال مرزنشینان بوده است».
یوسفیان ملا، با ابراز تاسف از اینکه مسئولان نتوانسته اند برای مساله اشتغال، اقتصاد و معیشت مناطق مرزی اقدام اساسی انجام دهند و این امر اکنون تبدیل به به معضل شده است،تصریح کرد:«مدیریت دراین مناطق باید مورد توجه و پیگیری جدی قرار بگیرد تا مردم بتوانند شاهد اقتصادی فعال و پویا برای کشور باشند».
عزمي جدي، راه‌حل يك بحران
به نظر می رسد دولت و مجلس باید در اقدامی مشترک به حل مساله اشتغال، معیشت و اقتصاد در مناطق مرزی بپردازند. مشکلی که دیر یا زود اگر حل نشود می تواند حوزه های دیگر را نيز درگیر خود کند. مردم مناطق مرزی، پاسداران مرزهای کشورند و باید تهدید مناطق مرزی در ایران با اقدامات لازم به فرصت تبدیل شود. اقداماتی که نیازمند کار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به صورت همزمان است و همه دستگاه‌ها و مراجع مسئول دست‌در دست يكديگر براي اين معضلات قبل از اينكه به بحران تبديل شوند يك راهبرد تدوين كنند.
- 9
- 2
