پای صحبت پیشگامان جنبش «#من هم همینطور» در هند

«دو هفته بسیار سخت، مخصوصاً وقتی که تنها کسی هستی که حرف می‌زنی. نمی‌توانستم پا پس بکشم حس می‌کردم مجبورم سنگر را برای دیگران حفظ کنم. امروز حس می‌کنم که ارزشش را داشته. خوشحالم که بعد از من خیلی‌ها جرأت تعریف کردن حکایت‌شان را پیدا کردند. اگر نتوانی درباره آنچه اتفاق افتاده حرف بزنی التیام نمی‌یابی. مقاومت بسیار زیادی درباره حرف زدن درباره این مسائل وجود دارد اما سکوت کردن، شرکت در جرم است. این شرم و پنهانکاری چیزی است که مرتکبان را گستاخ‌تر می‌کند.»

اینها را «تانوشری دوتا»، هنرپیشه زن هندی و آغازگر جنبش اینترنتی «من هم همینطور» (#MeToo) در هند در مصاحبه با «ساندی تایمز» می‌گوید. جنبشی که سال گذشته علیه سوء رفتار و آزار جنسی زنان در محیط‌های کار بویژه سینما و رسانه از امریکا و اروپا آغاز شد و حالا چند هفته‌ای است که در هند آنقدر داغ شده و دامن نام‌های بزرگ در سیاست و سینما را گرفته است که سیاستمداران و چهره‌های شناخته شده از جمله نارندرا مودی، نخست‌وزیر و آمیتا باچان، هنرپیشه معروف را به واکنش واداشته است.

«تانوشری دوتا» که علیه «نانا پاتیکار»، فیلمساز مرد هندی اقامه دعوا کرده به ساندی تایمز می‌گوید: این فقط یک معضل برای زن‌ها نیست بلکه یک معضل انسانی است. یک بیماری اجتماعی است که روح کشور ما را می‌پوساند و درمانش داروی تلخ حقیقت است.

بالیوود در هفته‌های اول و دوم جنبش «من هم همینطور» پاسخی به این جنبش نداد اما حالا مجبور هستند به خاطر خودشان هم که شده موضع‌گیری کنند، زیرا وجهه‌شان دارد خراب می‌شود. می‌دانم که عدالت را خواهم یافت. از اینکه منبع انگیزه برای دیگران بودم، احساس رضایت می‌کنم. تا همین سه هفته پیش حرف زدن در این باره تابو بود. این یک گام بسیار بزرگ است نه مقصد. هنوز وقت جشن گرفتن نیست.

خانم «وینتا ناندا»، نویسنده و کارگردان هندی که می‌گوید آقای «آلوک نات»، هنرپیشه هندی به او تجاوز کرده در مصاحبه با ساندی تایمز از اینکه چگونه تحت تأثیر «تانوشری دوتا» قرار گرفته و به جنبش اینترنتی «من هم همینطور» پیوسته، می‌گوید: «آخرین باری که در این باره حرف زدم نه در بالیوود و نه در جهان خبری از فضای حمایتی نبود. هیچ کس یک کلمه هم واکنش نشان نداد.

[اما چند هفته پیش] هنگامی که «مؤسسه هنرمندان سینما و تلویزیون» از «تانوشری دوتا» حمایت کرد من هم انگیزه پیدا کردم. من از ۱۹۸۵ در این صنعت هستم و این اولین بار است که یک مؤسسه که مدیریت این صنعت را برعهده دارد از یک زن حمایت می‌کند. وقتی به مادرم گفتم می‌خواهم این کار را بکنم گفت لطفاً این کار را نکن زیرا این واقعیت که کسی حمایت نکند بسیار دردناک‌تر است. اما من می‌دانستم که وقتش حالاست؛ یا حالا یا هیچ وقت. صبح روز بعد من این پست را گذاشتم و در یک ساعت پست من پربیننده (داغ) شد. اولین کسی که از صنعت سینما با من تماس گرفت «ویدیا بالن» بود که از ۲۰ سال پیش تا آن روز با هم حرف نزده بودیم و پس از او طوفان شروع شد.

حرف زدن دوباره درباره آن موضوع واقعاً ناراحت‌کننده اما مانند یک پاکسازی بود. نیاز داشتم که سکوتم را بشکنم تا صدایم شنیده شود و گفته شود که آنچه برای من اتفاق افتاده اشتباه بوده و من حس تنها نبودن و داشتن حامی بکنم. تنها واکنش منفی‌ای که پس از آن، دریافت کردم این بود که چرا حالا و پس از ۱۰ سال درباره‌اش حرف می‌زنی. اما زمان زیادی می‌برد که بتوانی با تجربه تلخ تجاوز کنار بیایی و درباره‌اش حرف بزنی. حتی اگر یک نفر این فرصت را داشته باشد که بعد از ۵۰ سال حرف بزند، باید این کار را بکند. این جنبش یک شبه یک تغییر بزرگ در زندگی من به وجود آورد. انگار ۲۰ سال در اسارت بودم و حالا آزاد شده ام. از آدم‌هایی که اصلاً نمی‌شناختم حمایت‌هایی گرفتم و آنها به من گفتند که چقدر به من افتخار می‌کنند. حالا من به دنیا اعتماد دارم در حالی که قبلاً اعتماد نداشتم.

تنها زنان هندی شاغل در صنعت سینما نیستند که جسارت پیوستن به جنبش «من هم همینطور» را پیدا کرده و برای مردان بالیوودی تبهکار دردسرساز شده‌اند. ۹ زن روزنامه نگار نیز در سه هفته اخیر اعلام کردند، «محمد جلال‌الدین اکبر»، وزیر مشاور در امور خارجی هند که در گذشته از افراد پرنفوذ در صنعت مطبوعات این کشور بوده، آنها را مورد تعرض جنسی قرار داده است. به گفته آنها، جلال‌الدین اکبر که چند دهه در مؤسسات خبری مهم انگلیسی زبان از جمله روزنامه‌های تلگراف، ایشین ایج و مجله ایندیا تودی به‌عنوان سردبیر کار کرده است، در جریان مصاحبه‌های کاری برای انتخاب روزنامه نگار برای روزنامه‌های مختلف، زنان را مورد آزار جنسی قرار می‌داد و حالا که این افشاگری‌ها علیه او شده، خواست عمومی در هند کناره‌گیری این فرد از دولت است.

این روزها تنها ساندی تایمز نیست که پای صحبت قربانیان نشسته تا تجربه آزار جنسی در محیط‌های کاری‌شان را به گوش دیگران برسانند. شبکه‌های رادیویی و دیگر روزنامه‌های هندی نیز اکنون داستان زنان معمولی را نقل می‌کنند که قربانی این عمل زشت بوده‌اند واکنون خواستار آگاهی و هوشیاری نسل بعد از خود و همچنین اجرای عدالت درباره تبهکاران هستند.

از رائول گاندی رهبر حزب مخالف دولت «کنگره» گرفته تا بازیگران بزرگی مانند آمیتا باچان حمایت خود را از این عمل زنان اعلام کرده‌اند. بازتاب سخنان زنان قربانی چنان وسیع بوده است که نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند نیز که بارها به بی‌توجهی به وضعیت زنان این کشور متهم شده است اخیراً در یک سخنرانی، یکی از دستاوردهای عمده دولت خود را «امن کردن فضای کار در شیفت‌های شب برای زنان» عنوان کرد.

با این حال، دولت هند و حزب حاکم «بی‌جی‌پی» تاکنون از پاسخ دادن به اتهامات وارده به جلال‌الدین اکبر خودداری کرده است. خود اکبر هم که در سفر نیجریه بسر می‌برد، تاکنون واکنشی به اتهام‌ها نداشته است.