مهم ترین سوال این روزهای سینمادوستان کشورمان این است که کدام فیلم نماینده ی کشور ایران در اسکار ۲۰۲۱ خواهد بود؟ در این مطلب به بررسی فیلم هایی می پردازیم که طی هفته های گذشته از آن ها بعنوان شانس های اصلی حضور در اسکار پیشرو یاد شده است.
ایران می بایست تا ۱۱ آذرماه( ۱ دسامبر) نماینده ی رسمی خود برای حضور در بخش بهترین فیلم بین المللی اسکار ۲۰۲۱ را به هیأت انتخاب آکادمی علوم و هنرهای سینما معرفی کند، ولی به دنبال شیوع گسترده ی بیماری کرونا (corona) بسياري از فیلم های مهمی که انتظار داشتیم طی سال ۱۳۹۹ روی پرده بروند، هنوز اکران نشده اند و یکی از شرط های اصلی آکادمی برای شرکت دادن فیلم ها در رقابت تصاحب جایزه ی برترین فیلم بین المللی اکران عمومی حداقل یک هفته ای فیلم ها در کشورشان است. با این اوصاف تکلیف نماینده ی ایران در اسکار ۲۰۲۱ چه می شود؟
۱۰ فیلم برنده ی اسکار دهه ی گذشته از بهترین تا بدترین
سال جاری به دنبال تعطیلی سالن های سینما، آکادمی فیلم هایی را که فقط به گونه آنلاین اکران شده باشند را هم در چرخه ی رقابت قرار می دهد، با این شرط که این آثار به دنبال اکران عمومی بوده باشند اما شرایط برای اکران مطلوب آن ها فراهم نیامده باشد. ولی در ایران اغلب فیلم های بزرگ و پرهزینه تن به اکران آنلاین نمی دهند؛ زیرا در چنین بستری فعلاً تأمین امنیت فیلم ها ممکن نیست و پس از چند ساعت نسخه ی دزدی آن ها در اینترنت آماده ی دانلود است! از سوی دیگر بسیاری از این آثار قصد دارند نماینده ی ایران در اسکار ۲۰۲۱ باشند چون سال آینده علاوه بر اینکه برای راهیابی به مراسم اسکار باید با فیلم های جا مانده از سال ۲۰۲۱ رقابت کنند، بلکه می بایست با فیلم هایی همچون« یک قهرمان» از اصغر فرهادی،« شب، داخلی، دیوار» از وحید جلیلوند و حتی« نگهبان شب» از رضا میرکریمی هم وارد رقابت شوند.
با تمام این تفاسیر فیلم های ایرانی برای راهیابی به اسکار ۲۰۲۱ باید اکران محدود و چند روزه ای را در بعضی شهرها تجربه کنند و اینطور که پیداست تهیه کنندگان فیلم هایی همچون« درخت گردو» و« جنایت بی دقت » همچنین تصمیمی دارند و طی آبان و آذر احتمالا شاهد اکران محدود آن ها خواهیم بود. در ادامه به بررسی مهم ترین فیلم هایی می پردازیم که قاعدتا فهرست اولیه ی انتخاب نماینده ی ایران در مراسم اسکار را تشکیل می دهند.
۱- خورشید
تازه ترین ساخته ی مجید مجیدی حضور نسبتا موفقی در جشنواره ی ونیز ۲۰۲۰ داشت و توانست بازخوردهای مثبتی از طرف منتقدین و تماشاگران دریافت کند. بن مایه ی فیلم« خورشید» درباره ی کودکان کار است و با توجه به سیاست های سال های اخیر اسکار بدون شک چنین موضوعی میتواند شانس موفقیت یک فیلم در بخش اسکار بهترین فیلم بین المللی را افزایش دهد. مجیدی پیش از این با فیلم« بچه های آسمان» در سال ۱۹۹۹ به نخستین کارگردان ایرانی تبدیل شد که فیلمش در جمع نامزدهای نهایی بخش بهترین فیلم خارجی زبان قرار گرفت. بازی بازیگران فیلم خورشید بسیار قابل توجه است و حتی جایزه ی مارچلو ماسترویانی( بهترین بازیگر نوظهور) در جشنواره ی ونیز هم به روح الله زمانی رسید و فیلم از این جهات هم می تواند قابل توجه قرار بگیرد. به این دلایل نهمین فیلم بلند مجید مجیدی احتمالا نماینده ی شایسته ای برای سینمای کشورمان در اسکار ۲۰۲۱ باشد.
۲- درخت گردو
« درخت گردو» هم مانند خورشید از داستان احساسی بهره می برد و تم های انسان دوستانه ی آن میتوانند توجه اسکار را به خود جلب کند. داستان این فیلم بر مبنای واقعه ی تلخ بمباران شیمیایی سردشت نوشته شده است و برشی از زندگی مرد کردی به نام قادر مولان پور و خانواده ی او را به تصویر می کشد. درخت گردو در سی وهشتمین دوره ی جشنواره فیلم فجر مورد توجه بینندگان و منتقدین قرار گرفت و توانست دو سیمرغ بهترین کارگردانی( محمدحسین مهدویان) و بهترین بازیگر مرد( پیمان معادی) را از آن خود کند.
طبق اعلام مرتضی شایسته سخنگوی شورای صنفی نمایش، فیلم درخت گردو قرار است از ۸ تا ۱۳ آبان ماه در کردستان اکران عمومی شود. به نظر می رسد این تصمیم سازندگان درخت گردو برای حضور احتمالی این فیلم در اسکار ۲۰۲۱ باشد.
۳- جنایت بی دقت
شهرام مکری طی سال های گذشته حضور نسبتا موفقی در جشنواره های بین المللی داشته است و فیلم های او در رویدادهایی همچون ونیز و برلین عملکرد راضی کننده ای داشته اند و جدیدترین ساخته اش« جنایت بی دقت » هم در جشنواره ی ونیز ۲۰۲۰ از سوی انجمن منتقدین مستقل تحسین شد. همچنین این فیلم در حاشیه ی این رویداد توانست یک پخش کننده ی اروپایی و بین المللی هم پیدا کند که میتواند نقش به سزایی در موفقیت آن داشته باشد.
امیرحسین حیدری مدیر شرکت پخش« نمایش گستران» که وظیفه ی پخش و توزیع جنایت بی دقت در ایران را برعهده دارد، چند روز قبل اعلام کرد این فیلم ممکن است یکی آثار حاضر در فهرست اولیه ی هیأت انتخاب نماینده ی ایران در اسکار باشد و به همین خاطر در صورت تعطیلی سینماهای تهران، این فیلم طی هفته های آتی به گونه محدود در شهرستان ها اکران خواهد شد تا شرایط حضور در اسکار ۲۰۲۱ را به دست آورد.
برخلاف حیدری برخی از سینماگران و اصحاب رسانه های سینمایی تصور می کنند جنایت بی دقت گزینه ی مناسبی برای رقابت در اسکار ۲۰۲۱ نیست؛ زیرا این فیلم نه تنها نتوانست در بخش افق های جشنواره ی ونیز در کسب جوایز اصلی به توفیق چندانی دست یابد، بلکه فرم روایی و ساختاری آن هم به شکلی نیست که چندان مطابق سلیقه ی آکادمی باشد. اگر مبنای انتخاب و معرفی نماینده به اسکار را حضورهای بین المللی فیلم ها قرار دهیم، آثاری همچون« دشت خاموش»،« یلدا» و خورشید بسیار بهتر از جنایت بی دقت عمل کرده اند.
۴- شنای پروانه، آتابای و سایر فیلم ها
بدون شک هر کارگردان و تهیه کننده ای دوست دارد فیلمش در رویدادی همچون اسکار حضور یابد، اما در شاخه ی بهترین فیلم بین المللی که علاوه بر فیلم ساز جایزه افتخاری برای سینمای یک کشور هم به شمار می رود ، انتخاب باید درست و منطقی باشد. هر سینمادوستی بر منطق و نوع نگاه آکادمی علوم و هنرهای سینما طی سال های اخیر واقف است، این رویداد درست یا غلط بیشتر به فیلم هایی توجه نشان داده است که از موضوعات انسان دوستانه و مشکلات جهانی صحبت می کنند یا توجه خاصی به اقلیت های جنسیتی و قومی دارند. به همین خاطر نمی توان« شنای پروانه» را نماینده ی قابلی برای حضور در اسکار ۲۰۲۱ دانست. این فیلم از فیلم نامه ی مناسبی بهره می برد که به درستی مسیر کاتارسیس شخصیت اصلی اش را ترسیم می کند و در انتها بر حفظ بنیان خانواده هم تأکید دارد، اما موضوعاتی همچون غیرت ایرانی، فضای گانگستری ایرانی فیلم و چیزهایی از این دست باعث می شوند نخستین ساخته ی محمد کارت در رقابت با سایر فیلم ها شانس چندانی نداشته باشد. شاید اگر به دنبال انتخاب بهترین فیلم سینمای ایران در سال ۱۳۹۹ توسط منتقدین ایرانی باشیم، شنای پروانه در رده های نخست فهرست پیشنهادی اغلب منتقدین قرار بگیرد، اما برای رقابتی همچون اسکار چنین نخواهد بود.
« آتابای» به کارگردانی نیکی کریمی توانست در سی وهشتمین دوره ی جشنواره ی فیلم فجر نامزد سیمرغ بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و ۳ شاخه ی دیگر شود و در یک نگاه کلی اثر منسجم و قابل احترامی است. این فیلم از موضوع انسانی هم صحبت می کند، اما تا به این ساعت حرفی از تصمیم سازندگان آن برای تجربه ی اکران محدود یا گسترده به میان نیامده است و مشخص نیست آن ها برنامه ای برای حضور در اسکار ۲۰۲۱ دارند یا خیر. داستان فیلم آتابای درباره ی مردی میان سال به نام کاظم است که در روستای پیرکندی شهرستان خوی زندگی می کند. او پس از تجربه ی یک شکست عاطفی از دانشگاه انصراف داده و به زادگاه اش بازگشته است. خواهرش در جوانی خودسوزی کرده است و پس از آن مسؤولیت سرپرسی و تربیت پسر خواهرش با اوست و داستان آتابای بر مبنای چنین موضوعاتی به جلو می رود و در ادامه تم های عاشقانه ای به آن اضافه می شود.
بعضاً از فیلم هایی همچون« روز صفر» یا دشت خاموش هم بعنوان نماینده ی احتمالی ایران در اسکار ۲۰۲۱ یاد می شود، اما تا به این ساعت اطلاع دقیقی از پروانه ی نمایش و وضعیت اکران این فیلم ها در دسترس نیست. همچنین در خصوص فیلم روز صفر با اینکه نخستین اثر سعید ملکان در جشنواره ی فجر مورد توجه قرار گرفت، اما داستان فیلم- به واسطه ی سوژه- بیشتر برای مخاطب ایرانی جذاب است و نمی توان شانس چندانی برای موفقیت بین المللی آن قائل شد.
- 9
- 2
