هرچند صاحبنظران اقتصادی موضوع واردات خودرو و تبلیغاتی که در ارتباط با آن انجام میشود را به یک بازی تشبیه میکنند و معتقدند واردات به این شیوه در نهایت باعث توسعه و رقابتی شدن بازار نمیشود اما وزارت صمت با تکیه بر برنامهریزیهای دقیق مدعی این است که با ورود حجم مناسبی از خودرو در مدت کوتاه در نیمه دوم سال شاهد تاثیر مناسبی در بازار خودرو خواهیم بود.
البته بررسی جزئیات مربوط به شیوه واردات خودرو از سوی وزارت صمت و انتقاداتی که نسبت به آن وجود دارد، بارها در گزارشهای قبلی روزنامه «جهانصنعت» عنوان شده اما آنچه اکنون مورد بحث قرار دارد این است که چرا دولت شیوههایی را دنبال میکند که نه تنها نفع تولیدکننده و مصرفکننده داخلی را به دنبال ندارد بلکه موجب ضرر هر چه بیشتر آنها نیز خواهد شد و در نهایت نفع شرکتهای خارجی خودرو که بعضا در زمان تحریمها حاضر به رفع تعهداتشان در مقابل مشتریان خود در ایران نبودند را در پی خواهد داشت.
به گفته برخی کارشناسان، واردات مستقیم از کشورهای اروپایی و یا ژاپن که خودروهای باکیفیتی تولید میکنند در شرایط فعلی امکانپذیر نیست و تنها راهکاری که باقی میماند این است که دوباره به شرکتی مثل رنو برای بازگشت به ایران فضا دهیم و یا اینکه سراغ خودروهای دست چندم چینی برویم. در واقع کارشناسان معتقدند که با این آییننامه فاتحه صنعت داخلی خوانده میشود چرا که امکان برگشت رنویی که به ما خسارت زده را فراهم میکنیم آن هم نه برای سرمایهگذاری و تولید در ایران، بلکه برای واردات خودرو.
همچنین گفته میشود این شیوه واردات به نوعی فضا دادن به دلالها است و به صنعت نیز آسیب وارد میکند. به عبارتی واردات خودرو با این آییننامه یک فرصت رانتی است. اگرچه دو خودروساز بزرگ کشور که دولتی هستند همچنان از این طریق نیز حمایت میشوند، به طوری که برخی کارشناسان بازار خودرو با گلایه از لیست واردکنندگان خودرو اعلام کردهاند: هدف از واردات خودرو این بود که انحصار خودروسازان داخلی بر بازار را کاهش بدهند. این در حالی است که دوباره واردات خودرو را به آنها واگذار کردیم.
مافیای خودرو به بازار واردات ورود کرده است
یک عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: مافیایی که در صنعت خودروسازی وجود دارد با شرایط دیگری به واردات خودرو ورود پیدا کرده و با شگردهای مختلف به دنبال در دست گرفتن بازار واردات هستند.
سیدعلی موسوی با اشاره به گام مجلس در راستای واردات خودرو و روند اجرای آن بیان کرد: مجلس برای واردات خودرو قانون شفافی را مصوب کرد اما از نظر بنده همچنان در آییننامه نوشتهشده برای واردات خودرو انحصار وجود دارد و مافیایی که در صنعت خودروسازی حکمفرما هستند با شرایط دیگری به واردات خودرو ورود پیدا کردهاند.
این عضو کمیسیون صنایع مجلس مدعی شد: مافیایی که در دو خودروسازی بزرگ کشور در حال تاختن هستند امروز به بحث واردات خودرو ورود پیدا کردهاند و قصد دارند با شگردهای مختلف واردات خودرو را نیز در دست خود بگیرند.
نماینده ملکان در مجلس با بیان اینکه مجلس در قانون مصوب خود ساز وکار واردات را پیشبینی کرده و در نوع خودروهای وارداتی انحصاری قائل نشده است، به ایسنا گفت: به نظر میرسد شروطی که در بندهای مختلف آییننامه واردات خودرو پیشبینی شده است، دست مافیاها را باز گذاشته، ما به عنوان نماینده مردم تذکر داده و مطالبه داریم حتما این بندهای آییننامه اصلاح شود.
چرا دوباره به رنو و سیتروئن فضا میدهیم؟
عضو هیات علمی دانشکده خودروی دانشگاه علم و صنعت نیز در این رابطه اظهار کرد: شرکتهایی میتوانند اقدام به واردات خودرو کنند که نمایندگی رسمی در ایران داشته باشند اما بعید است که در عمل چنین چیزی رخ بدهد و به نظر میرسد این واردات به نوعی فضا دادن به دلالها باشد و به صنعت نیز آسیب وارد میکند.
امیرحسن کاکایی با بیان اینکه واردات خودرو مشکل آییننامهای ندارد، گفت: بانک مرکزی مانع واردات خودرو در کشور شده و تا به امروز نیز درخصوص واردات خودرو اعلام نظر قطعی نکرده است و به نظر میرسد وزارت صمت با تدوین آییننامه خودرو اقدامی در راستای اهداف این وزارتخانه انجام داده است.
وی با انتقاد از لیست واردکنندگان خودرو، تصریح کرد: هدف از واردات خودرو این بود که انحصار خودروسازان داخلی بر بازار را کاهش بدهند. این در حالی است که دوباره واردات خودرو را به آنها واگذار کردهایم. همچنین در لیست شرکتهایی که قرار است خودرو از طرف آنها وارد شود نام شرکتهایی مانند رنو، سیتروئن به چشم میخورد؛ اینجا این پرسش مطرح است که اگر این شرکتها میخواهند به ایران بازگردند چرا خسارتهایی که در سالهای گذشته به ما وارد کردهاند را پرداخت نمیکنند.
این کارشناس بازار خودرو واردات را به یک بازی تشبیه کرد و افزود: بدون تردید واردات خودرو با این آییننامه در بازار تعادل ایجاد نمیکند؛ ممکن است چند هزار دستگاه خودرو وارد کشور شود ولی بعید میدانم که دولت در نهایت نظر مثبت خود را در این زمینه اعلام کند زیرا اشکالات اساسی در این شیوه واردات وجود دارد. هماکنون کشور در جنگ اقتصادی قرار دارد و با این آییننامه فاتحه صنعت داخلی خوانده میشود چرا که امکان برگشت رنویی که به ما خسارت زده را فراهم میکنیم آن هم نه برای سرمایهگذاری و تولید در ایران، بلکه برای واردات خودرو.
به گفته این عضو هیات علمی دانشکده خودروی دانشگاه علم و صنعت، واردات خودرو تعهدات کمتری برای خودروسازان ایجاد میکند و در مقابل سود بیشتری به همراه میآورد.
واردکنندگان از نمایندگان اصلی تویوتا خرید نمیکنند
کاکایی در ادامه خاطرنشان کرد: این پرسش در بین کارشناسان مطرح شد که چرا زمانی که تویوتا در دنیا فراخوان میزند این فراخوان در ایران طرح نمیشود؟ طرح این پرسش باعث شد ما متوجه شویم که واردکنندگان از نمایندگان اصلی تویوتا خرید نمیکنند و خریدها از دلالهای درجه دو و سه انجام میشود و در نتیجه تعهداتی که تویوتا میدهد را به خریداران ایرانی نمیدهند.
وی با اشاره به بندی از آییننامه واردات خودرو خاطرنشان کرد: شرکتهایی میتوانند اقدام به واردات خودرو کنند که نمایندگی رسمی در ایران داشته باشند اما بعید است که در عمل چنین چیزی رخ بدهد و به نظر میرسد این واردات به نوعی فضا دادن به دلالها باشد و به صنعت نیز آسیب وارد میکند.
کارشناس بازار خودرو با بیان اینکه وزارت صمت سقف یک میلیارد دلاری برای واردات خودرو در نظر گرفته است، اذعان کرد: این سقف به معنی انحصار است و هر شرکتی زودتر برای واردات اقدام کند این پول نصیباش خواهد شد؛ پس این واردات نوعی بازارگرمی است. شاید در ابتدای واردات کمی قیمتها پایین بیایید اما در کلیت بر بازار خودرویی در ایران تاثیری نمیگذارد. مگر میشود قیمت دنا در کشوری که تورم ۴۰ درصدی را تجربه میکند کاهشی شود؟ از اینرو به نظر میرسد واردات خودرو یک نوع فرصت رانتی است. کاکایی ادامه داد: به نظر من تا پایان سال بعید است که خودرویی وارد کشور شود اما نباید فراموش کنیم که بیتالمال در دست دولت است و میتواند هر کاری که میخواهد انجام دهد. شاید برای اینکه ثابت کند کاری که میخواهد را انجام میدهد، در نهایت اقدام به واردات خودرو کند اما این واردات در نهایت باعث توسعه و رقابتی شدن بازار نمیشود. وی به ایلنا گفت: این گمانهزنیها مطرح شده بود که مجلس و شورای نگهبان اجازه ندهند این آییننامه به مرحله اجرا برسد اما وزارت صمت به دلیل استیضاح وزیر بهگونهای عمل کرد که قبل از استیضاح لیست واردکنندگان خودرو اعلام شود و به نظر میرسد این کار، تبلیغاتی بود تا واقعی و بدون تردید منافع واردات به جیب مردم نخواهد رفت.
امکان واردات مستقیم خودرو از ژاپن وجود ندارد
در حالی امیرحسن کاکایی کارشناس بازار خودرو اعلام میکند واردکنندگان از نمایندگان اصلی شرکتهایی همچون تویوتا خرید نخواهند کرد و خریدهای خود را از دلالهای درجه دو و سه انجام میدهند که رییس کمیته مشترک بازرگانی ایران و ژاپن نیز اعلام میکند امکان واردات مستقیم خودرو از ژاپن وجود ندارد. بنابراین حتی اگر مصرفکننده هزینه خرید خودروی ژاپنی را نیز پرداخت کند، در نهایت واردکنندگان تعهداتی را که تویوتا به مشتریان خود میدهد به خریداران ایرانی نمیدهند و این مصرفکننده است که متضرر میشود. در همین خصوص رییس کمیته مشترک بازرگانی ایران و ژاپن خاطرنشان کرد: بدون تردید اصلاح مناسبات سبب توسعه روابط تجاری ما ژاپنیها خواهد شد؛ اما در شرایط فعلی به صورت مستقیم نمیتوانیم خودرو از این کشور وارد کنیم.
بهرام شکوری با اشاره به نقش سفیر در توسعه روابط تجاری، گفت: ایران در کشور مهمی مانند ژاپن سفیر تجاری ندارد این در حالی است که سفیرها میتوانند در توسعه روابط تجاری ایفاگر نقش مهمی باشند هر چند ایران با داشتن سفارتخانه و سفیر در بسیاری از کشورها نتوانسته است در پیشبرد و توسعه روابط تجاری اقدام مهمی انجام دهد.
وی با بیان اینکه ژاپن یکی از قطبهای اقتصادی در دنیاست، گفت: دولت باید اهمیت بیشتری به ژاپن بدهد، چراکه این کشور میتواند جایگزین کشورهای اروپایی و آمریکا در حوزه انتقال دانش و تکنولوژی شود.
واردات خودرو از چین و روسیه نمیتواند رضایت مردم را جلب کند
رییس کمیته مشترک بازرگانی ایران و ژاپن تصریح کرد: کمپانی تویوتا سالانه بیش از ۱۰ میلیون خودرو تولید میکند که بیش از ۷۵ درصد از تولیداتش را در بازارهای جهانی عرضه میکند. اروپا و آمریکا جزو کشورهای تولیدکننده خودرو محسوب میشوند اما از آنجایی که قیمت و کیفیت خودروهای آسیایی بهویژه ژاپنی مرغوب است تقاضا برای خرید خودروی ژاپنی در بازار کشورهای اروپایی و آمریکایی وجود دارد.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه خودروسازان ژاپنی میتوانند در ایران سرمایهگذاری و یا اقدام به واردات کنند، گفت: تحقق این مهم زمانی میسر میشود که تعاملهای خود را با دنیا بهبود بدهیم. بدون تردید اصلاح مناسبات سبب توسعه روابط تجاری ما ژاپنیها خواهد شد. در شرایط فعلی به صورت مستقیم نمیتوانیم خودرو از این کشور وارد کنیم.
شکوری با اشاره به سرمایهگذاریهای مشترک ژاپن و آمریکا، خاطرنشان کرد: حفظ روابط تجاری با آمریکا برای ژاپنیها اهمیت دارد، چراکه آمریکا بزرگترین شریک تجاری ژاپنیها محسوب میشود و سهم عمدهای از محصولات این کشور در مارکت آمریکا به فروش میرسد از این رو درآمد حاصل از تجارت با آمریکا برای ژاپنیها موثرتر از تجارت با ایران است. ژاپنیها با اعمال تحریمها علیه ایران، اشتیاقی برای تجارت با ایران از خود نشان ندادند اما امکان واردات خودرو از ژاپن با واسطه برای ایران وجود دارد.
وی در پاسخ به این پرسش که یکی از بندهایی که وزارت صمت در آییننامه واردات خودرو گنجانده، الزام نمایندگی در ایران است. اگر قرار باشد با واسطه اقدام به واردات کنیم دیگر شرایط برای ایجاد نمایندگی برای خودروسازان خارجی در ایران نزدیک به صفر میشود، آیا در شرایط تحریم میتوان امیدوار به اجرای این بند باشیم؟ گفت: این بند به این معناست که باید خودرو از چین و روسیه وارد کنیم که چندان رضایت مردم را نمیتواند جلب کند. شکوری با بیان اینکه درصدی از خودروهای چینی در رسته خودروهای بیکیفیت جای میگیرند، افزود: محصولی رضایت ما را برآورده میکند که به لحاظ کیفیت و قیمت مناسب باشد و این دو اصل در خودروهای چینی که وارد شدهاند کمتر رعایت شده و رضایت ایرانیان را جلب نکرده است.
در حوزه ماشینآلات معدنی کاترپیلار کوماتسو در ایران موجود است اما هیچکدام از این ماشینآلات در ایران نمایندگی رسمی ندارند اما قطعات آنها تامین میشوند و در حوزه معدنهای داخلی کار میکنند.
عضو کمیسیون معادن اتاق ایران عدد تجارت ایران و ژاپن را زیر ۳۰ میلیون دلار دانست و به ایلنا گفت: روابط تجاری ایران و ژاپن بیش از ۹۰ سال است که آغاز شده است. آنها علاقه دارند با ایران کار کنند اما به هر حال نوع رفتار با مشتری را در تجارت سود و منافع مشخص میکند؛ وقتی سود تجارت و منافع ایران را با آمریکا مقایسه میکنند، آمریکا انتخاب میشود، اما به هر حال مناسباتی با ژاپن داریم و خودرو و تجهیزات را از ژاپن به واسطه کشورهای ثالث وارد میکنیم.
- 13
- 2
