روند نزولی تولید خودروهای عمومی و تجاری

آخرین آمار رسمی ارائه شده مربوط به تولید خودرو در کشور نشان می‌دهد تیراژ محصولات تجاری و عمومی سبک و سنگین در هشت ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته روندی نزولی داشته است. بنابر آمار اعلامی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، در مجموع ۴۱ هزار و ۳۲۲ دستگاه انواع خودروهای تجاری و عمومی سبک و سنگین در کشور طی هشت ماه امسال به تولید رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱/ ۱۱ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

در این آمار، وانت‌ها بیشترین سهم را با تیراژی ۳۸ هزار و ۵۲۶ دستگاهی به خود اختصاص داده‌اند و مینی‌بوس‌ها، میدل‌باس‌ها، اتوبوس‌ها و ون‌ها آماری ناامیدکننده از خود به جا گذاشته‌اند. با توجه به آمار ارائه شده در مورد وانت‌ها، تولید این محصولات در مقایسه با هشت ماه سال گذشته حدود ۹ درصد افزایش داشته است.

طبق آمار اما در هشت ماه امسال، ۱۳۳ دستگاه ون در کشور به تولید رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، بیش از ۸۷ درصد افت را نشان می‌دهد. در بخش مینی‌بوس و میدل‌باس نیز آمار تولید ۴۲۱ دستگاهی تا پایان آبان امسال، افت حدود ۶۸ درصدی را در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حاصل کرده است.همچنین تولید اتوبوس نیز با توجه به تیراژ ۲۹۴ دستگاهی در هشت ماه امسال، بیش از ۴۳ درصد افت را در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته نشان می‌دهد.

این آمارها نشان می‌دهند تولیدکنندگان اتوبوس و کامیون و کشنده و کامیونت زیر ظرفیت اسمی خود مشغول به تولید هستند. نکته ناامیدکننده دیگر این آمار اما سهم اندک کامیون‌ها و کشنده‌ها است، چه آنکه با وجود تعدد شرکت‌ها و ظرفیت اسمی بالا، تولید خودروهای موردنظر از شرایط مناسبی برخوردار نیست. طبق آمار، در مجموع تنها هزار و ۹۴۸ دستگاه کامیون و کامیونت و کشنده تا پایان آبان در کشور به تولید رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از افت بیش از ۷۶ درصدی حکایت دارد.

آمار ضعیف تولید خودروهای تجاری و عمومی سبک و سنگین در حالی است که کلان‌شهرهای کشور با بحران آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند و دلیل اصلی این ماجرا، تردد خودروهای فرسوده سنگین و سبک مانند کامیون و اتوبوس و مینی‌بوس و وانت است. نکته دیگر اینجاست که این آمار ضعیف در تقابل با هدف بزرگ دولت مبنی بر اسقاط ده‌ها هزار خودروی فرسوده سنگین است. دولت قصد دارد تا اواسط سال ۱۴۰۰ (پایان دولت دوازدهم)، بالغ بر ۱۷۰ هزار دستگاه خودروی فرسوده سنگین را اسقاط و محصولات نو جایگزین آنها کند، با این حال آمار ضعیف تولید اتوبوس و کامیون در کشور، عملا اجازه تحقق این هدف را نخواهد داد. البته گفته شده که برای تامین قطعات بیش از ۴۲ هزار خودروی سنگین، ثبت سفارش صورت گرفته است.

در بین تولیدکنندگان داخلی، با دو شرکت نیمه‌دولتی یعنی ایران‌خودرودیزل و سایپادیزل مواجهیم که با تیراژی بسیار کمتر از ظرفیت اسمی خود به تولید مشغول هستند. بنابر آمار اعلامی، ایران‌خودرودیزل (زیرمجموعه تجاری‌ساز ایران خودرو) در هشت ماه امسال ۶۵۹ دستگاه محصول از خانواده کامیون را به تولید رسانده که این آمار در مقایسه با تیراژ سال گذشته افتی ۳۲ درصدی را نشان می‌دهد. ایران خودرودیزل دارای بیشترین تیراژ در بخش کامیون طی هشت ماه امسال بوده است. این شرکت اما در بازه زمانی موردنظر ۱۰۴ دستگاه مینی‌بوس به تولید رسانده که این تیراژ سبب افزایش ۱/ ۵ درصدی تولید محصول موردنظر شده است.

ایران خودرودیزل اما حتی یک دستگاه اتوبوس را نیز در بازه زمانی تحت بررسی به تولید نرسانده و به نظر می‌رسد تولید این محصول در این خودروساز به‌طور کامل متوقف شده است. این شرکت در مجموع ۴۶ دستگاه ون را نیز طی هشت ماه امسال به تولید رسانده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، نزدیک به ۹۰ درصد افت را نشان می‌دهد. دیگر واحد تجاری‌ساز نیمه‌دولتی کشور یعنی سایپادیزل نیز که زیرمجموعه گروه خودروسازی سایپا به‌شمار می‌رود، در هشت ماه امسال ۳۷۵ دستگاه کامیون را به تولید رسانده است. این آمار سبب شده تولید کامیون در سایپادیزل در مقایسه با هشت ماه سال گذشته حدود ۸۶ درصد افت کند.

آمارهای ارائه شده در مورد وانت نیز نشان می‌دهد بیشترین سهم در تولید این محصول را گروه خودروسازی سایپا به خود اختصاص داده است. بر این اساس، سایپا و زیرمجموعه‌اش زامیاد، در مجموع ۳۱ هزار و ۵۵۹ دستگاه وانت را در هشت ماه امسال به تولید رسانده‌اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، بیش از ۳۹ درصد رشد را نشان می‌دهد.

در بین دیگر تولیدکنندگان وانت نیز گروه بهمن تیراژی پنج هزار و ۳۸ دستگاهی داشته که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۷/ ۲۵ درصد کاهش تولید دارد. همچنین ایران خودرویی‌ها نیز با تیراژی هزار و ۵۹۴ دستگاهی تا پایان آبان امسال، بیش از ۷۲ درصد افت را نسبت به هشت ماه سال گذشته ثبت کرده‌اند.در بررسی دیگر جزئیات آمار تولید هشت ماه امسال خودروهای تجاری و عمومی سبک و سنگین، مشخص می‌شود شرکت‌های آذهایتکس، آریادیزل و ماموت در بخش کامیون، هوراند خودرودیزل در بخش مینی‌بوس، ایران خودرو در بخش وانت و آکیادویچ در بخش ون، هیچ تولیدی نداشته‌اند.