به گزارش خبرآنلاین، نزدیک به یک‌هفته پیش بود که عبدالصمد خرم‌آبادی، رئیس مرکز ملی فضای مجازی گفته بود: «حجم فعالیت کاربران ایرانی در ۲۰ هزار کانال پر بازدید تلگرام باز هم کاهش یافته و میزان کاهش فعالیت در تلگرام از ۴۵ درصد به ۴۷.۵ درصد رسیده است.» این در حالی است که پیامرسانهای داخلی نزدیک به ۶ هزار کاربر و تلگرام نزدیک به ۴۴ میلیون کاربر در بین مردم ایران دارد. همین آمار نشان می‌دهد که تعداد کاربران پیامرسانهای داخلی را نه می‌توان موجی دانست که نشان‌دهنده مهاجرت از پیامرسانهای خارجی باشد و نه می‌توان آن را یک پروژه موفق دانست. پروژه‌ای شکست‌خورده که برخی مسئولان تلاش ناشیانه‌ای برای وارونه جلوه‌کردن آن دارند.
چند هفته گذشته بود که رئیس مرکز ملی فضای مجازی گفت: «میانگین بازدید از ۲۰ هزار کانال پر بازدید تلگرام در سه ماه قبل از فیلتر تعداد ۲,۳۱۹,۸۶۲,۱۵۵ بازدید بوده و در یک ماه اخیر به میانگین ۱,۲۲۰,۹۹۷,۶۱۱.۶۸ بازدید کاهش یافته است. این کاهش فعالیت درتلگرام به آن دلیل است که بسیاری از کسب وکارهای اینترنتی فعالیت خود را به پیامرسانهای داخلی منتقل کرده‌اند. هرمقدار از حجم فعالیت پیامرسانهای خارجی کاسته و به فعالیت پیامرسانهای داخلی افزوده شود، به همان نسبت شبکه ملی اطلاعات تقویت می‌شود و از اشراف اطلاعاتی بیگانگان برکشور کاسته خواهد شد. اگر بر اساس اعلام رئیس مرکز ملی فضای مجازی تا ۱۵ شهریور خدمات‌دهی هاتگرام و تلگرام طلایی به پیام‌رسان خارجی تلگرام قطع شود؛ موج سوم مهاجرت به پیامرسانهای داخلی شروع می‌شود و قدم بزرگ دیگری به‌سوی استقلال فضای مجازی کشور برداشته خواهد شد.»
۴۴ میلیون در مقابل ۶ میلیون
پیام‌رسان سروش در برنامه بازار، ۴ میلیون بار، آی‌گپ ۲۰۰ هزار، بله ۵۰۰ هزار، بیسفون ۵۰ هزار، گپ ۵۰۰ هزار و ویسپی ۲۰۰ هزار بار دانلود شده است. پیامرسانهای مرتبط به تلگرام هم مانند هاتگرام ۵ میلیون بار دانلود شده و اپلیکیشن‌های دیگر مانند تلگرام لاکچری، سیاه، طلایی، آبی، پیشرفته، هوشمند، نارنجی، مکس و ... در بازار هستند ولی امکان دانلود آن وجود ندارد و این پیغام را نشان می‌دهد: «این برنامه به دستور کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، از حالت انتشار خارج شده است.» اپلیکیشن تلگرام هم بعد از فیلترینگ از بازار حذف شد و امکان دانلود آن وجود ندارد. با این حال تلگرام در ایران ۴۵ میلیون کاربر دارد که محمدجواد آذری جهرمی گفته بود: «بعد از فیلترینگ فقط یک میلیون نفر این نرم‌افزار را پاک کرده‌اند.» در واقع پیامرسانهای داخلی نزدیک به ۶ میلیون کاربر و تلگرام نزدیک به ۴۴ میلیون کاربر دارد.
هاتگرام و تلگرام طلایی هم که بعد از فیلترینگ تلگرام پررونق شد، هدف اصلی‌اش این بود که کانال‌های با محتوای نامناسب را فیلتر کند و به‌نوعی یک نسخه ایزوله‌شده داخلی از تلگرام بود. در همین میان مدیر هاتگرام و تلگرام طلایی به روزنامه فرهیختگان گفته است: «من و یکی از دوستانم به این دلیل که پسران ۱۳ ساله‌ای داشتیم، به این فکر افتادیم یک کلاینت تولید کنیم که این نسخه از تلگرام از نظر محتوا امن باشد. در خارج از ایران ابزارهای فیلترینگ به‌فروش می‌رسند و نگاه بدی به آن وجود ندارد؛ به‌طور مثال خانواده‌ها هزینه می‌کنند تا یک سیستم فیلترینگ تهیه کنند و روی سیستم کامپیوتر فرزندان‌شان نصب کنند تا آنها هر محتوایی را نبینند، ما هم تقریبا چنین ایده‌ای داشتیم و تصمیم گرفتیم در بلندمدت یک کلاینت کودک تولید کنیم. از حدود دو سال پیش فعالیت داشتیم و نحوه کارمان هم مشخص بود. فقط درحال‌حاضر با فیلترشدن تلگرام کمی کارهایمان بزرگ‌تر شده است.
همین آمار نشان می‌دهد که تعداد کاربران پیامرسانهای داخلی را نه می‌توان موجی دانست که نشان‌دهنده مهاجرت از پیامرسانهای خارجی باشد و نه می‌توان آن را یک پروژه موفق دانست. پیامرسانهای داخلی به‌ویژه سروش نسخه کپی شده و ضعیفی از تلگرام است که اقبال چندانی مگر به زور در بین مردم نداشته است. از تعداد دانلودها و افزایش میزان دانلود فیلترشکن‌ها هم می‌شود به‌خوبی این را فهمید که فیلترینگ تاثیر ناچیزی در استفاده مردم از تلگرام داشته و اقبال عمومی به همین اپلیکیشن است. نتایج آخرین نظرسنجی ایسپا در خرداد ماه سال جاری هم نشان می‌دهد ۷۹ درصد از استفاده‌کنندگان پیام‌رسان تلگرام، پس از فیلتر در تلگرام مانده‌اند. همچنین استفاده‌کنندگان از واتس‌آپ نیز از حدود ۱۲ درصد در فروردین به حدود ۲۵ درصد در خردادماه افزایش یافته است.
شکستِ «سروش»
به عبارت دیگر، تعداد کاربران اینستاگرام و واتس‌آپ در این بازه زمانی به حدود ۲ برابر افزایش یافته است. سایر شبکههای اجتماعی خارجی افزایش چشمگیری را تجربه نکرده است و در حال حاضر فیسبوک ۳.۶ درصد، توئیتر ۲.۷ درصد و لاین یک درصد استفاده‌کننده دارد؛ اما درباره پیامرسانهای داخلی، نتایج ایسپا نشان می‌دهد ۱۸ درصد مردم حداقل از یکی از پیامرسانهای داخلی استفاده می‌کنند که در این بین پیام‌رسان سروش در صدر استفاده مردم از بین پیامرسانهای داخلی است. این پیام‌رسان که طبق نظرسنجی ایسپا در فروردین‌ماه سال جاری فقط ۲ درصد کاربر
داشته است، در حال حاضر حدود ۱۳.۵ درصد استفاده‌کننده دارد. آی‌گپ ۲.۵ درصد، بله ۱.۸ درصد، ایتا ۲.۹ درصد، گپ ۱.۴ درصد، بیسفون ۰.۶ درصد و ساینا ۰.۴ درصد استفاده کننده دارد. در مجموع و بر اساس نتایح نظرسنجی ایسپا در خرداد ماه سال جاری، ۶۶ درصد مردم حداقل از یکی از شبکههای اجتماعی استفاده می‌کنند که در این میان ۴۶.۷ درصد فقط شبکه‌ای اجتماعی خارجی را استفاده می‌کنند، ۳.۹ درصد فقط شبکههای اجتماعی داخلی را استفاده می‌کنند و ۱۴.۱ درصد هم شبکههای اجتماعی داخلی و هم خارجی استفاده می‌کنند.
- 13
- 7
