روزنامه توسعه ایرانی نوشت: سیاست نادرست خودکفایی در تولید گندم با توجه به وضعیت خشکسالی مستمر کشور؛ در دولت چهاردهم هم یکی از اهداف وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفت و آبان‌ماه امسال، وزیر جهاد کشاورزی با اعلام اینکه از مرز تولید ۱۲ میلیون تن گندم عبور کردیم، گفت که کشور به واردات گندم بی‌نیاز شده است.
اما با شروع سال جدید، در حالی که میزان تضمینی گندم در سال زراعی گذشته توسط وزارت جهاد کشاورزی ۱۵ میلیون تن اعلام شده بود؛ غلامرضا گل‌محمدی، معاون وزیر و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، پیش‌بینی شوک‌آوری از وضعیت تولید گندم در سال زراعی جاری اعلام کرد. او یک روز قبل از روز ملی گندم گفت: «با وجود کاهش ۳۰درصدی بارندگی، پیش‌بینی وزارت جهاد کشاورزی تولید ۸ تا ۹ میلیون تن گندم در سال جاری است.» پس با توجه به فاصله عمیق کاهش ۶ تا ۷ میلیون تنی گندم، امسال نیاز بالایی به واردات گندم خواهیم داشت.
البته تسنیم گل‌محمدی را به شتاب‌زدگی محکوم کرد و از ضربه به اعتماد عمومی و اعتبار مدیریتی، آشفتگی و ناهماهنگی داخل وزارت جهادکشاورزی، تضعیف قدرت چانه‌زنی در بازار جهانی، تضعیف بدنه کارشناسی و نخبگان سازمانی، ارسال پیام منفی به بخش تولید و سیاست‌های حمایتی و تضعیف موضع ایران در مذاکرات اقتصادی و دیپلماتیک، به عنوان تبعات اظهارات او نام برد.
مدیریت غلط آب، تولید گندم را کاهش داد
در همین راستا، سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی، در همایش روز ملی گندم و نان اظهار داشت: بزرگ‌ترین مزرعه گندم دنیا با ۴.۵ میلیون هکتار در کانادا واقع شده است که با این وجود، این کشور رتبه هفتم را در تولید گندم جهان دارد.
محمدعلی اسفنانی افزود: در سال‌های گذشته، ایران با تولید ۱۶.۸ میلیون تن گندم در جایگاه سیزدهم جهان قرار داشت، اما به‌دلیل نبود مدیریت مناسب در حوزه آب، تولید این محصول کاهش یافته است؛ به‌گونه‌ای که سال گذشته حدود ۱۵ میلیون تن گندم در کشور تولید شد.
او با بیان اینکه در سال زراعی جاری نیز پیش‌بینی برداشت بین ۸ تا ۹ میلیون تن گندم شده است، خاطرنشان کرد: برای جبران کمبود موجود، ناچار به واردات حداقل ۶ میلیون تن گندم هستیم.
همچنین محمدرضا طلایی، مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، در گفتگو با تسنیم در روز ملی گندم و نان، در خصوص وضعیت پیش‌بینی تولید گندم اظهار داشت: با توجه به خشکسالی، معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی پیش‌بینی کرده که میزان تولید گندم امسال به ۱۱ میلیون تن برسد. البته در مناطق سردسیر، هنوز فرصت بارندگی وجود دارد که می‌تواند عملکرد گندم را افزایش دهد، اما در مناطق گرمسیر، عملکرد گندم همانطور که تاکنون بوده، ادامه خواهد داشت.
خسارت همه بخش‌های کشاورزی از قطعی برق!
نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره کشت گندم عنوان کرد: قسمت عمده کشت گندم ما، دیم است و تقریبا در سال‌هایی که ۱۰ تا ۱۱ میلیون تن گندم داشتیم، حدود ۴ میلیون تن آن از طریق کشت آبی بوده و ۶ میلیون تن آن کشت دیم بوده است.
محمدرضا ترابی موسوی، تصریح کرد: علت اصلی کاهش تولید گندم در سال ۱۴۰۴ می‌تواند کمبود بارندگی‌ها و خشکسالی عمومی کشور باشد.
او درباره دیگر علل کاهش تولید گندم، توضیح داد: علت دوم کاهش تولید گندم در کشت آبی اتفاق افتاده است. در این کشت مشکل قطعی روزانه برق موتورپمپ‌ها را، به دلیل مدیریت مصرف برق داریم. به همین دلیل در همه بخش‌های کشاورزی با خسارت و کاهش برداشت مواجهیم به‌طوری‌که در بسیاری از روزهای سال کشاورزان با ۳ تا ۶ ساعت قطعی برق مواجه می‌شوند و این یعنی یک ششم از سهمیه هر موتورپمپ در ماه خاموش است.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی کرمان افزود: از آنجا که یک ششم سهمیه هر کشاورز با قطعی موتورپمپ‌ها کم می‌شود، و در کنار این مسئله کم‌آبی هم وجود دارد پس خسارت ناشی از این اتفاقات بیشتر از یک ششم می‌شود.
به گفته او، این آسیب‌ها نه تنها به گندم بلکه به تمام بخش کشاورزی وارد شده به صورتی که بیشترین آسیب در بخش باغداری بوده که باعث آسیب دیدن به درختان شده است.
۸۰ درصد کشاورزی ایران معاش‌محور است
ترابی موسوی تاکید کرد که نرخ پایین خرید تضمینی گندم باعث کاهش انگیزه کشاورزان برای افزایش تولید گندم می‌شود.
او با اشاره به اینکه قطعی برق و آب آسیب‌های بخش تولید است؛ اظهار کرد: در بخش بازرگانی نیز نرخی که برای خرید تضمینی گندم اعلام می‌کنند، اگر برای کشاورز مقرون به صرفه نباشد، با این همه هزینه که دائم با تورم بالا می‌رود، بی‌انگیزه می‌شود.
نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: هدف کشاورز کسب درآمد از کشاورزی است نه چیز دیگر؛ چه خرده مالک و چه مالکین عمده باید از طریق کشاورزی درآمد داشته باشند. ۸۰ درصد کشاورزی ما هم، در تمام بخش‌ها خرده مالکی است پس کشاورزی ایران یک کشاورزی معاش‌محور در بخش خرده مالکی است.
او تصریح کرد: وقتی درآمد کشاورز کم باشد و برای پرداخت هزینه‌ها مقرون به صرفه نباشد، قطعا بی‌انگیزگی ایجاد می‌کند و کشاورز به سمت کشت دیگر و یا حتی یک شغل دیگر می‌رود.
آسیب مدیریت و قیمت‌گذاری نامناسب به خودکفایی گندم
ترابی موسوی درباره دلایل از دست رفتن خودکفایی در گندم، یادآور شد: در طول ۲ تا ۳ سال گذشته، تولید گندم کشور تقریبا به یک پایداری رسیده بود. حتی در سال‌های قبلتر نیز در تولید گندم خودکفا شده بودیم اما بعد از مدتی، مدیریت و قیمت‌گذاری نامناسب باعث شد از خودکفایی دور شویم.
او تاکید کرد: در ۲ تا ۳ سال گذشته تولید گندم ثبات نسبی داشت و هر سال بین ۱۰ تا ۱۱ میلیون تن گندم تولید می‌شد؛ اما امسال این مقدار تولید، باز هم به دلیل خشکسالی‌ها و قطعی برق، کاهش پیدا خواهد کرد.
به اعتقاد رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی کرمان؛ مدیریت و قیمت‌گذاری نادرست، خشکسالی‌ها، آفت‌های موجود، عدم کنترل به موقع قطعی آب و تاکید بر قطعی برق موتورپمپ‌ها باعث شده است که دوباره سطح خودکفایی گندم کاهش پیدا کند.
ترابی موسوی همچنین افزود: نیاز داخلی کشور به گندم سالانه ۱۳ میلیون تن است و ۲ تا ۲.۵ میلیون تنی که باقی می‌ماند، انواع گندمی است که برای صنایع تبدیلی به کشور وارد می‌شود زیرا این صنایع به گندم‌هایی نیاز دارند که در داخل کشت نمی‌شود و چه در زمان خودکفایی و چه در زمان‌های دیگر، اصلا نمی‌توان آن را کشت کرد و باید وارد شود.
براساس پیش‌بینی نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران، امسال تولید گندم از ۱۱ میلیون تن کمتر می‌شود و به واردات نیاز پیدا می‌کنیم.
باید در خودکفایی گندم تجدیدنظر کارشناسانه کرد
نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران درباره خودکفایی گندم در ایران عنوان کرد: گاهی آنقدر هزینه بالاست و مصرف آب و انرژی مقرون به صرفه نیست که اگر بعضی از محصولات وارداتی بشوند، برای کشور به صرفه‌تر است.
ترابی موسوی با تاکید بر اینکه نمی‌توان گفت که تولید باید حتما خودکفا باشد، توضیح داد: برخی کشورها منابع آبی زیادی در دسترس دارند و تولید گندم برای آنها ارزانتر تمام می‌شود بنابراین، واردات از آن کشورها هم برای ما به صرفه‌تر است. بنابراین باید یک کار کارشناسانه در خصوص تامین نیاز گندم در کشور بشود به صورتی که روش‌های تامین تجمیعی باشد یعنی هم واردات داشته باشیم و هم تولید داخلی که اگر یک سال به خشکسالی برخورد کردیم در تامین نیاز خود به مشکل برنخوریم.
او درباره دیگر فواید این روش گفت: حتی با این روش می‌توان قیمت‌گذاری‌ها را هم منطقی کرد به صورتی که اگر واردات صورت گیرد قیمت جهانی گندم هم مشخص می‌شود پس می‌توانیم قیمت‌های داخلی را نیز تعدیل کنیم که تولیدکننده داخلی هم ضرر نکند.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی کرمان در پایان خاطرنشان کرد: با روش تجمیعی تولید داخلی به همراه واردات می‌توانیم بهتر پیش برویم تا صرفا اصرار داشته باشیم که گندم را ۱۰۰ درصد در داخل تولید کنیم.
- 14
- 2
