غلامرضا کریمی زاعفرانکار حرفه ای در گفت وگو با «خراسان» از برخی صادرکنندگان متخلف و بی مسئولیت زعفران خبر می دهد که به دلیل عدم پیمان سپاری ارزی از کارت های یک بار مصرف یا کارت های دیگران برای صادرات زعفران استفاده می کنند تا برخی از اتباع افغانستانی و خارجی که با هدف پول‌شویی؛ زعفران ایران را می خرند و آن طرف مرز می فروشند.
عمری را در زنجیره تولید زعفران گذرانده است و از همه زیر و بم مرتبط با این محصول از مزرعه تا سفره خبر دارد، حتی به تازگی به کمک بورس کالا و پذیرش مسئولیت انبارداری برای بازار این محصول در بورس، در چرخه تجارت زعفران نیز ورود کرده است، به همین دلیل درد دل های فراوانی از علل عقب ماندگی ها دراین خصوص دارد. می گوید، ایران ۹۰ درصد زعفران دنیا را تولید می کند پس قیمت جهانی این محصول نیز درکشورمان باید تعیین شود و ما می توانیم به چنین موقعیتی درجهان دست یابیم اما از وجود دست های پنهانی خبر می دهد که مانع این مسئله شده اند، از برخی صادرکنندگان متخلف و بی مسئولیت که به دلیل عدم پیمان سپاری ارزی از کارت های یک بار مصرف یا کارت های دیگران برای صادرات زعفران استفاده می کنند تا برخی از اتباع افغانستانی و خارجی که با هدف پول‌شویی؛ زعفران ایران را می خرند و آن طرف مرز می فروشند؛یعنی کالای قاچاق وارد ایران می کنند و با پول آن پسته و زعفران می خرند و در کشورشان بسته بندی و به نام خودشان صادر می کنند.
غلامرضا کریمی، مدیرعامل شرکتی است که اکنون درصدی مشخص از تولید و انبارداری زعفران کشور را با کمک بورس کالا برعهده گرفته است و در نتیجه می تواند در بازار زعفران نیز حرفی برای گفتن داشته باشد و حتی در تعیین قیمت آن هم دخیل باشد، بر همین اساس می گوید در زمانی که قیمت خیلی از محصولات مثل پسته همگام با قیمت ارز حدود سه برابر شد، این اتفاق برای زعفران نیفتاد و مدعی است که درآینده نیز اتفاق نخواهد افتاد.
آرمان های بلندی دارد، معتقد است یک راهکاری که می تواند تعیین قیمت جهانی زعفران را درایران محقق کند، استانداردسازی تولید و انبارداری زعفران است، موضوعی که اروپایی ها به ویژه اسپانیایی ها روی آن حساس هستند و می تواند ایران و بورس کالای کشورمان را به قطب تعیین قیمت وفروش زعفران جهان تبدیل کند، کریمی آموزش و شفافیت را دیگر اصول ایجادکننده یک تحول اساسی در صنعت زعفران کشور می داند.جزئیات بیشتر را در گفت وگو با این کهنه کار عرصه کشاورزی و تولید و تجارت کشور می خوانید.
ابتدا خودتان را معرفی بفرمایید و این که چه مدت است در کار زعفران مشغول فعالیت هستید؟
- غلامرضا کریمی هستم مدیر عامل شرکت زرین زعفران مشرق زمین؛ اولین شرکت تشکیل دهنده زنجیره زعفران در کشور؛ این شرکت به منظور سامان دهی کشت و تولید وداشت و برداشت و فراوری و صادرات زعفران در حوزه فعالیت خود که شامل شهرستان های تربت حیدریه، زاوه و مه‌ولات است و حدود ۳۰ هزار خانوار کشاورز را در خود جای داده است؛ تشکیل شد و به همین دلیل بیش از ۷۰ درصد سهام خود را به کشاورزان و فراوری کنندگان و بازاریان اختصاص داده است و از ۳۰ درصد سهم هیئت موسس نیز هیچ کس حق بیش از داشتن یک درصد سهام را ندارد. نتیجه این که همه سهامداران به دنبال انجام یک کار اقتصادی اجتماعی هستند؛ نه یک کار اقتصادی صرف و شخصی؛ این شرکت از ابتدای سال ۹۵ شروع به کار کرد و هم اکنون بخشی از آن به انبار امین بورس کالاتبدیل شده است.
چرا بورس کالا را برای فعالیت خودتان برگزیدید و چه نتایجی گرفتید ؟
- بیش از ۹۰ درصد زعفران دنیا در ایران و بخش اعظمی از این نسبت در خراسان و به خصوص شهرستان های تربت حیدریه و زاوه تولید می شود. برای ارائه زعفران در بورس ابتدا باید استاندارد سازی های لازم را انجام داد و سپس اقدام کرد. ابتدایی ترین آن ایجاد انبار ها و مراکز پذیرش قابل قبول بورس با ارائه ضمانت نامه ها و بیمه نامه های مورد قبول بورس است که این امر توسط این شرکت با هزینه زیاد و با تلاش فراوان و تشویق کشاورزان و سهامداران محقق شده است. مطلب بعدی، تعیین استاندارد برای محصولی است که قرار است در بورس به خرید و فروش آن پرداخته شود و این بخش نیز توسط بورس کالای ایران، آزمایشگاه ها و سازمان استاندارد ایران برای کالای مورد قبول در بورس تدوین و اعلام شد و امروز این شرکت در نماد هایی همچون پوشال و نگین زرین و در سررسید های مختلف مشغول به کار است.
کشاورزان به روش سنتی از هر هکتار زمین کشت زعفران، به‌طور میانگین سه تا چهار کیلو زعفران را با مصرف ۷۵۰۰ متر مکعب آب برداشت می کنند در حالی که ما کشاورزان نمونه ای را درشرکت داریم که در هر هکتار با برداشت ۳۲ کیلو زعفران و مصرف آب ۳۵۰۰ متر مکعب رکورد زده اند ، جناب آقای مهندس مالکی کشاورز نمونه کشوری عضو هیئت مدیره شرکت هستند و خودشان به ترویج و آموزش این صنعت برای افزایش بهره وری در مناطق مختلف کشور و منطقه اقدام می کنند.
هم اکنون با چه برندی تولید می‌کنید؟
- اولین برند ما «دیار زرین» است و در معاملات و قراردادهایی که منعقد کرده ایم به خریدار این اطمینان را داده ایم که محصول خود را با ضمانت سلامت ارائه می کنیم و پرداخت هر گونه خسارت ناشی از استاندارد نبودن را تضمین کرده ایم تا مصرف کننده نهایی با اطمینان کامل به مصرف اقدام کند.
وقتی طی چند ماه قیمت دلار حدود سه برابر شد آیا در قیمت زعفران تأثیر ی داشت؟
- نه به آن شدت، در اردیبهشت ماه زعفران کیلویی ۱۱ تا ۱۲ میلیون تومان بود ، دلار که سه برابر شد در نهایت قیمت زعفران تا ۱۴ میلیون تومان افزایش پیدا کرد یعنی تأثیر سه برابری نداشت، بر خلاف همه محصولات که با پایین آمدن دلار دچار نقصان شد ولی زعفران تنها کالایی است که به پیشرفت و ثبات خود ادامه داد، این توانمندی در بورس به وجود آمد .
پس به نظر شما بالا و پایین رفتن قیمت دلار تأثیر چندانی در قیمت زعفران نداشت؟
- زعفران تنها محصولی است که فقط تولید کننده آن در جهان ما هستیم ، پس ما هم باید قیمت آن را تعیین کنیم ، کشف قیمت امسال در بورس انجام شد ، برای نگه داشتن بازار باید آن را مدیریت کنیم تا کشاورز ما نیاز مالی اش برآورده شود، وقتی عرضه به طور ناگهانی در بورس زیاد شود، قیمت پایین می آید. این مسئله را در محصول پسته شاهد نبودیم به طوری که قیمتش با بالا رفتن قیمت ارز تقریبا سه برابر شد، حال آن که در زعفران این طوری نشد، چرا ؟ چون آمریکا اولین تولید کننده پسته دنیا شده است ما در پسته تابعی از قیمت پسته کالیفرنیا هستیم، وقتی آن جا می گویند ۱۱ دلار ما هم باید به همین صورت قیمت گذاری کنیم مثلا ۱۱ دلار را ضرب در ۱۲ هزار تومان قیمت هر دلار می کنیم و می شود قیمت پسته، ۱۲۰ هزار تومان ولی در زعفران این طور نیست، ما تنها تولید کننده هستیم و قدرت مانور بالایی هم داریم . از طرف دیگر بازار پسته را در کشور یک سیستم مدیریت می کند.
در حالی که بازار زعفران را ۲۰ نفر رسما مدیریت می کنند و در عمل صدها نفر صادرات زعفران انجام می دهند که نقطه ضعفی است که برای استاندارد سازی مشکل ایجاد می کند، مگر این که از طریق بورس به دنیا بقبولانیم که زعفران استاندارد تولید می کنیم . بورس الان پایه ای شده که اروپایی ها هم قبول کرده اند که زعفرانی که در بورس بارگیری می شود ، استاندارد است، ما تجار اسپانیایی داشته ایم که به وسیله عوامل شان از بورس جنس خریداری می کنند ، یعنی به فرودگاه مشهد و سپس به اسپانیا منتقل کرده اند.
الان در مجموع بورس کالا چند درصد از تولید زعفران کشور را انبارداری می‌کند و پوشش می دهد؟
- بورس کالا توان در دست گرفتن ۱۰ درصد بازار کل کشور را دارد و تمایلی برای اثبات کردن ندارد و درست هم نیست که همه بازار را قبضه کند ، چون بخش سنتی تجاری زعفران هم آسیب می بیند. بورس کالا پیشران تجارت زعفران است، صبغه تاریخی پیشخوان های سنتی ما بیش از ۱۰۰ سال است.
شرکت زرین زعفران الان در مجموع چقدر از بازار را در اختیار دارد؟
- ظرفیت انبارهای ما حدود ۱۰ تن است ، ما یک دفعه نمی توانیم همه زعفرانمان را استاندارد کنیم ولی امیدواریم با کمک رسانه ها شاهد آن باشیم که در کل کشور به آن ظرفیت برسیم که ۱۰۰ درصد محصول مان را استاندارد کنیم.
خب این جا مسئله ای که اتفاق می‌افتد آن است که بخشی از بازاری که متشکل نیست و زیر نظر بورس فعالیت نمی کند ممکن است برود به سمت قاچاق؛ شما فکر می کنید که عامل قاچاق چه کسانی هستند؟
- صادر کننده ای که نمی خواهد پیمان سپاری ارزی کند ، بعضا از کارت های متفرقه اشخاص برای صادرات استفاده می کند این عمل موجب می شود که بعضی از همین افرادی که از کارتشان سوء استفاده شده است نیز صادر کننده شوند و بعضی صادر کننده های قدیمی راه قاچاق با دور زدن قوانین را به صادر کننده های جدید بیاموزند وقتی که بخش حرفه ای صادرات ما تمایلی به سازمان دهی ندارد و دنبال چانه زنی با گمرک است ، عرصه را برای صادر کنندگان غیر واقعی باز می کند و این ها خودشان صادر کننده می شوند به روش های قانونی یا غیر قانونی.
این که خودشان صادر کنند ، اشکالی ندارد ولی این که قاچاق بشود و برود به افغانستان و آن جا دوباره ری اکسپورت بشود، خوب نیست.
- اجازه بدهید مطلب بدتری را بگویم، کالای غیر مجاز می آورند در ایران می فروشند و پولش را پسته و زعفران می خرند و می برند به افغانستان و به عنوان تولید کشور افغانستان بسته بندی و صادر می کنند. ما مرتب در فصل تولید پسته مشتریان افغانستانی داریم که پسته می خرند و عملا پول شویی می کنند، به تازگی با اقدامی که بانک مرکزی انجام داد که حد مجاز کارت‌خوان ها را پایین آورد شاید مقداری این موضوع کنترل شود. ما زمانی می توانیم بگوییم قاچاق نمی شود که بخش صادراتمان به این باور برسند که در راستای منافع ملی با دولت تفاهم و با قیمت مناسب عرضه و صادر کنند.
دلیلی ندارد زعفرانی که سال گذشته همین موقع ۱۴۷۰ یورو صادر کننده می خریده و به اروپا صادر می کرده است، بگوید نمی توانم بفروشم و باید ۷۰۰ یورو بفروشم، خب شما نباید عرضه کنید چه کسانی این فضا را به وجود آورده اند؟ خبره ما که برای فرار از پیمان سپاری ارزی از کارت های غریبه استفاده کرده است و حالا خود صاحبان کارت ها راهش را یاد گرفته اند و دارند خودشان چنین کاری را می کنند. این یک چرخه معیوب است که باید با تقویت استاندارد سازی و مراجعه دوستان به بورس حل شود.
- 15
- 2
