رشد چشم گیر صادرات غیر نفتی در دولت یازدهم

به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، یکی از مهمترین اهدافی که اقتصاد مقاومتی دنبال می کند توسعه صادرات کشور است. صادرات بخش مهمی ‌از اقتصاد کشور است و پیش‌بینی آن می‌تواند برای اقتصاد و فعالان اقتصادی مهم باشد.

در حال حاضر دولت و فعالان اقتصادی ملزم به رعایت اقتصاد مقاومتی هستند، یعنی تولید باید صادرات‌محور و درون‌زا و برون‌نگر باشد. از این منظر اگر قرار است تولیدی صادرات محور ایجاد شود، باید از کیفیت و نرخ مناسب و مطلوب و از شرایطی برابر نسبت به رقیبان سرسخت خود در دنیا برخوردار باشد.

در دولت یازدهم شاهد توسعه صادرات هستیم، براساس آمار مجموع صادرات کالایی با احتساب میعانات گازی در دولت دهم نزدیک به ۱۴۶ میلیارد دلار بود که این میزان در دولت یازدهم به حدود ۱۷۸ میلیارد دلار رسید.این مساله نشان از رشد ۳۲ میلیارد دلاری صادرات غیرنفتی در این بازه زمانی دارد. همچنین مجموع صادرات غیرنفتی بدون احتساب میعانات گازی نیز از حدود ۱۱۵ میلیارد دلار در دوره دولت دهم به نزدیک ۱۴۰ میلیارد دلار در دولت یازدهم رسید که نشان دهنده رشد ۲۱ درصدی با متوسط سالیانه ۶ میلیارد (در مجموع ۲۵ میلیارد دلار) است.

** توسعه صادرات به اروپا 

گزارش‌ها نشان می‌دهد که واردات اتحادیه اروپا از ایران در ۴ ماهه نخست ۲۰۱۷ با رشد حدود ۵ برابری نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۳ میلیارد و ۴۱۳ میلیون یورو رسیده است. آمار منتشر شده از سوی اداره اطلاعات اقتصادی اتحادیه اروپا (یورو استات) نشان می‌دهد مبادلات تجاری ایران و ۲۸ عضو این اتحادیه در ۴ ماهه نخست سال‌جاری میلادی رشد ۱۲۷ درصدی داشته است.

براساس این گزارش، مبادلات دو طرف از ۲ میلیارد و ۸۷۰ میلیون یورو در ۴ ماهه نخست ۲۰۱۶ به ۶ میلیارد و پانصد و پنجاه و هفت میلیون یورو در ۴ ماهه نخست امسال رسیده است. 

صادرات اتحادیه اروپا به ایران در ماه‌های ژانویه تا آوریل ۲۰۱۷ با رشد ۴۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و به ۳ میلیارد و ۱۴۴ میلیون یورو رسیده است. در ۴ ماهه نخست ۲۰۱۶ صادرات اتحادیه اروپا به ایران ۲میلیارد و ۱۷میلیون یورو اعلام شده بود. 

واردات اتحادیه اروپا از ایران نیز در ۴ ماهه نخست ۲۰۱۷ با رشد حدود ۵ برابری نسبت به مدت مشابه سال قبل به سه میلیارد و ۴۱۳ میلیون یورو رسیده است. در ۴ ماهه مشابه سال قبل ۷۱۷ میلیون یورو کالا از ایران وارد شده بود. لغو تحریم نفتی و از سرگیری خرید نفت ایران علت رشد قابل توجه واردات اتحادیه اروپا از ایران در سه ماهه نخست ۲۰۱۷ بوده است.

** توسعه صادرات صنایع معدنی

بر اساس تحلیل‌های آماری، وضعیت صادرات شاخص اقلام عمده گروه معدن و صنایع معدنی طی ۱۲ ماه سال ۹۵ در قیاس با مدت مشابه سال پیش از آن با رشد ۵. ۸ درصدی از لحاظ ارزشی و ۳. ۳۹ درصدی از لحاظ وزنی همراه بوده است. در این میان کشورهای چین، عراق، امارات متحده عربی، ترکیه، ایتالیا، افغانستان، تایوان، عمان، تایلند، هند، ترکمنستان، اسپانیا، پاکستان، کره و کویت به ترتیب از مهم‌ترین بازارهای صادراتی مواد معدنی در این سال به شمار می‌روند. 

وضعیت صادرات مواد معدنی در سال ۹۵ در بخش سنگ‌آهن به رقم ۷۷۵ میلیون ‌دلار و به وزن ۲۰ هزار و ۲۳۵ هزارتن رسیده که نسبت به دوره مشابه سال ۹۴، از لحاظ ارزشی ۴۸ درصد و از لحاظ وزنی نیز ۴۸ درصد رشد را تجربه کرده است. طی این دوره، قیمت جهانی سنگ‌آهن به حداقل ۲۵ دلار و حداکثر ۵۰ دلار رسید که در مقایسه با قیمت‌های سال ۹۴ که حداقل کمتر از ۲۰ دلار و حداکثر ۵۷ دلار بوده است، از رشد برخوردار و سرمایه‌گذاری در صنایع پایین‌دستی فولاد در کوتاه‌مدت برای محقق شدن اهداف پیش‌بینی شده تولید، از مهم‌‌ترین عوامل موثر بر روند کاهش خام‌فروشی است. 

در سال ۹۵ میزان ۳۷۲ میلیون دلار به وزن ۲۴۰ هزار تن انواع کاشی و سرامیک، آجر و چینی بهداشتی از کشور صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه در سال ۱۳۹۴ از لحاظ ارزشی با ۲۱ درصد و از لحاظ وزنی با ۵. ۹ درصد کاهش همراه شده است که این تفاوت نرخ تغییر قیمت و وزن نشان از کاهش چشمگیر قیمت صادراتی است. 

شیشه ساختمانی هم شامل انواع مختلف تخت، چند جداره، فلوت و به‌صورت بلوک و نیز شیشه برای تزئینات داخلی است که در سال ۱۳۹۵ به ارزش ۱۳۹۴ میلیون دلار و به وزن ۴۳۲ هزار تن گزارش شده است. این رقم در مقایسه با ۱۲ ماه سال ۱۳۹۴، ۲۲ درصد رشد ارزشی و ۲۱ درصد رشد وزنی را نشان می‌دهد. 

صادرات سنگ کار شده هم در دوره مذکور به رقم ۱۲۲ میلیون دلار و ۳۷۴ هزار تن رسید که در مقایسه با دوره مشابه سال ماقبل از لحاظ ارزشی ۴۱ درصد و از لحاظ وزنی ۴۴ درصد رشد را نشان می‌دهد و به دلیل غالب بودن تفکر سنتی بر بهره‌گیری از تکنولوژی مدرن و به ‌روز، بهره‌وری در صنعت سنگ پایین بوده به گونه ‌ای که هم‌اکنون در کشور به‌ طور متوسط از یک تن سنگ خام حدود هفت مترمربع سنگ تولید می‌شود.

** رشد صادرات محصولات پتروشیمی

وضعیت تولید و صادرات محصولات پتروشیمی‌ و پلیمری ایران در طول چهار سال فعالیت دولت یازدهم، رونق گرفته است. در سال ۱۳۹۲ ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی ‌ایران حدود ۵۶ میلیون و ۷۲۰ هزار تن بوده که از این میزان حدود ۴۰ میلیون و ۴۰۰ هزار تن محصول تولید شده است. 

درسال ۱۳۹۵ صادرات محصولات پتروشیمی ‌و پلیمری ایران رکورد تازه ای زد. براساس آمار، بیش از ۵۰.۶ میلیون تن محصول پتروشیمی ‌در کشور تولید و بیش از ۲۰.۳۹ میلیون تن آن صادر شد. سهم محصولات پتروشیمی ‌در سبد صادرات غیرنفتی ایران تا پایان سال ۱۳۹۵ به حدود ۲۱.۷ درصد رسید.

در مجموع از سال ۱۳۹۲ تا پایان سال گذشته با بهره ‌برداری از طرح های جدید و رفع گلوگاه‌های تولید در مجتمع‌های موجود نسبت تولید به ظرفیت نصب شده روند صعودی داشته است؛ به طوری که به ترتیب از سال ۹۲، ۹۳، ۹۴ و ۹۵ سالانه ۷۱ درصد، ۷۸ درصد، ۸۰ درصد و در نهایت سال گذشته ۸۲ درصد ظرفیت نصب شده صنعت پتروشیمی ‌منجر به تولید شده است. 

** افزایش صادرات فرش ایران

به باور کارشناسان صادرات فرش ایران رشد داشته است. برجام بر صادرات فرش دستباف تاثیر غیرقابل انکاری داشته است. رونق صادرات فرش دستبافت را می توان مصداق بارز اقتصاد مقاومتی دانست. 

بر اساس آمار سال ۱۳۹۵ حدود ۳۵۰میلیون دلار فرش دستباف ایرانی به کشورهای مختلف صادر شد که از نظر ارزشی ۲۷ درصد و از نظر وزنی ۱۶.۵ درصد رشد به ثبت رساند. آمریکا، آلمان، لبنان، امارات، پاکستان، ژاپن، انگلیس، قطر، افریقای جنوبی و استرالیا ۱۰ مشتری اصلی فرش دستباف ایران در سال ۱۳۹۵ بودند و امریکا مقام نخست واردات فرش از ایران را دارد.

همچنین میزان صادرات نساجی طی ۱۲ ماه سال ۱۳۹۵ نیز نسبت به مدت مشابه سال ۹۴ روند افزایشی در پیش گرفته است. براین اساس عملکرد ارزش صادرات نساجی ۳. ۲۷۸ میلیون دلار و عملکرد وزنی صادرات محصول مذکور بالغ بر ۵. ۹۸ هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۷. ۱ درصد از نظر ارزشی و ۶. ۸ درصد از نظر وزنی افزایش داشته است.

میزان صادرات چرم نیز طی ۱۲ ماه سال ۱۳۹۵ از لحاظ ارزش صادرات این کالا ۳. ۶۱ میلیون دلار و عملکرد وزنی صادرات محصول مذکور ۱. ۸ هزار تن بوده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲. ۳ درصد از نظر ارزشی و ۷. ۱۵ درصد از نظر وزنی افزایش داشته است.