اموال غیرمنقول چیست و به چند دسته تقسیم میشود؟

اموال غیرمنقول، مالی است که نمی توان آن را از محلی به محل دیگر، جابجا کرد

اموال غیرمنقول

به مالی که قابل حمل از یک محل به محل دیگر نیست و قابلیت نقل و انتقال بطور ذاتی یا به واسطه عمل انسان را ندارد؛ اموال غیرمنقول میگویند. از جمله ی این اموال می توان به زمین، خانه یا اموالی که قابل جابجایی به واسطه عمل انسان نیستند؛ مثلا یکی از انواع مال غیرمنقول، پنجره کار شده در ساختمان است. همچنین معیارهای تشخیص مال منقول از غیرمنقول، شامل مکان جابجایی و بدون ایجاد خرابی می باشد.

انواع مال غیر منقول

انواع مال غیر منقول بر اساس قانون مدنی، به شرح زیر میباشد :

>> اموال ذاتا غیر منقول:

اموال ذاتا غیر منقول، صرفا به اراضی محدود میشود. البته این نکته را در نظر بگیرید که سطح الارض، صرفا شامل کلمه اراضی یا زمین نیست، بلکه دربرگیرنده ی اعماق زمین هم می باشد. بنابراین از اموال ذاتاً غیر منقول، علاوه بر سطح زمین می توان به کلیه موجودات اعماق زمین از قبیل خاک، سنگ، معادن اشاره کرد. البته زمین، سنگ ها، معادن باتوجه به ثابت نبودن چیزی به حسب ذات خود، قابل جدا شدن و حرکت دادن است ولی حقوق به ثبات ذاتی به این معنی نیست و داوری در آن عرفی است، نه علمی.

>> اموال در حکم غیر منقول:

از نظر قانون گذار، حکم بعضی از اموال از جهت صلاحیت محاکم و توقیف اموال، غیر منقول می باشد. آنچه که ازجهت صلاحیت محاکم و توقیف اموال، در دسته اموال غیر منقول است؛ شامل حیوانات و اشیایی که توسط مالک، برای زراعت در زمین خود اختصاص داده، اسباب و ادوات زراعت و دانه ی کاشته شده، تلمبه، گاو و یا هر حیوان دیگری که کاربرد آن برای آبیاری زمین زراعی یا خانه یا باغ می باشد.

>> اموالی که در اثر عمل انسان، غیر منقول شده اند:

مال منقولی که به خاطر اقدام و دخالت های انسانی به زمین و یا بنایی وصل شده باشند؛ یعنی در اثر جابجایی ، انتقال و جدا کردن آنها خسارت هایی وارد شود؛ غیرمنقول میگویند.به عنوان مثال یکی از اموال ذاتا منقول، تیرآهن میباشد ولی در زمان استفاده در سازه های ساختمانی، فقط درصورتی می توان آن را جابه جا کرد که این سازه خراب شود؛ بنابراین تیراهن و یا بلوک قابل استفاده در یک بنا به عنوان« اموال غیرمنقول بخاطر عمل و دخالت انسان» محسوب میشود.

>> غیر منقول تبعی:

غیر منقول تبعی به دعاوی و حقوق مالی اطلاق میشود که موضوع آن ها غیر منقول است. مثال های غیر منقول تبعی، شامل حق عبور از یک ساختمان، حق سکونت در منزل و مانند این ها که از آن در حقوق، تحت عنوان حق ارتفاق و حق انتفاع یاد میشود.

اموال غیرمنقول مواردی همچون زمین، معدن و ... را شامل میشود

مصداق ها و نمونه های اموال غیرمنقول خانه

- زمین

- معدن

- مصالح ساختمانی و لوله ها( اگر در بنا یا درون زمین استفاده شده باشند)

- درصورت بکار گیری نقاشی، مجسمه و آثار هنری در زمین و بنا، جابجایی آنها اسیب هایی وارد میکند.

- تا زمانی که محصولات کشاورزی ، درو نشده باشند و درصورت درو شدن بخشی از آنها ، تنها همان بخش منقول و مابقی غیر منقول است.

- تا زمان عدم قطع شدن درخت، شاخه، نهال و قلمه و اتصالشان به زمین به عنوان اموال غیرمنقول محسوب می شود.

- درصورت تخصیص تجهیزات کشاورزی و حیوانات مخصوص زراعت( همچون گاو)، تجهیزات آبیاری نظیر پلمپ و چاه و ماشین آلات برای زراعت، جزء ملک مربوطه و غیرمنقول محسوب می شوند.

- حق انتفاع از اشیاء( همچون حق العبور و یا حق ارتفاق نسبت به مال غیر)

توقیف اموال غیرمنقول

معنای کلمه توقیف اموال در دوران دادرسی تا زمان اجرای حکم به پیشگیری و منع انتقال مال از طریق فرد محکوم( خوانده) گفته میشود. در دوران دادرسی و بازداشت، قوانین مربوط به توقیف مال بر اساس قوانین احکام مدنی در مرحله اجرا قرار می گیرد که مقررات و شرایطشان در اکثر مواقع، یکسان است. شما به اقدامات عملی و فیزیکی برای توقیف اموال غیر منقول، نیازی ندارید و فقط وقتی که حکم دادگاه، ارائه میشود و در اداره ثبت اسناد و املاک، صادر می گردد؛ امکان واگذاری قانونی و معامله آن از بین می رود. باید از طریق اداره ثبت برای بازداشت مال غیر منقول مانند خانه، ملک، زمین، ویلادرغیر این صورت اگر فاقد سابقه ثبتی باشد، بر اساس ماده ۸۷ به بعد، ملک موردنظر در قانون اجرای احکام مدنی، نزد شخص ثالث و یا فرد محکوم( بدهکار) قابل بازداشت است.

مقررات مربوط به توقیف اموال غیر منقول

در چند بخش می توان مقررات مربوط به توقیف اموال غیر منقول را بررسی قرار داد که در ادامه با آن ها اشنا میشوید:

>> توقیف اموال غیرمنقول ثبت شده :

بر اساس ماده ۹۹ قانون اجرای احکام مدنی، درصورت توقیف مال غیرمنقول، باید به اداره ثبت محلی اطلاع داده شود که مال غیرمنقول در آن جا قرار دارد. اداره ثبت محل بر طبق ماده ۱۰۰ همین قانون، در صورت ثبت آن مال به نام محکوم علیه در« دفتر املاک»، بازداشت آن مال را درج می کند و ثبت آن مال به نام محکوم علیه را به اطلاع مسئولان اجرای حکم می رساند. درصورت ثبت مال غیرمنقول، به نام شخصی غیر از محکوم علیه، مسئولان اجرای حکم توسط اداره ثبت، سریعاً مطلع می شوند تا لطمه ای به حق و حقوق صاحبان آن مال، وارد نشود.

>> توقیف اموال غیرمنقول ثبت نشده (فاقد سابقه ثبت):

ممکن است که اشخاص در برخی از مناطق کشور، اموال غیرمنقول خود را ثبت نکرده باشند؛ به عنوان مثال گاهی اوقات، شخصی با وجود ساختن یک قهوه خا نه در بین راه و فعالیت در آن نسبت به ثبت آن اقدامی نکرده باشد؛ به همین علت کاملاً طبیعیست که هیچگونه سابقه ثبتی برای این مال غیرمنقول، وجود نداشته باشد. زمانی می توان چنین اموالی( اموال غیرمنقول فاقد سابقه ثبت) را توقیف کرد که محکوم علیه،« تصرف مالکانه» در آن داشته باشد یا این که مالک آن مال به موجب حکم نهایی، شناخته شده باشد. البته اگر محکوم علیه به موجب حکمی، به عنوان مالک آن مال باشد ولی هنوز تکلیف آن حکم، مشخص نشده باشد؛ میتوان نسبت به توقیف آن مال بعنوان اموال متعلق به محکوم علیه اقدام کرد ولی تا زمان عدم نهایی شدن حکم مذکور( که محکوم علیه را مالک شناخته است)، مال غیرمنقول در وضعیت توقیف باقی می ماند و محکوم له مجوز درخواست از محکوم به برای پرداخت این مال را ندارد.

>> توقیف عواید مال غیرمنقول:

اگر مال غیرمنقول بر طبق ماده ۱۰۲ قانون اجرای احکام مدنی، دارای عوایدی باشد؛ به قدری که برای پرداخت محکوم به و هزینه های اجرایی، عواید یک سال آن اکتفاء کند؛ صرفا عواید آن مال، توقیف میشود و خودِ مال، توقیف نمی شود؛ مشروط بر این که محکوم علیه، رضایت کافی از انجام این کار داشته باشد.

>> ارزیابی اموال غیرمنقول:

ارزیابی اموال غیرمنقول بر اساس ماده ۱۱۰ قانون اجرای احکام مدنی، همان مقرراتی است که ارزیابی اموال منقول بر طبق آن ها، انجام می شود.

اموال غیرمنقول، اموالیست که ذاتا قابلیت جابجایی ندارند

گردآوری: بخش اقتصاد سرپوش