مراحل و مدارک لازم جهت صدور گواهی انحصار وراثت

رأی صادره در خصوص گواهی انحصار وراثت قابل اعتراض و اصلاح در هر زمان است

وصیت در لغت

وصیت در لغت به معنای پند و نصیحت و آنچه بدان سفارش می کنند، است و در علم حقوق هم تقریبا بهمین معنا به کار میرود. وصیت کننده باید دارای چهار شرط باشد که عبارت است از، بلوغ، عقل، اختیار و رشد. در حقیقت وصیت کننده باید اهلیت داشته و مجاز به تصرف در اموال خود باشد. وصیت کودک، فرد دیوانه، مست و کسی که او را ناچار کرده باشند وصیت کند و محجوری که از تصرف در اموالش ممنوع است، صحیح نیست. هچنین وصی یا بعبارتی شخص اجراکننده وصیت باید بالغ، مسلمان و قابل اطمینان باشد، بر این مبنا وصیت به نابالغ، دیوانه و کافر صحیح نیست.

انحصار وراثت

انحصار وراثت یعنی وارثان قانونی متوفی شناخته شوند و تعدادشان مشخص شود.

گواهی انحصار وراثت

پس از این که وراث یا نماینده قانونی یا وکیل وراث به شورای حل اختلاف مراجعه مینمایند شورای حل اختلاف، گواهی ای به نام "گواهی حصر وراثت" صادر می کند که درآن تعداد وراث و همچنین میزان سهم الارث وراث معلوم میشود و اگر متوفی وصیت نامه رسمی داشته باشد هم در آن قید میشود. لازم به ذکر است که برای تهیه گواهی انحصار وراثت، نیازی به اقامه دعوی مجدد نمیباشد و هریک از ورثه می توانند ضمن مراجعه به شورای حل اختلاف برای اخذ رونوشت اقدام کنند. ضمنا در صورتیکه گواهی انحصار وراثت اخذ نشود وراث نمیتوانند فروش و تقسیم و یا انتقال اموال را حتی بصورت توافقی انجام دهند.

گواهی انحصار وراثت، گواهی است که توسط شورای حل اختلاف صادر می شود و در آن معلوم می گردد که چه کسی فوت کرده است و در چه تاریخی و اسامی وراث قانونی او ذکر و مقدار و سهم هر کدام مشخص می شود. به طور مثال زنی فوت کرده که شوهر و دو فرزند و مادر او در قید حیات هستند که در گواهی با ذکر نام تمامی ورثه نوشته می شود که شوهر یک چهارم، مادر یک ششم و باقی مانده بین فرزندان دختر یک سهم و پسر دو سهم تقسیم می شود.

برای درخواست گواهی انحصار وراثت نیازی نیست که تمام وراث مراجعه کنند

مدارک لازم جهت صدور گواهی انحصار وراثت

۱- اصل گواهی فوت و کپی برابر اصل شده آن

۲- اصل شناسنامه و کارت ملی تمامی وراث متوفی همراه کپی برابر با اصل آن

۳- استشهادیه محضری

۴- وراث باید بعد از فوت شخص، لیست کلیه اموال و داراییهای او (اعم از وجه نقد، کالا، ملک و …) را به اداره دارایی محل سکونت متوفی ارائه نمایند و رسید آنرا اخذ کنند. لکن فعلا ارائه رسید اظهارنامه دارایی به شورای حل اختلاف ضروری نیست.

۵-  وصیتنامه (در صورتی که وجود داشته باشد)

۶-  تنظیم دادخواست به خواسته صدور گواهی انحصار وراثت بر روی فرم چاپی دادخواست

مراحل انحصار وراثت

۱. در انجام انحصار وراثت باید به مباحث مهمی توجه داشت؛ نخستین قدمی که در انحصار وراثت باید انجام داد اخذ فرم مخصوص است و این فرم باید از شورای حل اختلاف دریافت شود و البته موضوع مهم آن است که بدانید برای دریافت این فرم باید حتماً به شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی بروید.

۲. در این مرحله باید سری به یک دفتر اسناد رسمی بزنید که معمولاً در هر محله ای پیدا می شود. شما فرمی که از شورای حل اختلاف گرفته اید را به همراه گواهی فوت متوفی و همچنین اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی تمام وارثان باید به یک دفتر اسناد رسمی ببرید. یادتان باشد که در این مرحله ۲ شاهد هم که وارثان را می شناسند باید همراهتان باشند. در حقیقت این مرحله برای این است که دفتردار، شهادت نامه ای را تنظیم کند و شاهدان با دادن امضا و گواهی، وراث متوفی را بطور رسمی در همان فرم مخصوص تائید کنند. این فرم ثبت شده، یکی از مدارکی است که شوراهای حل اختلاف در گام های بعدی برای انجام انحصار وراثت از شما می خواهند.

برای صدور گواهی انحصار وراثت بايد به شورای حل اختلاف مراجعه کرد

۳. پرونده بعد از ارسال به شورای حل اختلاف به وسیله معاونت ارجاع به یکی از شعب مستقر در شورای حل اختلاف مربوطه ارجاع و پرونده ثبت و دفتر شعبه مدارک اسکن شده را پرینت می گیرد و در اصطلاح تشکیل پرونده صورت می پذیرد. این فرآیند انحصار وراثت امکان دارد دو یا چند روز به طول انجامد.

۴. کار صدور گواهی انحصار وراثت را از این مرحله به بعد باید به شورای حل اختلاف بسپارید. اکنون نوبت همان آگهی معرفی رسیده که احیانا در خصوص آن چیزی شنیده اید و یا آنرا در یکی از روزنامه ها دیده اید. مرجع قضایی بعد از ملاحظه اسناد و مدارک که عرضه کرده اید و با هزینه شما در یک روزنامه کثیرالانتشار، تقاضای شما را آگهی می کند تا درصورتی که شخص متوفی، وارث دیگری داشته باشد با ملاحظه این آگهی به دادگاه مراجعه کند. بعد از گذشت یک ماه از تاریخ نشر آگهی چنانچه کسی به آن اعتراض نکند، بدون تشکیل جلسه رسیدگی و دعوت از وراث، گواهی انحصار وراثت صادر خواهد شد.

۵. در صورت وجود معترض برای صدور گواهی انحصار وراثت و اعلام اعتراض او، مرجع رسیدگی کننده جلسه ای را جهت رسیدگی معین و به معترض و درخواست کننده تصدیق اطلاع می دهد و بعد از رسیدگی حکم خود را اعلام می نماید. این حکم قابل تجدیدنظر می باشد.

۶. با داشتن گواهی انحصار وراثت میتوانید به شکل کاملاً قانونی، سراغ تقسیم ارث بروید. بانک ها هم با وجود این گواهی به شما اجازه برداشت از حساب شخص متوفی را خواهند داد. فقط دانستن یک نکته در این زمینه مهم است؛ یادتان باشد درصورت متعدد بودن تعداد وراث، یا باید همه در زمان طلب اموال متوفی حضور داشته باشند یا این که تمامی وراث به یکی از ورثه، وکالت رسمی و محضری بدهند که به دنبال جمع آوری اموال برود. مسلما روش دوم از نظر صرف زمان و پیگیری امور بسیار بهتر است. ملکی هم که به نام متوفی در اداره املاک ثبت شده باشد، با ارائه گواهی انحصار وراثت، به نام تمامی وارثان ثبت خواهد شد.

چه اشخاصی می توانند درخواست صدور گواهی انحصار وراثت کنند؟

معمولاً یک یا چند تن از ورثه درخواست صدور گواهی انحصار وراثت می کنند، لکن هر ذی نفعی از قبیل طلب کار متوفی یا ورثه، کسی که متوفی به نفع او وصیت کرده (موصی له) یا کسی که از طرف متوفی مامور اجرای وصیت شده است (وصی) میتوانند درخواست صدور گواهی انحصار وراثت کنند. مخالفت یا همکاری نکردن یک یا چند تن از ورثه به هر علتی که باشد مانع رسیدگی و صدور گواهی انحصار وراثت نیست.

در صورت عدم همکاری وراث در انحصار وراثت چه باید کرد؟

ممکن است که به هر علت یکی از وراث یا حتی به چند نفر از آن ها دسترسی نباشد و یا همکاری لازم در انحصار وراثت را نداشته باشند و یا خارج از کشور باشند. به عبارت دیگر به مدرک شناسنامه ایشان دسترسی نیست در این موارد به تقاضای ذی نفع شورای حل اختلاف از اداره ثبت احوال در این خصوص استعلام می کند. پس اصلاً نگران عدم همکاری یکی از وراث نباشید.

یکی از مدارک لازم جهت صدور گواهی انحصار وراثت، شناسنامه وراث متوفی است

گردآوری: بخش اقتصاد سرپوش