«اقتصاد ایران قابل پیش‌بینی نیست، پس نمی‌توان به رخدادها اعتماد کرد»؛ این نظر بسیاری از کارشناسان درخصوص وضعیت اقتصادی ایران است. ماه‌ها است که اقتصاد در تلاطم به سر می‌برد و اتفاقات بی‌سابقه‌ای را تجربه کرده است. از سویی دیگر هم هرگونه اقدام برای فعالیت اقتصادی از سوی افراد با تاخیر انجام می‌شود و سرمایه‌ها وارد چرخه اقتصادی نمی‌شود، هنگامی هم که دلیل آن را بررسی می‌کنیم ما را به این نتیجه می‌رساند که معلوم نیست وضعیت بازارها در آینده چگونه است پس دست نگه می‌داریم!
اقتصاد ایران مدت‌ها است که با تمام مشکلات بر سر راه خود، بی‌رمق ادامه می‌دهد. در این بین کوچک‌ترین اتفاق و یا واکنشی می‌تواند مسیرش را تغییر دهد و به بی‌راهه بکشاند. موضوعی که اخیرا به گفته عده‌ای بازارهای اقتصادی را درگیر خود کرد، انتشار این خبر بود که آمریکا، سپاه پاسداران ایران را در لیست سازمان‌های تروریستی قرار داده است. از ابتدای ماجرا سیل عظیم انتقادها روانه شد. حال با توجه به این مسائل سوالاتی دراینباره پیش می‌آید که هر‌کدام از بازارها تا چه میزان از انتشار اینگونه اخبار تاثیر می‌پذیرد و یا قدرت این خبر به اندازه‌ای هست که اقتصاد را به چالش بکشاند؟
حمیدرضا میرمعینی، کارشناس بازار سرمایه درخصوص انتشار خبر اقدام جدید آمریکا علیه ایران و تاثیر آن بر بازار سرمایه به «ابتکار» می‌گوید: اخبار اقدام جدید آمریکا و تروریست خواندن سپاه در بازار سرمایه بود همان‌گونه که بسیاری از فعالان اقتصادی هم از این خبر آگاه بودند. در ابتدا انتشار این خبر مقداری از اثر خود را نشان داد اما بعد از اعلام آن به صورت رسمی تاثیری در بازار سرمایه نداشت و این بازار همچنان به روند رشد که از ابتدای سال داشت ادامه داد.
وی می‌افزاید: البته هنوز ابعاد اثرات آن مشخص نشده است و برای ما قابل لمس نیست، اما مشخص است که با این اقدام جدید تغییر خاصی در اقتصاد به وجود نخواهد آمد و ما با مشکل جدیدی روبه‌رو نخواهیم شد، چون مشابه این اقدام از گذشته بوده است. بازار سرمایه خیلی این مسئله را جدی نگرفته و نسبت به آن واکنش نشان نداد. اما اگر بخواهیم به بازارهای دیگر نگاهی داشته باشیم باید بگویم که بازار ارز در ابتدای انتشار این خبر کمی افزایش نرخ را تجربه کرد، اما به سرعت روند کاهشی را در پیش گرفت و این نشان می‌دهد که تاثیر این خبر بر روی بازار ارز گذارا بوده است. در این میان بازار جهانی نفت یکی دیگر از بازارهایی بود که واکنش شدیدی نسبت به این ماجرا نشان نداد.
میرمعینی از اقدام جدید ترامپ با عنوان ریسک جدید نام می‌برد و دراینباره می‌گوید: یک چیز را نمی‌توان انکار کرد و آن این است که یک مسئله و ریسک جدیدی به مشکلات پیشین اضافه شده ولی اینکه این ریسک در آینده تا چه میزان می‌تواند اثرگذار باشد به گذشت زمان نیاز دارد. ما باید منتظر بمانیم و واکنش بازارها را در آینده نسبت به این اقدام ببینیم اما آن چیزی که مشخص است نمی‌توان زیاد به آینده خوش‌بین بود. این کارشناس بازار سرمایه تاثیرپذیری بازارهای اقتصادی از هرگونه اتفاقی را طبیعی می‌داند و می‌گوید: این نوع رفتار، واکنش طبیعی بازار است. در هر اقتصادی با انتشار خبری، جوهای هیجانی و یا وحشت‌زده‌ای به وجود می‌آید و این نوع واکنش همراه با نوسان در تمام بازارهای دنیا اتفاق می‌افتد. طبیعی است که با انتشار اطلاعاتی، نوسان شکل گیرد که هنگام اعلام آن همراه با بزرگ‌نمایی خواهد بود. اما باید بدانیم که بعد از مدتی با بررسی‌های منطقی، فارغ از جوزدگی‌ها و هیجانات بازار به تعادل خواهد رسید.
بازار سکه و طلا
با انتشار این خبر بازار طلا و سکه از افزایش قیمت عقب نماند. آنطور که بررسی‌ها نشان می‌دهد این بازار با شنیدن خبر اقدام آمریکا علیه سپاه ایران، روند افزایشی را در پیش گرفت و به گفته عده‌ای به سرعت از خود واکنش نشان داد. منصور نامداری‌زندی، دبیر اتحادیه صادرکنندگان طلا و جواهر نیز با اشاره به تاثیرپذیری اقتصاد یک کشور از تصمیمات سیاسی به «ابتکار» می‌گوید: وقتی تصمیم سیاسی گرفته می‌شود، نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا تاثیرات خود را در اقتصاد نشان خواهد داد و ممکن است در برخی موارد رکود را به بازارها بیاورد.
وی می‌افزاید: ما می‌دانیم که در اقتصاد کشورمان ضعف‌هایی وجود دارد اما مسئله‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که در هر جای دنیا وقتی محدودیت و یا تحریمی صورت می‌گیرد، زیان آن نه تنها به خود کشور بلکه به دیگر کشورهایی که با آن مراوده، چه سیاسی و چه اقتصادی دارند هم می‌رسد. در این شرایط باید برنامه‌ای در دست اجرا قرار گیرد که اقتصاد بتواند خودش را پیدا کند و مشکلات را برطرف کند. اگر در این زمینه مدیریت صحیحی وجود داشته باشد، صد در صد نتیجه مثبت خواهد بود و مشکل جدی پیدا نخواهیم کرد.
واکنش تند بازار ارز
بازار ارز با انتشار این خبر پس از مدت‌ها ثبات نسبی رقم ۱۴ هزار و ۴۰۰ تومانی را تجربه کرد، اما این رقم ماندگار نبود و این بازار به سرعت در مسیر کاهش قیمت قرار گرفت. با توجه به این مسائل برخی از کارشناسان این نوسان را مقطعی دانستند و معتقد بودند که جایی برای نگرانی نیست. وحید شقاقی‌شهری، کارشناس مسائل اقتصادی و استاد دانشگاه نیز تاثیر اقدامات سیاسی بر بازارهای اقتصادی را بررسی می‌کند و در این‌باره به «ابتکار» می‌گوید: در ابتدا باید بگویم این موضوعی که به تازگی در مورد سپاه مطرح شده و دولت آمریکا آن را در زمره گروه‌های تروریستی قرار داده است، موضوع جدیدی نیست، چون آمریکا با طرح آن، عملاً قانون کاتسای تابستان سال ۱۳۹۶ را دوباره بسته‌بندی و با زبان دیگری اعلام کرده است.
این کارشناس مسائل اقتصادی در ادامه می‌گوید: متاسفانه ما در کشور این موضوع را خیلی برجسته کرده‌ایم که این خود یک راهبرد اشتباه بود و به نوعی در دام مکارانه آمریکایی‌ها قرار گرفته‌ایم. قرار دادن سپاه در زمره گروه‌های تروریستی هیچ تاثیری بر اقتصاد کشور نداشته و نخواهد داشت. همان‌گونه که گفتم آمریکایی‌ها در تابستان سال ۱۳۹۶ قانون کاتسا را که یک قانون داخلی آمریکا بود و وجه بین‌المللی نداشت تصویب کردند. در این قانون اشاره شده بود که سپاه قدس در زمره گروه‌های تروریستی قرار دارد و به همین دلیل نیز در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷، ولی‌الله سیف رئیس‌کل سابق بانک مرکزی با برچسب حمایت از گروه‌های تروریستی از سوی آمریکا مشمول تحریم شد بنابراین اگر قرار بود این تروریستی اعلام شدن سپاه بر اقتصاد تاثیرگذار باشد، در همان زمان تصویب قانون کاتسا یعنی در تابستان ۱۳۹۶ تاثیرگذار بود که اتفاقاً در همان زمان هم تاثیری بر وضعیت اقتصادی نگذاشت.
شقاقی‌شهری با اشاره به شایعه پراکنی‌های داخلی و تاثیر منفی آن بر بازارهای اقتصادی می‌گوید: یک خبری پخش می‌شود و ما خودمان در داخل کشور به آن دامن می‌زنیم و در این شرایط مردم عادی تصور می‌کنند که اتفاق جدیدی در راه است. عامه مردم که از اصل ماجرا خبر ندارند پس طبیعی است که یک جو روانی به راه می‌اندازند. این التهاب‌ها ایجاد شده و با اینکه پایدار نخواهد بود اما روانه بازارهای مختلف می‌شود، همین التهاب و جو روانی در مبلغ بالایی دلار را افزایش داد و ما شاهد بودیم که حدود ۷۰۰ تومان نرخ ارز افزایش پیدا کرد. متاسفانه ما به مسئله دامن می‌زنیم و رسانه‌های بیگانه هم از اوضاع پیش آمده استفاده می‌کنند.
وی می‌افزاید: من از زمان انتشار این خبر منتظر بودم که یک صاحب‌نظر بیاید و به روشنی برای همه بیان کند که این تصمیمات تاثیری بر اقتصاد نخواهد گذاشت و به نوعی خیال مردم را نسبت به این موضوع راحت کند. همان‌طور که اشاره کردم ما نباید التهاب‌آفرینی کنیم زیرا ماحصل این التهابات این می‌شود که ۷۰۰ تومان نرخ دلار بی‌مورد افزایش پیدا می‌کند و بعد از چند روز هم این مسئله فروکش می‌کند و فراموش می‌شود.
کیمیا نجفی
- 14
- 4
