اقتصاد۲۴ نوشت: شهرک‌های صنعتی ایران با موج گسترده‌ای از خاموشی‌های برنامه‌ریزی‌نشده و بی‌برنامه مواجه شده‌اند؛ خاموشی‌هایی که بیش از آن‌که مقطعی باشند، به یک الگوی تکرارشونده و مزمن بدل شده‌اند. این وضعیت نه‌تنها ظرفیت‌های تولیدی کشور را تهدید می‌کند بلکه اثرات بلندمدتی بر زنجیره تأمین، اشتغال، درآمد‌های مالیاتی و بیمه‌ای و حتی توان صادراتی خواهد داشت.
با توجه به تکرار خاموشی‌ها در فصل‌های مختلف سال، دیگر نمی‌توان آن را صرفاً به تابستان یا کمبود برق نسبت داد. آنچه امروز صنعت ایران با آن مواجه است، بحران مدیریت انرژی و ناترازی برنامه‌ریزی است که نیازمند تجدیدنظر فوری در سیاست‌گذاری و تقویت گفت‌وگوی میان دولت و بخش تولید است. اگر این روند ادامه یابد، باید انتظار داشت بخش قابل توجهی از ظرفیت صنعتی کشور برای مدتی نامعلوم از مدار خارج شود و تبعات آن در همه سطوح اقتصادی احساس شود.
کاهش ۳۰ تا ۴۰ درصدی ظرفیت تولید واحد‌های صنعتی
مهدی بستانچی، رئیس شورای هماهنگی شهرک‌های صنعتی درباره افزایش قطعی برق صنایع می‌گوید: «واقعیت این است که ما با یک قطعی برق گسترده در شهرک‌های صنعتی مواجه هستیم. اتفاقی که افتاده این است که قطعی برق صنایع در شهرک‌ها با یک روز در هفته آغاز شد و بعد به دو و سه روز افزایش پیدا کرد؛ حتی در برخی مواقع ۴ روز هم اتفاق افتاده است.»
وی درباره اثر قطعی برق بر کاهش تولید، بیان کرد: «بخش قابل توجهی از ظرفیت تولیدی صنایع ما به دلیل قطعی برق از بین می‌رود. براساس آمار‌های سال گذشته، در حوزه صنایع حدود ۳۰ درصد ظرفیت تولیدی‌مان به دلیل قطعی برق کاهش پیدا کرده است. اگر در واحد‌های صنعتی برق یک یا دو روز در هفته قطع شود، برآورد می‌کنیم که حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد ظرفیت واقعی تولید ما از بین می‌رود. در صنایع بزرگ میانگین خسارت روزانه صد‌ها میلیارد تومان و در صنایع کوچک ماهانه به ده‌ها میلیارد تومان می‌رسد.»
افزایش قیمت ۱۰ تا ۲۰ درصدی محصولات
این فعال بخش صنعتی درباره اختلال در زنجیره تامین ناشی از قطع برق بیان کرد: «اثر دیگر قطعی برق بر زنجیره تامین و افزایش قیمت نهایی است. قطع برق در چند روز هفته منجر به بی‌ثباتی در کل زنجیره تأمین می‌شود. یه عنوان مثال کارخانه‌ای که قطعات را با تأخیر از تأمین‌کننده دریافت می‌کند، تولید خود را نیز با تأخیر انجام می‌دهد. این وضعیت باعث افزایش قیمت تمام‌شده محصولات بین ۱۰ تا ۲۰ درصد و یا اعدادی به مراتب بیشتر در برخی رشته‌های صنعتی شده است.»
بیش از ۲۰۰ هزار شغل صنعتی در معرض خطر
بستانچی همچنین درباره تبعاتی که قطعی برق صنایع بر نیروی انسانی دارد، گفت: «زمانی که ۳۰ تا ۴۰ درصد تولید را کاهش می‌دهیم، برخی واحد‌ها به طور موقت یا دائم نیروی انسانی را تعدیل می‌کنند. برآورد‌ها مختلف است ولی با قطعی برق بیش از ۲۰۰ هزار شغل صنعتی در معرض خطر قرار می‌گیرند و هر هفته یک سوم فرصت اقتصادی و اشتغال پایدار کشور دارد از بین می‌رود.»
رئیس شورای هماهنگی شهرک‌های صنعتی در پاسخ به اینکه تداوم این وضعیت، صنعت و اقتصاد کشور را به چه نقطه‌ای می‌رساند؟ گفت: «تداوم این وضعیت، یعنی ادامه‌دار بودن قطعی برق و بی‌ثباتی در زیرساخت‌های انرژی، تنها یک مشکل فنی یا موقتی نیست؛ بلکه تبعات گسترده‌ای برای اقتصاد کشور دارد. به‌طور مشخص، اگر این روند ادامه یابد، سهم صنعت از تولید ناخالص داخلی با کاهش قابل‌توجهی مواجه خواهد شد. برآورد‌ها نشان می‌دهد که این سهم می‌تواند تا ۱۵ درصد کاهش یابد.»
وی ادامه داد: «باید دقت کنیم که از مجموع تولید ناخالص داخلی کشور سهم صنایع غیرنفتی حدود ۶۸ میلیارد دلار بوده است. کاهش ۱۵ درصدی این سهم، به معنای از دست رفتن بیش از ۱۰ میلیارد دلار از ارزش‌افزوده صنعتی کشور است. این معادل از بین رفتن هزاران شغل، ده‌ها هزار میلیارد تومان مالیات، بیمه، صادرات و چرخه نقدینگی زنجیره تأمین و تقاضاست. این وضعیت منجر به کاهش درآمد بنگاه‌های اقتصادی کشور، کاهش حق بیمه کارگران و مستمری بگیران و افت مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم شده و به دنبال آن کسری بودجه دولت را به همراه دارد. دولت هم مانند الان ناچار به چاپ پول می‌شود و زنجیره‌وار تبعاتی برای مردم به دنبال خواهد داشت.»
بستانچی در پاسخ به این پرسش که آیا با وجود تعطیلی ناشی از قطع برق، حقوق کارگران به‌طور کامل محاسبه می‌شود یا خیر، گفت: «این موضوع بسته به شرایط متفاوت است؛ برخی کارفرمایان حقوق کامل را پرداخت می‌کنند، اما برخی دیگر قادر به پرداخت حقوق کامل نیستند. از طرفی، مسئله قطع برق برای تأمین اجتماعی قابل قبول نیست. تأمین اجتماعی توجهی به این ندارد که در یک ماه ۱۲ روز برق قطع بوده باشد و می‌گوید باید حق بیمه ۳۰ روز کامل پرداخت شود. این موارد، صنعت را در شرایط سختی قرار داده است.»
رئیس شورای هماهنگی شهرک‌های صنعتی همچنین با اشاره به جلسه صنعت‌گران با وزیر صمت اظهار کرد: «با وزیر صمت جلسه داشتیم و مشکلات را به ایشان گفتیم. وزیر نیرو که اساسا قائل به جلسه و گفت‌و‌گو نیست و در ذهن خود برای صنعت‌گران جایگاهی قائل نیست. احتمالا خودشان را بالاتر از این می‌دانند که حاضر نیستند با ما جلسه‌ای بگذارند.»
بستانچی در پاسخ به اینکه وضعیت قطعی برق تا تابستان است یا در فصول دیگر نیز ادامه خواهد داشت؟ گفت: «سال گذشته به ما گفتند در زمستان قطعی برق نداریم ولی از پاییز شروع کردند. الان هم وزیر نیرو می‌گفت امسال اصلا قطعی برق نداریم ولی از بهار شروع کردند. این موضوع گویی دائمی شده است. واقعیت این است که اصلا ناترازی معنا ندارد بلکه همه ناشی از سوء مدیریت است.»
- 9
- 2
