معرفی پیشران‌های صنعتی

فهرست رشته فعالیت‌های پیشران و دارای اولویت از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام شد. براساس اولویت‌بندی صورت گرفته از سوی این وزارتخانه طرح‌های اولویت‌دار در ۹گروه و ۵۱ رشته گنجانده شده‌اند.

براساس اولویت‌بندی صورت گرفته از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت گروه‌های «محصولات شیمیایی و پتروشیمی»، «فلزات اساسی»، ‌«غذایی و آشامیدنی»، «وسایل نقلیه موتوری و تجهیزات حمل و نقل دریایی»، «ماشین‌آلات و تجهیزات»،‌ «لاستیک و پلاستیک»، «ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی، وسایل ارتباطی و تجهیزات پزشکی»، «نساجی و پوشاک» و «کاغذ و محصولات کاغذی» در زمره فعالیت‌های پیشران و دارای اولویت قرار گرفته اند؛‌ گروه‌هایی که برای هر کدام از آنها زیر گروه‌های مرتبط تعریف شده است.

علاوه بر معرفی ۵۱ رشته اولویت‌دار، چگونگی اجرای ابلاغیه تسهیلات ۵۰۰ هزار میلیارد ریالی به منظور تامین سرمایه ثابت برای اجرای طرح‌های صنعتی پیشران و دارای اولویت از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت تشریح شد. براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته این وزارتخانه برای سال ۹۸ و ۹۹ اولویت حمایت از بخش تولید و صنعت کشور را به طرح‌های اولویت دار برای مناطق برخوردار و کم برخوردار و طرح‌های پیشران اختصاص داده تا به این طریق شاهد توسعه این طرح‌ها باشیم.

در نامه‌نگاری وزیر صنعت، معدن و تجارت با رئیس کل بانک مرکزی با تاکید بر این دو محور آمده است که طرح‌های منتخب در مناطق محروم و کمتر برخوردار با محوریت سازمان سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) و بخش خصوصی (۵۰ طرح منتخب) اجرایی خواهد شد که براساس آن ۱۱ طرح سهم طرح نیمه تمام در استان‌های کم برخوردار و ۳۹ طرح ایجادی نیز سهم استان‌های کم برخوردار خواهد بود. در بخش دوم نیز این وزارتخانه رشته فعالیت‌های صنعتی پیشران را استخراج کرده که براساس شاخص‌هایی مانند سهم در ارزش افزوده، اشتغال و صادرات تاثیرگذاری بالا در زنجیره و جایگزینی واردات شامل ۱۱ کد دو رقمی آیسیک مشتمل بر ۴۵۰۰ طرح با پیشرفت فیزیکی بالای ۶۰ درصد که از بین بیش از ۵۰ هزار مجوز صادره انتخاب شده‌اند.    

در نامه‌نگاری دیگری که میان این وزارتخانه و بانک مرکزی صورت گرفت سهم هر یک از بانک‌ها در پرداخت ۵۰۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات سرمایه ثابت برای اجرای طرح‌های صنعتی و پیشران و دارای اولویت نیز مشخص شد تا به این طریق نحوه توزیع این تسهیلات علاوه بر طرح‌های اولویت‌دار برای بانک‌های عامل نیز مشخص شود تا به این طریق چگونگی توزیع تسهیلات با چالش مواجه نشود.

از سوی دیگر در این نامه بر این نکته نیز تاکید شده است که ساز و کار اجرایی برای عملیاتی کردن ابلاغیه یاد شده در بستر سامانه بهین‌یاب طراحی و آماده بهره‌برداری ذی‌نفعان است. از سوی دیگر به منظور هدایت و تخصیص هدفمند تسهیلات مذکور و بهره‌برداری مطلوب از آن در فرآیند طراحی شده در سامانه، امکان ثبت درخواست برای طرح‌های پیشران و دارای اولویت در سطح کد آیسیک پیش‌بینی شده است. در این نامه‌نگاری همچنین بر این نکته تاکید شده است که مبلغ درخواستی برای طرح‌های پیشران و دارای اولویت ۵۰۰ هزار میلیارد ریال تنها بخشی از تسهیلات قابل پرداخت شبکه بانکی در سال ۹۸ خواهد بود و مابقی طرح‌ها و واحدهای صنعتی می‌توانند همانند گذشته از طریق طرح رونق تولید بند الف تبصره ۱۸ و سایر منابع بانکی تامین مالی شوند.

مراحل اجرای طرح

اما سوالی که در این میان مطرح می‌شود این است که این منابع چگونه تخصیص خواهد یافت؟ در دستورالعمل اجرایی این طرح آمده پذیرش طرح‌ها منوط به ثبت در سامانه بهین‌یاب است و در این خصوص نیز سه الزام در نظر گرفته شده که در صورت برخورداری طرح‌ها به‌صورت سیستماتیک در این سامانه اعمال خواهند شد؛ که در این خصوص می‌توان به صنایع پیشران و دارای اولویت مطابق با ۵۱ کد آیسیک چهار رقمی اشاره کرد. اولویت بعدی مربوط به صنایعی می‌شود که در فهرست ۵۰ طرح منتخب مناطق محروم و کمتر برخوردار قرار گرفته باشند و علاوه بر اولویت‌های مذکور دارای پیشرفت فیزیکی بالای ۶۰ درصد باشند. براساس مراحل اجرایی طرح پرداخت تسهیلات به صنایع پیشران و دارای اولویت در سامانه بهین‌یاب شامل «پذیرش طرح در بانک، تکمیل مدارک، بررسی و تصویب بانک، پرداخت تسهیلات و نظارت» می‌شود.

براساس اولویت‌بندی وزارت صنعت، معدن و تجارت برای گروه «محصولات شیمیایی و پتروشیمی» در مجموع ۱۰ زیر گروه در نظر گرفته شده است که شامل «ساخت فرآورده‌های کوره کک، ساخت فرآورده‌های نفتی تصفیه شده، مواد شیمیایی اساسی به جز انواع کود و ترکیبات ازت، ساخت مواد پلاستیکی به شکل اولیه و ساخت لاستیک مصنوعی، ساخت محصولات و سموم دفع آفات و سایر مواد شیمیایی مورد مصرف، ساخت انواع رنگ (روغن جلا و پوشش‌های مشابه ‌مرکب چاپ و انواع بتونه)،‌ محصولات دارویی، (‌مواد شیمیایی مورد استفاده در داروسازی و دارویی)، صابون و پاک‌کننده‌ها، (دترژانها، فرآورده‌های تمیزکننده)، ساخت محصولات شیمیایی طبقه‌بندی نشده در جای دیگر و تولید الیاف مصنوعی» اشاره کرد. برای گروه «فلزات اساسی» نیز دو زیر گروه «ساخت آهن و فولاد اساسی، ساخت فلزات اساسی قیمتی و فلزات غیرآهنی» در نظر گرفته شده است.

اما برای گروه «غذایی و آشامیدنی» نیز در مجموع ۵ زیر گروه در نظر گرفته شده که در این خصوص می‌توان به «فرآورده‌های لبنی، تولید نشاسته و محصولات نشاسته‌ای، تولید محصولات خبازی، تولید کاکائوی شکلات و انواع نقل و آبنبات و ساخت سایر محصولات غذایی طبقه‌‌بندی نشده در جای دیگر» اشاره کرد. گروه «وسایل نقلیه موتوری و تجهیزات حمل و نقل دریایی» یکی دیگر از گروه‌هایی است که در دستور کار قرار گرفته است که برای این گروه نیز ۶ زیرگروه در نظر گرفته شده که شامل «ساخت وسایل نقلیه موتوری، ساخت بدنه و اجزای بدنه وسایل نقلیه موتوری، ساخت قطعات و ملحقات وسایل نقلیه موتوری و موتور آنها، ساخت و تعمیر انواع کشتی و قایق به استثنای قایق تفریحی و ورزشی، ساخت انواع لکوموتیو راه آهن و تراموا و تجهیزات حمل و نقل ریلی، ساخت انواع موتورسیکلت» می‌شود.

برای گروه «ماشین‌آلات و تجهیزات» به‌عنوان یکی دیگر از پیشران‌ها ۱۱ زیر گروه در نظر گرفته شده که در برگیرنده «موتورها و توربین‌ها به‌جز موتورهای هواپیما و وسایل موتوری، ساخت انواع پمپ (کمپرسور، شیر و سوپاپ)، ساخت انواع (بلبرینگ، چرخ دنده، ‌تجهیزات مکانیکی انتقال نیرو)، ساخت سایر ماشین‌آلات با کاربرد عام، ساخت ماشین‌آلات کشاورزی و جنگل‌داری، ساخت ماشین ابزار، ساخت ماشین‌آلات متالوژی، ساخت ماشین‌آلات معدنی، استخراج و راه و ساختمان، ساخت ماشین‌آلات تولید منسوجات، البسه و چرم و سایر ماشین‌آلات باکاربرد خاص» می‌شود. گروه بعدی شامل «لاستیک و پلاستیک» می‌شود که برای آن دو زیر گروه «لاستیک رویی (تایر) و توئی (تیوپ) روکش کردن مجدد و بازسازی لاستیک و ساخت انواع محصولات پلاستیکی» در نظر گرفته شده است.

اما برای گروه «ماشین‌آلات دستگاه‌های برقی، وسایل ارتباطی و تجهیزات پزشکی» نیز ۹ زیر گروه تعریف شده که در این خصوص می‌توان به «ساخت انواع الکتروموتور، ژنراتور و ترانسفورماتور، ساخت دستگاه‌ها و وسایل توزیع و کنترل نیروی برق، ساخت دستگاه‌ها و وسایل توزیع و کنترل نیروی برق، ساخت انواع انباره اکومولاتور، پیل و باطری، ساخت لامپ‌های الکتریکی و تجهیزات روشنایی، ساخت سایر تجهیزات الکتریکی طبقه‌بندی نشده در جای دیگر، ساخت فرستنده‌های تلویزیونی و رادیویی و دستگاه‌های ارتباط تلفنی، ساخت تجهیزات پزشکی (جراحی و وسایل ارتوپدی)، ابزارها و وسایل ویژه اندازه‌گیری بازبینی آزمایش دریانوردی و مقاصد و ساخت ابزارهای اپتیکی و تجهیزات عکاسی» اشاره کرد.

گروه «نساجی و پوشاک» نیز از دیگر گروه‌های پیشران است که برای آن پنج زیرگروه «آماده‌سازی و ریسندگی الیاف نساجی بافندگی و منسوجات، عملیات تکمیلی منسوجات رنگرزی، چاپ و تکمیل، تولید انواع پارچه و کالاهای کشباف و قلاب باف، تولید پوشاک (به استثنای پوشاک از پوست خزدار) و ساخت انواع کفش» در نظر گرفته شده است. برای گروه «کاغذ و محصولات کاغذی» نیز یک زیرگروه «ساخت خمیرکاغذ و مقوا» پیش‌بینی شده است.

سه محور برای تسهیلات‌دهی

وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز پیش از این با اشاره به اهمیت تامین مالی واحدهای صنعتی کشور عنوان کرده بود که این وزارتخانه به منظور تامین منابع مالی بنگاه‌های تولیدی سه محور اساسی را در دستور کار قرار داده که در این خصوص می‌توان به اولویت‌های شناسایی شده و اولویت‌های این بخش براساس آمایش سرزمینی برای تخصیص منابع صندوق توسعه ملی اشاره کرد. رضا رحمانی محور دوم اقدامات تامین مالی بنگاه‌های تولیدی را شامل معرفی صنایع پیشران و دارای اولویت به بانک مرکزی دانست، محوری که برای رسیدن به آن ۵۰۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات از سوی بانک مرکزی به بانک‌های عامل کشور ابلاغ شده و سهمیه هر یک از آنها نیز تعیین شده است. محور سوم اقدامات صورت گرفته از سوی این وزارتخانه شامل راهکار‌های تامین مالی بر اساس بنگاه‌ها و صنایع خاص می‌شود.

براساس آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت از ابتدای سال جاری بالغ بر ۵۳۱ هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی در کشور پرداخت شده است که سهم بخش صنعت و معدن حدود ۱۶۲ هزار میلیارد تومان بوده که حدود ۳۰ درصد تسهیلات پرداختی را شامل می‌شود. علاوه بر موارد مذکور این وزارتخانه ماموریتی ویژه نیز به معاونت طرح و برنامه خود داده تا سایر روش‌های نوین مالی را نیز شناسایی کرده و از آن برای تامین مالی بهره‌برداری کنند.