محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان، با نادیده گرفتن تهدیدها و درخواست‌های بایدن برای افزایش تولید نفت، دموکرات‌ها را در آستانه انتخابات میان‌دوره‌‌ای این کشور تحت فشار قرار داده است و اگر بایدن نتواند در دیپلماسی مهار بن‌سلمان موفقیتی به‌دست آورد، دموکرات‌ها احتمالا اکثریت سنا را از دست خواهند داد.
این در‌حالی‌است که پوتین بدون هیچ دردسری چهار منطقه استراتژیک شرق اوکراین را ضمیمه خاک خود کرد و با بهره جستن از بحران کوتاه‌مدت آمریکا و عربستان، هزینه‌های مالی پیشبرد این رخداد مهم را با افزایش کنونی قیمت نفت تامین کرد.
اما نکته مهم‌تر موضوع برجام است که اکنون با توجه به تحولات پیش‌آمده در اوکراین از اهمیت راهبردی بیشتری برخوردار است.
شواهد و قرائن و حتی برخی اطلاعات موجود نشان می‌دهد که آمریکا و دولت بایدن متقاعد شده‌اند که شروط تضمینی ایران برای عملیاتی شدن برجام را بپذیرند تا دو هدف درازمدت آمریکا تحقق یابد. اول، باز شدن راه تعامل ایران با دنیای غرب و دوم، جلوگیری از تسریع روند اتحاد راهبردی ایران و روسیه است.
مرتبط ساختن پذیرش شروط ایران به توافق کنگره نیازمند موفقیت دموکرات‌ها در انتخابات میان‌دوره‌‌ای است. به‌نظر می‌رسد عربستان با درک این موضوع درصدد انتقام از بایدن و هموار کردن مسیر بازگشت مجدد جمهوری‌خواهان به عرصه قدرت است. چنین دورنما و چشم‌اندازی قطعا وضعیت ایران را بغرنج‌تر خواهد کرد.
شاید اقدام اخیر آمریکا در باز کردن راه آزادی پول‌های بلوکه‌شده ایران در کره‌جنوبی، ایجاد بستر برای باز نگه داشتن و تضمین امیدواری ایران به برجام است. سوی دیگر ماجرا، شاید حضور پررنگ آمریکا در پشتیبانی از اعتراضات در ایران است؛ با این هدف که ایران را متقاعد کند که همچنان منتظر فرصت نهایی برای عملیاتی شدن برجام باشد.
البته تنگناهای سیاسی قطعا می‌تواند براهمیت و ضرورت بهبود اقتصادی ایران با عملیاتی شدن برجام بیفزاید. حال باید دید که دیپلماسی ایران در این روزهای سخت و پیچیده سیاست‌ورزی‌های منطقه‌‌ای تا چه حد در راستای منافع‌ملی و مستقل از بازی قدرت‌ها خواهد بود.
تا اینجای کار، به‌نظر می‌رسد دیپلماسی بن‌سلمان موثرتر بوده و آمریکا را نگران کرده است. حال باید منتظر بود و دید آیا دیپلماسی ایران همچنان انفعالی است و منتظر تصمیمات دیگران می‌ماند یا اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی روی خواهد داد.
مجید یونسیان-تحلیل‌گر سیاسی و عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران
- 18
- 4
