گارد متضاد بازیگران نفت

بهای طلای سیاه در معاملات روز گذشته در حالی با تکیه بر اخبار خوش‌بینانه از مذاکرات تجاری واشنگتن و پکن، کاهش سطح ذخایر نفت خام تجاری و تعداد دکل‌های حفاری فعال در آمریکا، خود را در محدوده بیش از ۶۰ دلار در هر بشکه حفظ کرد که بار دیگر نگرانی از چشم‌انداز تقاضا تبدیل به اهرم فشار بر قیمت‌ها شد. به این ترتیب با وجود شروع قوی قیمت‌ها در معاملات روز گذشته، عوامل رشد قدرت خود را از دست دادند. با نوسانات روز گذشته، اثرات مخرب جنگ تجاری آمریکا با چین بر بازار جهانی نفت خام بیش از پیش بر فعالان بازار مشخص شد.

 در کنار عوامل یاد شده که در ساعاتی از معاملات رشد قیمت‌ها را در پی داشتند؛ کارشناسان بازار به نتیجه رسیدن احتمالی گفت‌وگوها در رابطه با کم شدن محدودیت‌های آمریکا علیه ایران به‌خصوص در بخش فروش نفت را عاملی برای فشار به قیمت‌ها می‌دانند. در حال‌حاضر مذاکراتی میان ایران و اروپا به رهبری فرانسه در جریان است تا به‌واسطه این مذاکرات توافق بین‌المللی برجام حفظ شود.

حفظ فروش نفت ایران یکی از شروط اصلی مقامات در این مذاکرات است. پیش از این اعداد ۷۰۰ هزار تا ۵/ ۱ میلیون بشکه در روز به‌عنوان کف و سقف فروش نفت ایران در دوران تحریم عنوان شده بود. با این حال آنطور که از گزارش‌های موجود برمی‌آید، مشخص نیست چه چشم‌اندازی برای این مذاکرات وجود دارد زیرا واشنگتن در عین حال که برای مذاکره تمایل نشان می‌دهد؛ از تنگ‌تر کردن حلقه تحریم‌ها علیه تهران خودداری نمی‌کند. آنطور که بلومبرگ گزارش می‌دهد، وزارت خزانه‌داری آمریکا در تازه‌ترین اقدام تحریم‌هایی بیشتر از جمله تحریم فرآورده‌های نفتی ایران را در دستور اجرا دارد.

با وجود اینکه فرآورده‌های نفتی از قبل تحت تحریم‌های آمریکا قرار داشتند، اما صادرات آن نسبت به نفت خام با چالش‌های کمتری همراه است و طبق اعلام وزیر نفت ایران، صادرات این محصولات (نفت‌کوره و ال‌پی‌جی) بدون مشکل در جریان است. منابع بین‌المللی فروش روزانه فرآورده‌های نفتی ایران را حدود ۵۰۰ هزار بشکه در روز تخمین می‌زنند که هر روز به دست خریداران خرد فراوانی که برای این محصولات وجود دارد، می‌رسد. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد هدف آمریکا از سخت‌تر کردن تحریم‌ فرآورده‌های نفتی، این است که راه‌های فروش این فرآورده‌ها را به‌واسطه نظارت بیشتر بر نفتکش‌های ایران، محدودتر از قبل کند. با این حال مشخص نیست این روش تا چه میزان اثرگذار باشد زیرا برخلاف نفت خام، فرآورده‌های نفتی با سختی بیشتری قابل‌ردیابی هستند. 

براساس این گزارش، روز گذشته قیمت هر بشکه نفت خام برنت تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۶:۳۰) افتی ۹۷ سنتی داشت و روی ۹۸/ ۵۹ دلار بر بشکه باقی ماند. هر بشکه نفت خام آمریکا نیز ۸۷ سنت افت قیمت را تجربه کرد و با قیمت ۴۳/ ۵۵ دلار بر بشکه معامله شد. معاملات روز گذشته در شرایطی دچار نوسان شد که تماس معاون نخست‌زیر چین با وزیر خزانه‌داری آمریکا برای اعلام موافقت با دیدار در اوایل اکتبر، امیدواری نسبت به حل این اختلافات را افزایش داده بود. قرار است دولت ترامپ  تعرفه‌های جدید بر کالاهای وارداتی چین به آمریکا را در دو مرحله، نخست با شروع اکتبر و سپس در ماه دسامبر، اجرایی کند.  

خیز دوباره

 با وجود عقب‌نشینی قیمت‌ها در معاملات روز گذشته، معامله‌گران بازار انتظار دارند قیمت‌ها زیر سایه کاهش ذخایر نفت خام تجاری آمریکا و برنامه از سرگیری مذاکرات تجاری آمریکا و چین، با بهبود همراه شوند.  

براساس داده‌های دولتی آمریکا، ذخایر نفت خام تجاری این کشور در هفته منتهی به ۳۰ آگوست ۸/ ۴ میلیون بشکه کاهش داشت که بیش از دو برابر بیشتر از میزان پیش‌بینی شده بود. براساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا این سومین هفته متوالی است که ذخایر نفت خام تجاری آمریکا با کاهش همراه می‌شود و سطح این ذخایر را به کمترین مقدار در ۱۰ ماه گذشته رسانده است. در سوی دیگر، پکن و واشنگتن اعلام کرده‌اند که احتمالا ماه آینده مذاکرات رو‌دررو را از سر خواهند گرفت. در شرایطی که کاهش سطح ذخایر تجاری نفت خام آمریکا سیگنال کاهش عرضه را برای فعالان بازار به همراه دارد، از سرگیری مذاکرات تجاری نیز روزنه‌ای از امید رو به سوی تقاضای بازار نفت و تقویت آن باز می‌کند؛ بنابراین قرار گرفتن این دو عامل در کنار یکدیگر تبدیل به موتور محرکی برای تقویت قیمت‌ها خواهد شد.

فعالان بازار نفت با اعلام خبر از سرگیری مذاکرات، به پیدا شدن یک راه‌حل برای اختلافات تجاری دو غول اقتصادی جهان امیدوار شده‌اند.   در عین حال انتشار آمارهای مربوط به شرکت‌ها و کارخانه‌های آمریکایی نشان می‌دهد این بخش‌ها در ماه آگوست، بیشترین تعداد شغل را در چهار ماه گذشته ایجاد کرده‌اند. این آمار بهتر از حد انتظار ارزیابی می‌شود و ترس از بازگشت رکود را در ایالات‌متحده آمریکا کاهش داده است. افزایش تعداد مشاغل در کنار امیدواری به نتیجه‌بخش بودن مذاکرات تجاری، سیگنال‌های تقویت تقاضای نفت خام هستند.

تداوم نگرانی‌ها

با این حال نمی‌توان این امیدواری‌ها را نقطه پایان دانست، زیرا هنوز چشم‌انداز منفی رشد جهانی اقتصاد بر معاملات بازار نفت اثرگذار است. کامرزبانک و UBS Group دو موسسه‌ای هستند که روز گذشته نسبت به رکود اقتصاد جهانی ابراز نگرانی کردند. به گزارش بلومبرگ، کامرزبانک براساس این نگرانی پیش‌‌بینی‌اش از قیمت نفت را ۵ دلار در هر بشکه کاهش داد. این بانک انتظار دارد قیمت شاخص نفت خام برنت تا پایان سال آینده میلادی به طور میانگین روی ۶۰ دلار بر بشکه قرار گیرد. در مقابل چشم‌انداز UBS بدبینانه‌تر است؛ زیرا در گزارشی با تاکید بر وخامت شرایط اقتصادی، پیش‌بینی کرده است شاخص برنت تا ۵۵ دلار بر بشکه کاهش پیدا کند.

تلاش اوپک

 با وجود فشاری که جنگ تجاری و نگرانی از کند شدن رشد تقاضا بر بازار نفت وارد کرده است، اوپک همچنان در تلاش است با تکیه بر سیاست کاهش تولید تعادل را در بازار حفظ کرده و از ریزش قیمت‌ها جلوگیری کند. با این حال آن‌طور که هلیما کرافت، مدیر جهانی استراتژی کالای شرکت آر‌بی‌سی کپیتال مارکتس به شبکه سی‌ان‌بی‌سی می‌گوید:‌ اوپک برای نشان دادن اینکه هنوز قدرت معکوس کردن روند کاهشی قیمت نفت را دارد تحت فشار شدیدی قرار دارد. کرافت عقیده دارد: «پاک کردن بازار فیزیکی ممکن است راحت‌تر از چیره شدن بر بدبینی نسبت به کارآمدی استراتژی اوپک در دوران ترامپ باشد. مسوولیت اوپک این است که نشان دهد ابزارهای لازم را برای متوقف کردن روند نزولی قیمت نفت که سیاست کاخ سفید در آن بی‌تاثیر نبوده است، در اختیار دارد.»

تولیدکنندگان اوپک و غیراوپک که به گروه اوپک پلاس معروف هستند، قرار است هفته آینده برای بازبینی پیشرفت خود در تثبیت بازارهای نفت در ابوظبی دیدار کنند. این دیدار احتمالا نشانه‌های مهمی را درباره اینکه قدرتمندترین اعضای اوپک برای تقویت قیمت‌ها تا چه حد پیش خواهند رفت، فراهم می‌کند. همچنین طبق برنامه اوپک، اعضای گروه اوپک پلاس در پایان سال جاری میلادی در وین گردهم می‌آیند تا درباره اقدامات ضروری برای سال ۲۰۲۰ تصمیم بگیرند. بنا بر پیش‌بینی تحلیلگران آر‌بی‌سی کپیتال مارکتس، اوپک پایبندی خود برای برقراری مجدد تعادل بازار و تثبیت قیمت‌ها را مورد تاکید قرار خواهد داد.

تحلیلگران این موسسه عقیده دارند فراتر از تداوم محدودیت عرضه، چالش اوپک نشان دادن توانایی تغییر جهت روند قیمت نفت در بازاری خواهد بود که تحت تاثیر جنگ تجاری و توییت‌های جدید رئیس‌جمهور آمریکا قرار دارد. براساس این گزارش، پیش‌بینی می‌شود اوپک پلاس پایبندی خود به تعادل مجدد بازار را در دیدار ۱۲ سپتامبر تکرار کند و عربستان سعودی تلاش خود را در راستای استراتژی «به‌کار بستن هر آنچه لازم است»، مضاعف کند. اوپک به همراه تولیدکنندگان غیرعضو این سازمان شامل روسیه توافق کرده‌اند کاهش تولید خود را تا مارس سال ۲۰۲۰ به میزان روزانه ۲/ ۱ میلیون بشکه، محدود نگه دارند. با این حال باید دید تمام این تلاش‌ها برای حفظ محدودیت تولید، در مقابل اتفاقات دیگر بازار از جمله جنگ تجاری و افزایش تولید نفت‌های غیرمتعارف، چه نتیجه‌ای به همراه خواهد داشت.