روزنامه توسعه ایرانی نوشت: ابلاغیه، دستورالعمل، بخشنامه، کمیته انضباطی، تعلیق، توبیخ، اخراج و ...؛ به نظر هیچ کدام برای کنترل اعمال و رفتار دانشجویان دانشگاهها کافی نبوده که ریاست یک دانشگاه لازم دیده تا پایش را از چهار دیواری خوابگاه و دانشگاه فراتر بگذارد و کنترل دانشجویان در خارج از دانشگاه را هم جزو اختیاراتش قلمداد کند. در روزهای اخیر نامه‌ای به نقل از رئیس دانشگاه تهران منتشر شده که در آن ضمن اشاره به بستن چندین کافه در اطراف این دانشگاه به تلاش برای جمع‌آوری سایر کافههای اطراف این دانشگاه تاکید شده است. در این نامه، محمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران؛ «جلوگیری از اشاعه‌ی فرهنگ غیرخودی»، «صیانت از فرهنگ اصیل ایرانی-اسلامی» و «جهاد علمی برای تحقق دانشگاه کارآفرین» را از دلایل اقدام علیه کافهها ذکر کرده است!
این در حالی است که بسیاری معتقدند با اعمال محدودیت‌‌های روزافزون در دانشگاهها، کافهها یکی از محیط‌‌های مورد توجه جوانان و دانشجویان است که در فضاهایی عمومی با آرامش و بدون نگرانی از حراست و احکام سنگین انضباطی به گفتوگو و هم‌اندیشی بپردازند. در این میان کافههای اطراف دانشگاهها محیط‌‌های بعضا مورد توجه دانشجویان هستند که حالا به نظر می‌رسد در تیررس نگاه امنیتی دانشگاهها قرار گرفته است.
تلاش برای پلمب کافهها
این روزها موارد پلمب کافهها و رستورانها آنقدر زیاد است که حتی پیگیری اخبار آن هم امکان‌پذیر نیست. در اغلب مواقع دلیل این پلمب‌‌ها نقض مقررات حجاب ذکر شده است. این موضوع اما به نظر می‌رسد در کافههای اطراف دانشگاه دلایلی بیش از این مورد داشته باشد. نامه محمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران نیز موید همین موضوع است. او در این نامه نوشته است: «به منظور صیانت از فرهنگ اصیل اسلامی-ایرانی و جلوگیری از اشاعه فرهنگ غیرخودی در طول یکسال و نیم گذشته، کلیه کافههای اطراف دانشگاه تعطیل و جمع‌آوری شده‌اند که کافه پنجره، کافه ایما، کافه سکو، کافه باراکا و .... از آن جمله می‌باشد. این مهم با همکاری کلیه بخش‌‌های دانشگاه تحقق یافته است در این میان صرفا کافه «گدار»که فعالیت آن مغایر با ارزش‌های اسلامی و سیاست‌‌های علمی و پژوهشی دانشگاه می‌باشد، فعال است. متاسفانه آن کافه تلاش می‌کند با ایجاد رابطه با بخش‌‌های بیرون دانشگاه به فعالیت خود ادامه دهد، با تلاش همکاران دانشگاه پیش‌بینی می‌شود به زودی آن کافه نیز جمع‌آوری شود».
در ادامه این نامه که خطابش به وزیر علوم است و به نظر می‌رسد در پاسخ به نامه رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس نوشته شده، آمده است: «با این وجود براساس بررسی‌‌های میدانی بیش از ۱۵ کافه در این منطقه وجود دارد که ملک آن در تملک دانشگاه نبوده و فعالیت آن با ماموریت دانشگاه هیچ تناسبی ندارد و دانشگاه قانونا نمی‌تواند اقدام نماید، اگرچه همکاران حراست و نیروهای مامور وظایف خود را با جدیت پیگیری می‌نمایند. مجموعه دانشگاه علیرغم کلیه فشارها آمادگی دارد با همکاری کمیسیون محترم فرهنگی مجلس شورای اسلامی، وزارت علوم،تحقیقات و فناوری، شورای تامین استان، نسبت به تخلیه سایر کافههای اطراف که در اختیار دانشگاه نمی‌باشد، همکاری نماید».
چالش دانشگاه بعد از کرونا
بازگشایی دانشگاهها بعد از دوران کرونا در فروردین ماه ۱۴۰۱ ، در حالی رخ داد که هم دولت با روی کار آمدن مدیران اصولگرا دستخوش تغییر شده بود و هم نسل حاضر در دانشگاهها چندان قرابتی با نسل‌های گذشته خود نداشت و خود را چندان دربند چارچوب‌‌های نظام دیکته‌ای آموزشی نمی‌دانست. همین موضوع چالش و تنش را در دانشگاههای کشور حتی پیش از اعتراضات سال گذشته بالا برد.
محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم دولت سیزدهم در آن زمان و در نخستین مواجه‌اش با دانشجویان حتی تلویحا به عدم نظارت در دوران دوساله کرونا بر سر و وضع و ظاهر دانشجویان اشاره کرده و یادآور شده بود: «اینکه ما بخواهیم از قوه قهریه در حوزه پوشش دانشجویان استفاده کنیم در شأن آنها نیست. اگرچه در تبیین و اطلاع‌رسانی آیین‌نامه‌های جدید اعم از آموزشی، فرهنگی و پوششی باید آموزش‌هایی صورت بگیرد. با توجه به اینکه دانشجویان دو سال هم در دانشگاهها حضور نداشتند باید در جریان آن قرار بگیرند».
حتی گزارش‌‌هایی در خصوص درگیری حراست با دانشجویان در دانشگاههای تهران، علم و صنعت و حضور محسوس نیروهای حراست در برخی دانشگاهها چون امیرکبیر و شریف و ... نشان می‌داد، فضای دانشگاهها چندان عادی نیست.
در حالی رفتار و سبک زندگی دانشجویان به مذاق مسئولان سوپرانقلابی خوش نمی‌آمد که حضور نیروهای حراست در دانشگاهها هر روز پررنگ‌تر می‌شد و این حضور، بسیاری از دانشجویان را ترغیب کرد تا اوقات بیشتری را در کافهها بگدرانند. مکان‌هایی بدون نظارت حراستی‌‌ها که خطر درگیری با مسئولان دانشگاه و احکام کمیته انضباطی را هم کم می‌کرد. همین موضوع به کافههای اطراف دانشگاه به خصوص دانشگاه تهران رونق بیشتری داد؛ هرچند از دید مسئولان خطری جدی ارزیابی شد و اقداماتی برای برخورد با این مکان‌ها کلید خورد.
مرداد ماه سال گذشته خبری در خصوص ساماندهی کافهها و رستوران‌های اطراف دانشگاههای تهران منتشر شد. در این خبر محسن منصوری، استاندار تهران در حاشیه جلسه ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان تهران گفته بود که «اماکنی در شهر تهران همچون برخی کافهها و رستورانها که با اهدافی خاص در اطراف دانشگاهها شکل گرفته‌اند و ارتباط آنها با ساختارهای بیگانه رصد شده، به زودی ساماندهی می‌شوند».
از کرسی آزاداندیشی تا بستن کافهها
از مهر ماه سال گذشته به دنبال اعتراضات گسترده در شهرهای مختلف و دانشگاهها، رئیس دولت، وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی وعده راه‌اندازی و احیای خانه‌های گفتوگو و کرسیهای آزاداندیشی را برای ارائه نقد و مناظره دانشگاهیان دادند. اما نه تنها کرسی برای آزاداندیشی دانشجویان در نظر گرفته نشد که همان کرسیهای تحصیلی نیز از برخی از دانشجویان معترض گرفته شد و اساتید حامی این دانشجویان هم از دانشگاهها رانده شدند.
با شروع سال ۱۴۰۲، در حالی که اخبار مربوط به اعتراضات فروکش کرده بود، اخبار مربوط به برخورد با دانشجویان معترض بالا گرفت. همچنین با نزدیک شدن به سال تحصیلی جدید و انتخاب واحد دانشجویان مشخص شد که بسیاری از اساتید باسابقه و محبوب هم از لیست ارائه دروس کنار گذاشته شدند. بر اساس گزارش‌های منتشر شده در منابع دانشجویی با آغاز سال تحصیلی جدید دستکم هفت دانشجو در شهرهای مختلف بازداشت شده و همزمان، چندین دانشجو و استاد دانشگاه نیز با احکام «تعلیق» و «اخراج» مواجه شده‌اند.
همین دیروز دیده‌بان ایران خبر داد که مصطفی آذرخشی، عضو هیات علمی دانشکده الهیات و ادیان و استادیار دانشگاه بهشتی توسط دانشگاه تعلیق شده است. او یکی از ده‌ها استادی است که در ماه اخیر نامشان به عنوان اساتید تعلیقی شنیده می‌شود. همچنین دیروز این سایت از تعلیق ۵ ماهه انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف خبر داد. انجمنی که خود در سال‌های فعالیتش یکی از مراکزی است که امکان تحقق کرسیهای آزاداندیشی را هر چند با دست و پایی بسته در دانشگاهها فراهم می‌کرد و حال همین اندک امکان هم از دانشجویان گرفته شد.
در این میان رقابتی زیرپوستی(!) میان کافهها و دانشگاه‌هایی که هر روز بسته‌تر و امنیتی‌تر می‌شود در جریان است. رقابتی که قطعا بازنده آن در شرایط موجود دانشجویان خواهند بود. هرچند که به نظر می‌رسد حتی همین اندک فضاهای باقی‌مانده نیز با مداخلات امنیتی از آنها ستانده خواهد شد.
سعیده علیپور
- 19
- 1
