کمتر از سه ماه مانده به انتخابات رياست‌جمهوري، همچنان راهبرد نهايي اصلاح‌طلبان و اصول‌گرايان مشخص نيست. اگرچه فعالان سياسي ارشد اصلاح‌طلب از مدت‌ها پيش بارها اعلام کرده‌اند که از روحاني حمايت خواهند کرد و گرچه به گفته حسينعلي اميري معاون پارلمانی ریاست‌جمهوری «روحانی براي شرکت در انتخابات به جمع‌بندي رسيده است» اما به نظر مي‌رسد در اظهارنظرهاي چند روز گذشته اعضاي شوراي‌عالي سياست‌گذاري اصلاح‌طلبان، نوعي تناقض وجود دارد.
از‌يک‌سو، سيدحسين مرعشي، سخنگوي حزب کارگزاران سازندگي در گفت‌وگو با ايسنا از «نامزد در سايه» مي‌گويد و اين راهبرد را منتسب به مرحوم هاشمي‌رفسنجاني مي‌کند و از‌سوي‌ديگر، محمدرضا عارف، رئيس شوراي‌عالي سياست‌گذاري، روز گذشته در گفت‌وگو با ايسنا از «راهبرد کانديدای واحد» مي‌گويد. اين ابهام البته در سمت اصول‌گرايان نمود بيشتري دارد؛ چه اينکه زماني از نامزد واحد حمايت مي‌کنند و زمان ديگر از اعزام يک «لشکر ۵۰ نفره». آيا وراي اينکه اصلاح‌طلبان و اصول‌گرايان چه کساني را روانه انتخابات رياست‌جمهوري مي‌کنند، راهبرد آنها «در ابهام نگه‌داشتن طرف مقابل تا دقيقه ۹۰» است؟
اصلاح‌طلبان چه گزينه‌هايي دارند؟
از زماني که بحث‌هاي انتخابات رياست‌جمهوري داغ شد، اصلاح‌طلبان گرچه بر اين نکته اصرار کردند که نامزد نهايي آنها (نامزد نهايي در روز رأي‌گيري) روحاني است و تمام قد از او حمايت خواهند کرد اما براي چنين رخدادي، دو تاکتيک متفاوت پيشنهاد مي‌کنند. از‌سويي جرياني به رهبري فعالان ارشد حزب کارگزاران از اين سناريو دفاع مي‌کنند که لازم است نامزد يا نامزدهايي در کنار روحاني و با قراري از پيش تعيين‌شده ثبت‌نام کنند و در دقيقه ۹۰ به نفع روحاني کنار بروند و در روز رأي‌گيري، اين تنها روحاني باشد که نماينده بلوک حاميان دولت (اصلاح‌طلبان/ اصول‌گرايان) است.
کرباسچي، دبيرکل حزب کارگزاران سازندگي در گفت‌وگو با خبرآنلاین مي‌گويد: «به نظر حرف زدن از یک نامزد پوششی چندان هم غیرعاقلانه نیست. روحانی اگر در انتخابات حضور داشته باشد و در رقابت انتخاباتی باشد قطعا هیچ کاندیدای اصلاح‌طلب یا معتدلی با او رقابت نخواهد کرد. اما بالاخره نمی‌شود در مورد وضعیت انسان‌ها به صورت قطعی سخن گفت. شاید خدای نکرده کسالتی يا اتفاقي برای روحانی پیش آمد، باید نامزد پوششی وجود داشته باشد. این موضوع نه یک بلوف است و نه اینکه بخواهند کسی را بترسانند یا امیدوار کنند.»
البته آن‌چنان که از گفته کرباسچي برمی‌آید، اين تاکتيک در واکنش به زمزمه‌ها و گمانه‌هايي بود که از «امکان» رد‌صلاحيت رئيس‌جمهوري مستقر مي‌گفتند و نيز با عبرت‌گيري از انتخابات سال ۹۲ و رد صلاحيت هاشمي؛ گرچه موافقان اين تاکتيک بر اين نظرند که چنين کاري در واکنش به رفتار اصول‌گرايان طراحي شده است. به اعتقاد اين عده، اصول‌گرايان قصد دارند با اعزام «لشکري ۵۰ نفره»، روحاني را در مناظره‌هاي انتخاباتي به چالش بکشند و بنابراين، لازم است نامزدهاي وجود داشته باشد که از او حمايت کنند و هجمه‌ها عليه او را خنثي کنند.
برخي تحليلگران اصلاح‌طلب، البته چنين نظري را به چالش مي‌کشند؛ ازجمله عباس عبدي که معتقد است «اگر روحاني بداند که رد صلاحيت مي‌شود، اساسا نامزد نمي‌شود.» صادق زيباکلام نيز در اين رابطه مي‌گويد: «صحبت از از رد صلاحيت روحاني، اتفاقا فضا را براي رد صلاحيت او آماده مي‌کند.» او معتقد است که فقط بايد از روحاني حمايت کرد؛ همين انتقاد اين دسته تحليلگران بوده است که اکنون حتي کساني که از چنين راهبردي سخن به ميان مي‌آورند، سعي مي‌کنند چندان موضوع «رد صلاحيت» را برجسته نکنند و بر اهداف ديگري اصرار بورزند.
برخي ديگر از تحليلگران اما پيش فرض دوم چنين طرحي را به چالش کشيده‌اند، ازجمله اسماعيل شجاعي که در گفت‌وگو با «وقايع‌اتفاقيه» مي‌گويد: «اگر چنين رفتاري براي حمايت از روحاني در مناظره‌هاست، روحاني ثابت کرده است که در سخنوري و حاضرجوابي، آن ميزان مهارت دارد که بتواند از خودش در مناظره‌ها در مقابل نامزدهاي اصول‌گرا حمايت کند.» برخی فعالان سیاسی اصلاح طلب نیز چنین ایده ای را به چالش کشیده اند.
از جمله آذر منصوری عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت با بیان اینکه طرح گزینه پوششی می‌تواند آثار منفی روی پایگاه اجتماعی کاندیدای اصلی بگذارد، گفته است: «معتقدم طرح چنین مباحثی و دامن زدن به آن می‌تواند در بدنه اجتماعی دولت ایجاد تردید کند. طرح چنین مسائلی و دامن زدن به آن از سمت گروهی عنوان می‌شود که به دنبال شکاف و چند دستگی میان حامیان روحانی هستند.»
اصول‌گرايان چه گزينه‌هايي دارند؟
در کمپين اصول‌گرايان اما اوضاع آشفته‌تر است. از‌سويي مؤتلفه قرار دارد که مصطفي ميرسليم را معرفي کرده است و بر آن اصرار دارد؛ از سويي، احمدي‌نژادي‌ها هستند که نامزد و حتي نامزدهاي خود را دارند؛ از‌سويي، جبهه تازه تأسيس «جبهه مردمي نيروهاي انقلاب اسلامي» قرار دارد که زماني سيدابراهيم رئيسي را به‌عنوان نامزد خود معرفي کرد و با عدم پذيرش نامزدي از سوي او، با رأي‌گيري مجدد، اکنون نظرها به سوي مرضيه وحيددستجردي، سخنگوي اين جبهه رفته است.
درنهايت با شواهد موجود، افقي براي رسيدن اصول‌گرايان به نامزد واحدي متصور نيست؛ اگرچه به نظر مي‌رسد اصول‌گرايان از چنين تفرقي هم بهره گرفته‌اند و سعي خواهند کرد با افزايش نامزدهاي خود از سبد رأي روحاني بکاهند و اننخابات را به دور دوم بکشانند.
ابهام در مقابل ابهام
چندي پيش سيدحسين مرعشي در گفت‌وگو با تسنيم در پاسخ به اين سؤال که « شوراي‌عالي سياست‌گذاري چه کسي را معرفي خواهد کرد»، پاسخي داده بود که به نوعي نشان از ابهام راهبردهاي دو جناح دارد. از سويي، اصول‌گرايان هستند که نمي‌خواهند دست خود را تا آخر بازي رو کنند - چه اينکه چندي پيش مصباحي‌مقدم از اين گفته بود همين که اصلاح‌طلبان نمي‌دانند نامزد ما چه کسي است، اين به معناي آن بوده که به درستي رفتار کرده‌ايم. از‌سوي‌ديگر اما اصلاح‌طلبان هستند که منتظرند ببينند اصول‌گرايان چگونه رفتار مي‌کنند تا متناسب با آن رفتار خود را تنظيم کنند.
اين ابهام را مي‌توان در آخرين اظهارنظر محمدرضا عارف، رئيس شوراي‌عالي سياست‌گذاري اصلاح‌طلبان ديد. او در گفت‌وگو با ايسنا با تأکيد بر اينکه راهبرد شوراي‌عالي سياست‌گذاري اصلاح‌طلبان، داشتن يک کانديداي واحد است، گفت: «پيش‌بيني بنده اين است که وضع روحاني يا کانديداي نهايي اصلاح‌طلبان خوب بوده و در دور اول انتخاب مي‌شود.»
عارف درباره اينکه آيا اصول‌گرايان با تعدد نامزدها مي‌توانند انتخابات را به مرحله دوم بکشانند، گفت: «قطعا تعدد کانديدا به نفع آنها نيست و رأي آنها شکسته مي‌شود. بنده همان توصيه سال ۹۲ و ۹۴ را دارم که جريان اصول‌گرا و اصلاح‌طلب با يک کانديدا به صحنه بيايند و به اجماع برسند تا به شرايطي برسيم که رقابت با دو کانديداي برجسته انجام شود.»
او همچنين درباره اينکه اگر اصول‌گرايان با کانديداي متعدد بيايند، اصلاح‌طلبان چه مي‌کنند اظهار کرد: «ما با يک کانديدا مي‌آييم و پيش‌بيني من اين است که وضع روحاني يا کانديداي نهايي اصلاح‌طلبان خوب است و در دور اول انتخاب مي‌شود.»
رئيس مجمع نمايندگان تهران دراين‌باره که اگر اصول‌گرايان با چند کانديدا وارد انتخابات شوند، آيا اصلاح‌طلبان کانديداي جانبي خواهند داشت، گفت: «بحث کانديداي جانبي اصلاح‌طلبان، بحث حقوق افراد است، يعني فردي در خود اين ظرفيت را مي‌بيند که کانديدا شود، ما هم نمي‌توانيم او را منع کنيم اما آنچه براي ما مهم است، احترام به خرد جمعي و تصميم شوراي‌عالي سياست‌گذاري اصلاح‌طلبان بوده که راهبرد اين شوراها هم داشتن يک کانديداست.»
- 16
- 3
