سال ۹۷ در جامعه داوری چه خبر بود؟

لیست را کمی بالا و پایین کرد، دوباره با تعجب اسامی را نگاه کرد... وقتی لیست را روی میز گذاشت عینکش را جابه جا کرد و آهی از درون کشید و گفت: «خیلی تعجب کردم، تا امروز نمی‌دانستم این قدر با سواد در این حرفه داریم.»

اسدی دبیر کل سابق فدراسیون خودش پزشک بود، قبل از اینکه میز خود را به محمدرضا ساکت بسپارد و برود این جملات را در جمع داوران گفت. همان زمانی که از پشت میزش بیرون آمد و ایستاد و خطاب به داوران اینطور گفت: «از استاد دهداری یک تجربه بزرگ یاد گرفتم ، جمله‌اش همیشه توی گوشم صدا می‌کند .آنجایی که کنار ما ایستاد و به ما گفت در کنارتان می‌ایستم تا گلوله برف‌هایی که به طرف شما می‌زنند  به من هم اصابت کند. حالا من به شما داوران می‌گویم از این به بعد کنارتان می‌ایستم تا گلوله برف‌ها به من اصابت کند.» اما نه اسدی و نه مقام مسوول دیگری حاضر نشد کنار داوران بایستد،  برای اینکه پست ریاست و مزه شیرینی که زیر زبان روسا می‌رود ازهر متاعی شیرین‌تر است. حالا گلوله برف که سهل است اگر از آسمان سنگ هم ببارد خود داوران باید جلوی باران سنگ بایستند. اتفاقا هرسال که می‌گذرد نقشه جدیدی می‌کشند تا شاید از کنار این حرفه فرصت طلایی برای جبران هزینه‌های گزافی که در این فوتبال خرج می‌شود، پیدا کنند. مرور اتفاقاتی که در سال ۹۷ بر این جامعه گذشت اشاره ای به همین نگرش‌ها دارد.

دستور عجیب تاج

سفرهای هوایی داوران تعطیل شد

دستورالعملی که تاج به عنوان رییس فدراسیون در روزهای ابتدایی فصل هجدهم به دست کمیته داوران رساند در نوع خود کم نظیر بود و نشان می‌داد که دیوار داوری در ریخت وپاش‌های این فوتبال پرهزینه چقدر کوتاه است.

تاج در این دستورالعمل از اصفهانیان خواسته بود برای کم کردن هزینه‌های داوری، حتی‌الامکان داوران بازی‌ها را از استان‌های همجوار انتخاب کرده تا هزینه رفت و آمد آنها زیاد نشود ضمن اینکه سفرهای پروازی هم کنسل شود تا داوران به صورت زمینی مسافرت کنند، این خواسته آقای رییس آن قدر عجیب بود که داوران و حتی جامعه فوتبالی را شوکه کرد. البته این خواسته عملی نشد. یعنی عملی شدن آن چیزی شبیه غیر ممکن بود.

درخشش  ژن خوب داوری در جام جهانی

فغانی تنها داوری است که تمام اعضای خانواده خودش و همسرش، داور هستند. شاید هم به لطف همین ژن خوبی که درون او وجود دارد تاکنون توانسته در دو جام جهانی حضور داشته باشد و بازی‌های بزرگی را قضاوت کند. می‌توان اینطور گفت که ژن خوب داوری ایران فعلا تنها سرمایه ای است که می‌توان روی او حساب ویژه‌ای کرد. به همین دلیل است که این روزها این داور به مرد اول داوری  ایران تبدیل شده و در بین داوران حرف اول را می‌زند.

در سالی که جامعه داوری طبق معمول با حاشیه و جنجال‌های زیادی روبه‌رو بود، فغانی در جام جهانی روسیه  توانست بازی رده‌بندی بین تیم‌های بلژیک و انگلستان را سوت بزند. این داور در این دیدار بهترین قضاوت را داشت و خیلی‌ها معتقد بودند که حق فغانی قضاوت  در فینال جام جهانی بوده است. هرچند که گفته می شد فغانی بعد از جام جهانی از داوری خداحافظی کرده و زندگی را در کشور استرالیا ادامه می‌دهد، اما این داور بعد از جام جهانی در لیگ برتر باز هم قضاوت کرد و در جام ملت‌ها نیز حضور داشت هر چند که در این جام به دلایل سیاسی به حق اصلی‌اش نرسید و خیلی زود به همراه کمک‌هایش یه ایران بازگشت.

ژن خوب داوری ایران همچنان در لیگ‌برتر به قضاوتش ادامه می‌دهد اما هنوز شایعه مهاجرت او به استرالیا به قوت خود باقی است.

ورود سیستم VAR در جام جهانی

 برای اولین بار در جام جهانی روسیه از سیستم VAR استفاده شد. تا قبل از این جام نگرش‌های زیادی در مورد این تکنولوژی جدید وجود داشت. عده‌ای اعتقاد داشتند که این سیستم اختیارات داوری را کم می‌کند و تعداد دیگر بر این عقیده بودند که با استفاده از این تکنولوژی حق تیم‌ها کمتر ضایع می‌شود. با توجه به تمام نگرش‌هایی که در این زمینه وجود داشت سرانجام در جام جهانی روسیه از این سیستم استفاده شد.

نکته اینجا است که بعد از این اتفاق کمیته داوران ایران هم تلاش کرد که این سیستم را به مرور در لیگ برتر وارد کند و طبق معمول با پیشنهاد مسوولان قراربراین شد که این سیستم وطنی بوده و از نوع خارجی‌اش استفاده نشود اما از آنجایی که نمونه‌های وطنی همیشه با اما و اگری مواجه می‌شود در آزمایش‌های اولیه مشخص شد که فاصله زیادی با نمونه خارجی‌اش دارد. چرا که نمونه خارجی این سیستم ظرف مدت ۵ ثانیه می‌توانست صحنه مشکوک را برای بازبینی آماده کند، اما نمونه ایرانی‌اش چیزی حدود یک دقیقه و نیم زمان نیاز داشت تا صحنه مشکوک را آماده بازبینی کند. به این ترتیب این سیستم با شکست مواجه شد و اینطور که گفته می‌شود حتی برای دربی هم آماده نخواهد شد.

دو رییس جدید آمد، اصفهانیان رفت

  «دو پادشاه در یک اقلیم نگنجند.» این مثل برای میزهای ریاست کمیته داوران کاملا صادق بود. از زمانی که اصفهانیان ریاست کمیته داوران را برعهده گرفت، سه نفر را به عنوان رییس دپارتمان داوری وارد بدنه کمیته داوران کردند.

حسین عسگری، مسعود عنایت و حسن کامرانی‌فر سه رییسی بودند که شانس خود را برای حضور در کنار اصفهانیان امتحان کردند، اما هر سه نفر بعد از مدتی نتوانستند به کار خود در کنار اصفهانیان ادامه دهند و سرانجام از کمیته داوران رفتند. برای مدتی بعد از رفتن سومین رییس یعنی حسن کامرانی‌فر،  میز ریاست دپارتمان داوری خالی ماند تا اینکه سرانجام داوود رفعتی به عنوان چهارمین رییس دپارتمان داوری معرفی شد. نکته اینجا بود که در زمان چهارمین رییس دپارتمان داوری این اصفهانیان بود که بعد ازنزدیک هشت سال ریاست،  سرانجام از کمیته داوران رفت و علیرضا سهرابی به عنوان سرپرست کمیته داوران معرفی شد.

شش داور شدن لیگ

داوود رفعتی رییس دپارتمان داوری سعی کرد که کاری متفاوت ازروسای قبلی بکند. رفعتی که زمان قضاوتش هم به این نوع کارها علاقه داشت و خیلی بدش نمی‌آمد که به چشم بیاید، تصمیم گرفت برای کم کردن اشتباهات داوری، لیگ را به جای چهار داور با شش داور ادامه دهد. به این ترتیب بازی‌ها با شش داور برگزار شد و دو داور در پشت دروازه‌ها صحنه‌های درون ۱۸ قدم را زیر ذره‌بین گرفتند. هرچند که این روش هم چندان به کم شدن اشتباهات داوری کمک نکرد و همچنان تیم‌ها اعتقاد دارند که داوری‌ها به ضرر آنها تمام می‌شود.

البته در این نوع روش اداره کردن بازی‌ها یک نکته هم وجود داشت. فدراسیون در اکثر مواقع در پرداخت حق و حقوق داوران کوتاهی کرده و اهالی فوتبال معتقد هستند که حقوق داوران بسیار ناچیز است. بد نیست بدانید در این فوتبال پرهزینه داور وسط در یک بازی ۹۱۰ هزار تومان، داوران کناری ۶۰۰ هزار تومان و داور چهارم ۴۰۰ هزار تومان دستمزد می‌گیرند و هنوز برای داوران پشت دروازه هیچ دستمزدی در نظر گرفته نشده است.

سخندان از کوبل فغانی بیرون آمد

رضا سخندان  کمک داور مشهدی که  به سلطان آفسایدگیری معروف است، امسال به سن ۴۵ سالگی رسید و بنا برتصمیم کنفدراسیون فوتبال آسیا از کوبل داوری فغانی بیرون آمد و به جای او محمدرضا ابوالفضلی وارد کوبل فغانی شد. یعنی در جام جهانی بعدی فغانی به همراه ابوالفضلی و منصوری قضاوت خواهد کرد و جام جهانی روسیه پایان کار سخندان بود. البته سخندان به کار خود در لیگ برتر و همچنین بازی‌های آسیایی ادامه می‌دهد و به همراه داوران دیگر قضاوت خواهد کرد. شغل اصلی این کمک داور مشهدی معلمی است و در صورتی که کلا از داوری خداحافظی کند در مشهد به معلمی خود ادامه خواهد داد.

 داوران یک شغله می‌شوند؟

 یکی از قوانین عجیبی که توسط روسای جدید کمیته داوران وارد قوانین داوری شده، این است که داوران از این به بعد یک شغله شوند.

این قانون به همان اندازه عجیب است که دستورالعمل ابتدای فصل تاج عجیب بود. همانطور که قبلا ذکر شد بیشترین دستمزد را داوران وسط در بازی می‌گیرند که ۹۱۰ هزار تومان است که اکثرا در موقع مقرر پرداخت نشده و به انتهای فصل موکول می‌شود، رقم دستمزد داوران کناری و داور چهارم هم که خیلی ناچیز است. حال در نظر بگیرید که پرکارترین داور لیگ برتر یعنی زرگر تاکنون ۱۴ بازی سوت زده و بابت هر بازی ۹۱۰ هزار تومان گرفته است، این مبلغ در طول یک فصل چقدر خواهد شد که داوری در این سطح شغل اولش را رها کرده و فقط داوری کند، در مورد داوران جوان که تعداد بازی‌های آنها در طول یک فصل به چهار بازی هم نمی‌رسد که یک فاجعه محسوب شده و اصلا قابل اجرا نیست. با این تفاسیر چطور مجریان قانون در کمیته داوران توقع دارند داور با ندیده گرفتن شغل اولش صرفا داوری کند. این یعنی فلج شدن زندگی شخصی داوران لیگ برتر. به نظرمی‌رسد که در هنگام تصویب چنین قانونی اصلا تدبیری وجود نداشته است.

اختلاف قلعه‌نویی و داوران بالا گرفت

آخرین بازی‌های لیگ مصادف شد با دعوای تیم‌ها با جامعه داوری و آتش این اختلاف را امیر قلعه نویی روشن کرد، وقتی اسم چند داور را در کنفرانس مطبوعاتی آورد. بعد از آن داوران هم سعی کردند صحبت‌های قلعه‌نویی را بی جواب نگذاشته و در مصاحبه‌ای پاسخ او را دادند تا پایان سال ۹۷ هم  عجین شود با اختلاف و هیاهو بین داوری و فوتبالی‌ها. اما هنوز جامعه داوری از اعتراضات گاه و بیگاه جامعه فوتبال و بیانیه‌ای که توسط آنها صادر می‌شود ناراحت هستند. داوران اعتقاد دارند که این اعتراضات بیش از هرچیزی به فوتبال ضربه می‌زند و تاثیرش را در فوتبال‌های ملی نشان داده؛ مانند بازی ایران و ژاپن که به ضرر فوتبال ایران تمام شد. با همه دلخوری‌هایی که وجود دارد اما هنوز هیچ راه حل مناسب برای این اعتراضات و هیاهو پیدا نشده است.

خورشیدی دربی را سوت می‌زند؟

 سال ۹۷ روبه تمام شدن است و با آغاز سال جدید یک آزمون بزرگ پیش روی جامعه داوری است.

دربی قرار است دهم فروردین ماه ۹۸ برگزار شود و طبق معمول نگرانی انتخاب داوراین بازی بزرگ وجود دارد. اما آنچه قطعی به نظر می‌رسد انتخاب داور دربی از بین دو گزینه احتمالی است. فغانی و خورشیدی دو داوری هستند که برای قضاوت در این بازی با هم رقابت می‌کنند که با توجه به شواهد موجود شانس خورشیدی برای قضاوت این دیدار بیشتر است. آنچه احتمال قضاوت فغانی را برای این بازی کم می‌کند، حساسیتی است که تیم پرسپولیس روی این داور دارند. اما اگر کمیته داوران به هر دلیلی قضاوت این بازی را به فغانی بسپارد این داور برای هفتمین بار دربی را سوت خواهد زد و به رکورد ترکی می‌رسد. در غیر این صورت ترکی همچنان رکورددار خواهد بود.

زرگر پرکارترین داور

حسین زرگر داور سمنانی لیگ با ۱۴ قضاوت پرکارترین داور لیگ برتر تاکنون بوده است. نکته اینجا است که این داور سمنانی امسال به مرز بازنشستگی رسید، اما به دلیل علاقه‌‌ای که اصفهانیان به کار او داشت، زرگر با تبصره‌های قانونی در لیگ باقی ماند و همچنان قضاوت می‌کند. زرگر که در حال حاضر مسن‌ترین داور لیگ برتر محسوب می‌شود با قضاوت ۱۴ بازی، رکورددار داوری در بین داوران است. هرچند که اکثر بازی‌های این داور با تجربه هم به مشکل خورده است و خیلی در بین فوتبالی‌ها محبوب نیست.