جرایمی که بازدارنده نیست

قضاوت در فوتبال ایران برای داوران همیشه سخت و طاقت‌فرسا بوده و این موضوع چالش‌های متعددی را به‌وجود آورده است. آنها اغلب از پرداختی‌های نامناسب یا تاخیر در دریافت مطالبات خود صحبت می‌کنند. اما یکی دیگر از مشکلات آنها اعتراض‌های گسترده بازیکنان، سرمربی‌ها و هواداران تیم‌های مختلف است که بعد از هر ناکامی به سراغ داوران می‌آیند و دیواری کوتاه‌تر از آنها را نمی‌شناسند.

در همه جای دنیا هم مرسوم است که می‌گویند اشتباهات داوری جزئی از بازی است و بازیکنان نباید به تصمیمات آنها اعتراض کنند. اما در فوتبال ایران گاهی آن قدر اشتباهات داوران در یک یا چند بازی به‌صورت غیر‌طبیعی افزایش پیدا می‌کند که حتی صدای انتقاد کارشناسان این حوزه نیز شنیده می‌شود. به‌عنوان مثال اخیرا نوذر رود نیل کارشناس داوری کشورمان از کلمه «فاجعه» برای توصیف اشتباهات متعدد برخی داوران در نیم فصل اول استفاده کرده است.

 اما جالب اینکه داوران و برخی مسوولان فوتبال کشورمان نیز اخیرا مواردی را برای توجیه اشتباهات خود اعلام کردند. دیروز مراسم افتتاحیه کلاس‌های دانش‌افزایی داوران در نیم‌فصل لیگ با حضور مسوولان فدراسیون فوتبال، کمیته داوران و داوران لیگ برتری آغاز شد. 

ابوالفضل حسن‌زاده، سرپرست جدید کمیته انضباطی از سخنرانان مراسم بود. او در واکنشی عجیب از داوران خواست اگر در هر بازی تماشاگران علیه داوری هجمه وارد کردند و به آنها فحاشی شد بازی را نیمه‌تمام اعلام کنند. حسن‌زاده در ادامه خطاب به داوران گفته: «مطمئن باشید کمیته انضباطی از شما حمایت خواهد کرد و بازی را ۳ بر صفر اعلام می‌کنیم!»  فحاشی عملی زننده و دور از شأن برای هر انسانی تلقی می‌شود که متاسفانه در بیشتر استادیوم‌های کشور رایج است.

اما به‌نظر می‌رسد این تصمیم سرپرست کمیته انضباطی بیشتر از اینکه کمک کند فضای فوتبال ایران به آرامش برسد اهرمی برای ملتهب کردن آن خواهد بود. با این تصمیم آیا امکان ندارد هواداران متعصب برخی تیم‌ها خود را به جای هواداران یک تیم دیگر جا زده و برای ۳ بر صفر شدن نتیجه بازی علیه تیم رقیب، در استادیوم فحاشی کنند؟ شاید بهتر است کمیته انضباطی مثل سابق برای کاهش این مشکلات به سمت جرایم مالی یا اقدامات فرهنگی برود تا به این شیوه باشگاه‌ها را مجبور به سالم‌سازی فضای هواداران خود کنند. هرچند در همین کلاس دانش‌افزایی برخی داوران به ارقام پایین جرایم مالی بازیکنان فوتبال اعتراض کردند.

یکی از این داوران اشکان خورشیدی بود که در نقد بی‌اثر بودن جرایم مالی فوتبالیست‌ها گفته: «کمیته انضباطی یک بازیکن یا مربی متخلف را به مبلغ پنج میلیون تومان جریمه می‌کند که این جریمه‌ها بازدارنده نیست. این مبلغ پول شام یک بازیکن فوتبال هم نیست!» درخواست عجیب خورشیدی هم اما به هیچ وجه منطقی به‌نظر نمی‌رسد؛ چراکه مثلا می‌توان متصور شد که راهنمایی و رانندگی هم باید برای کاهش جریمه‌های رانندگی تبصره‌ای بگذارد که از مالکان خودروهای لوکس و گران‌قیمت باید برای کاهش تخلفات، مبلغ بیشتری دریافت شود تا بازدارندگی برای آنها مفهوم ویژه‌ای داشته باشد! اینکه اعتراض بازیکنان به داورها در فوتبال ایران متناسب با دیگر کشورها نیست یک واقعیت انکارنشدنی است، اما آیا داوران ما جایی برای نقد نوع قضاوت و رفتارهای بعضا غیر‌متعارف خود در نظر گرفته‌اند؟