ساحل آرامش دلار کجاست؟

بازار ارز در هفته‌های گذشته با شیب و روند افزایشی همراه شد و در روز‌های گذشته یعنی ۳۰ دی‌ماه و اول بهمن از مرز ۴۶۰۰ تومان نیز عبور کرد تا نرخ جدیدی برای دلار به ثبت برسد. این افزایش قیمت مسلما تاثیراتی بر شاخص‌ها و بخش‌های مختلف اقتصادی خواهد گذاشت، شرایطی که عمدتا می‌تواند به سود صادرکنندگان و زیان وارد‌کنندگان یا اینکه به سود فروشندگان و به زیان خریداران تمام شود اما مشخص نیست دلار کجا و در کدام دامنه آرام می‌گیرد؟ 

در چنین فضایی برخی فعالان اقتصادی معتقدند نوسانات شدید نرخ ارز باعث شده امکان پیش‌بینی از تجار گرفته شود و بانک مرکزی و دولت باید سکوت خود را در قبال نرخ ارز بشکنند و نرخ ارز را تثبیت کنند. علاء میرمحمد صادقی، نایب‌رییس اتاق بازرگانی تهران دراین‌باره به ایسنا گفت: وضعیت فعلی نرخ ارز مطمئنا تاثیر نامطلوبی روی کالاهای ایرانی خواهد گذاشت اما سکوت بانک مرکزی و دولت نسبت به وضعیت نرخ ارز باعث نوسانات بیشتر خواهد شد و باید زودتر نسبت به تثبیت نرخ ارز اقدام کند.

او در ادامه گفت: اگرچه این افزایش نرخ ارز ممکن است باعث توسعه صادرات باشد ولی مشروط به اینکه نرخ ارز تثبیت شود. سکوت دولت و مقامات بانک مرکزی هم در‌این‌زمینه خیلی ابهام‌برانگیز است. قبلا وقتی تحولی در بازار ارز ایجاد می‌شد بانک مرکزی و رییس آن دراین‌مورد صحبت می‌کرد و سیاست‌های خودشان را اعلام می‌کردند که درنهایت باعث می‌شد نرخ ارز یا پایین بیاید یا حداقل تثبیت شود اما این سکوت باعث شده برخی واسطه‌ها در بازار ارز دخالت کنند و قیمت آن افزایش پیدا کند. روبرت بگلریان، اقتصاددان و استاد دانشگاه دراین‌باره به «وقایع‌اتفاقیه» گفت:

«با توجه به وضعیت بازار ارز، عامل مهمی که در کنترل این وضعیت و نوسانات ارزی می‌تواند نقش داشته باشد، نقدینگی و میزانی از آن که از بانک‌ها خارج می‌شود، دارد زیرا ممکن است مردم با توجه به شرایط اقتصادی، بخشی از سرمایه خودشان را به سمت خرید ارز سوق داده باشند. واقعه‌ای که سال‌ها در کشور اتفاق نیفتاده بود دوباره تکرار شده زیرا در بازار مسکن و بورس، وضعیت مشخصی وجود دارد و در بازار بورس نیز افراد مشخصی سرمایه‌گذاری و ورود می‌کنند زیرا به‌ دلیل نوسانات اقتصادی و پیش‌بینی‌هایی که می‌شد، برخی نمی‌خواهند پول و سرمایه خود را در آن زمینه بلوکه کنند که در بازار مسکن نیز به همین صورت است».

او با بیان اینکه می‌توان این احتمال را قائل شد که دلالان در نوسانات ارزی اخیر نقش دارند، تصریح کرد: «آن‌گونه که برمی‌آید، مسئله روان‌شناسی عامه مردم است که نقدینگی خودشان را با توجه به شرایط موجود اقتصادی تبدیل به دلار می‌کنند و در اینجا باید دید چه میزان از نقدینگی از بانک‌های کشور و با چه شدتی خارج می‌شود». بگلریان درباره وضعیت کنونی بازار و قیمت ارز به‌ویژه دلار نیز گفت: «با این شدت و روندی که قیمت دلار در حال افزایش و رشد است نمی‌توان برآیند مثبتی برای این بازار متصور بود زیرا همه پیش‌بینی‌ها را در حوزه مصرف و سرمایه‌گذاری مخدوش می‌کند و روی اقتصاد تاثیر منفی می‌گذارد اما برای اینکه متوجه شویم نرخ کنونی دلار و روند افزایشی آن منطقی بوده، باید دید این نرخ تثبیت می‌شود و ثابت می‌ماند که اگر این‌گونه باشد، می‌توان نظر برخی کارشناسان مبنی‌بر قیمت ۴۵۰۰ تا ۵۰۰۰ تومان را به‌عنوان نرخ واقعی دلار پذیرفت اما اگر این‌گونه نباشد توقفی نخواهد داشت».

این استاد اقتصاد دانشگاه تاکید کرد: «به نظر می‌رسد افزایش نرخ دلار متاثر از مسائل روان‌شناختی و سرازیر‌شده سرمایه‌ها و نقدینگی‌های مردم به بازار ارز است و باید دید توانمندی دولت در ورود دلار به بازار چقدر است، اگر دولت هر قدر ارز به بازار تزریق کند و تمایل و تقاضای مردم هجومی باشد تنها راهش این است که دولت حتی برای چند روز هم که شده از همه ابزارهای خود استفاده کند تا معامله دلار متوقف و ممنوع شود تا شک اولیه اگر از این موضوع است، کنترل شود».او تصریح کرد:

«در وهله دوم، دولت بهتر است با مردم درباره وضعیت بانک‌ها به‌صورت شفاف صحبت کند که البته اگر وضعیت مثبتی وجود داشته باشد اثر بهتری خواهد گذاشت و اعتماد مردم تا حدودی به نظام بانکی بازگردانده می‌شود. امیدوارم در بخشی از بدنه دولت این دیدگاه وجود نداشته باشد که چون شب عید است، دولت می‌تواند بخشی از هزینه‌هایش را از طریق فروش دلار جبران کند و دولتمردان قصد استفاده از این وضعیت را نداشته باشند». عبدالرضا مصریان نیز در این باره به روزنامه وقایع اتفاقیه گفت: بازار ارز مانند هر بازاری تابع عرضه و تقاضاست و ممکن است تقاضا افزایش یافته باشد یا عرضه کاهش، که باید دید علل آن چیست که البته ارزیابی و گزارش آن را از مراجع رسمی خواسته ایم.

او افزود: دولت قطعا بازار ارز را کنترل می کند اما از آنجا که به برخی از کالاها ارز مبادله ای داده نمی شود، طبیعتا ممکن است در بازار نیز تعادل عرضه و تقاضا به‌هم بخورد. نمی شود روی نوسانات کوتاه مدت و قیمت های حبابی حساب کرد و مهم این است که چنین وضعیتی با ثبات نباشد. این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد:

اینکه می گویند دولت می خواهد کسری بودجه خود را از بازار ارز جبران کند و با افزایش قیمت ارز ارزش ژول ملی را کاهش دهد و بازار کشور را بهم بریزد. البته این اتهام نابجا را همیشه به دولت وارد می کنند اما برای اثبات آن هیچگاه عدله ای وجود نداشته است.حالا باید دید که بازار ارز تا کجا و چه زمانی می‌خواهد با تلاطم و نوسان همراه باشد و نرخ دلار روی چه عددی می‌ایستد؟ مردم باید همچنان در این آشفته‌بازار دلار دست‌وپا بزنند یا برای سود بیشتر به خریدوفروش و نوسان آن کمک کنند یا اینکه بازار ارز و به‌ویژه دلار روی ریلی ثابت می‌ماند؟