جراحی های چاقی و لاغری، آری یا نه؟/ عوارض عمل های جراحی های چاقی چیست؟

بحث اعمال جراحی چاقی که می شود، نظرات بسیاری را از افراد مختلف می شنویم. اغلب دست روی عوارض این نوع عمل های جراحی می گذارند و سابقه ابتلا به بیماری های مختلف را بعد از این عمل ها مورد بررسی قرار می دهند؛ اما راستش را بخواهید، حقیقت آن چیزی نیست که اکثر مردم درباره عمل های جراحی چاقی می گویند و می شنوند. پیش از هر موضوعی باید بگوییم عمل های جراحی چاقی چه عمل هایی هستند و در چه دسته ای قرار می گیرند. جراحی هایی مانند اسلیو، بای پس و مینی بای پس معده از جمله عمل های جراحی چاقی به شمار می روند. در این جراحی ها چه اتفاقی می افتد؟ اندازه معده در افرادی که مبتلا به بیماری چاقی هستند، با روشی تهاجمی به سایز کوچک تری درمی آید و در بعضی از مدل های جراحی مانند بای پس کلاسیک همراه با آن سطح جذب روده بیمار نیز کاهش می یابد؛ بدین ترتیب تا اینجا اگر تصورتان از جراحی چاقی تخلیه چربی یا اعمال جراحی موضعی و زیبایی است، باید بگوییم اشتباه است.

در بسیاری از افراد جراحی های چاقی کاملا درمانی است. درمان کبد چرب ، اضافه وزن های بالا، فشار خون ، دیابت و... از جمله این درمان هاست. برای اینکه بتوانیم عوارض و فواید این نوع جراحی ها را بیشتر بررسی کنیم، با« دکتر پدرام طالبیان»، فلوشیپ فوق تخصصی جراحی لاپاراسکوپی متابولیک و چاقی به گفت وگو نشستیم.

بیماران در بدو مراجعه به شما چه دغدغه هایی را قبل از انجام عمل های جراحی چاقی مطرح می کنند؟

بیماران معمولاً از اینکه هنگام جراحی یا بعد از انجام آن دچار عوارض مختلف شوند، می ترسند. بسیاری از افراد از مرگ هنگام این جراحی واهمه دارند که تحقیقات علمی و تجربه نشان داده است میزان مرگ و میر هنگام این جراحی تقریباً صفر درصد است. مگر آنکه بیمار دچار عارضه یا بیماری زمینه ای بوده و پزشک معالج را از آن بیماری مطلع نکرده باشد. با این حال هر جراحی ممکن است عوارضی داشته باشد. به عبارت ساده تر ما می خواهیم آن چیزی را که خدا خلق کرده، تغییر بدهیم تا وزن بیمار کاهش پیدا کند. میزان بروز عوارض در مدل های مختلف جراحی چاقی متفاوت است. در هنگام جراحی بیماران ممکن است دچار خون ریزی، نشت از محل عمل و آمبولی شوند؛ ولی میتوان خاطرنشان کرد در سال های اخیر پیشرفت علم، کاهش مدت زمان این اعمال جراحی و کمتر شدن زمان بیهوشی بیمار عوارض آن را هم کمتر کرده است. با توجه به اینکه جراحی نیز به صورت بسته و لاپاراسکوپی صورت می گیرد ، درصد بروز این عوارض، باز هم کاهش یافته است.

به طور کلی چند درصد ممکن است هر بیمار دچار عوارض هنگام جراحی شود؟

حدودا یک درصد و اگر زود تشخیص داده شود که بیمار دچار این عوارض شده، میتوان به راحتی آنها را درمان کرد. تا جایی که پس از چند روز بیمار میتواند به شرایط عادی برگردد و نیاز نباشد به صورت طولانی مدت در بیمارستان بستری باشد.

بسیاری از بیماران از آمبولی ریه می ترسند. درباره این عارضه بیشتر برای مان توضیح دهید.

بیمارانی که جراحی چاقی انجام میدهند ، دو الی سه ساعت پس از بیهوشی باید شروع به راه رفتن کنند. قبل از جراحی و حداقل یک هفته تا یک ماه پس از آن جوراب های ضد آمبولی به صورت دائم به پا داشته باشند. داروهای ضد لخته نیز در هنگام بستری و بعد از ترخیص برای آنها تجویز می شود؛ بدین ترتیب میزان آمبولی یک در هزار است. امکان دارد از هر هزار نفر که این جراحی را انجام میدهند ، یک نفر دچار آمبولی شود.

چه عواملی در بیمار، ابتلا به عوارض حین جراحی را افزایش می دهد و باید تحت مراقبت ویژه تری قرار گیرند؟

مشکلات تنفسی حاد، شاخص توده بدنی بالای۶۰( افراد بالای ۲۰۰ کیلوگرم)، مشکلات و تنگی عروق قلبی میتواند این عوارض را تشدید کند.

عوارض پس از انجام این جراحی ها چگونه است؟

بیماران ممکن است در درازمدت پس از انجام جراحی چاقی دچار عوارضی شوند. برای مثال ترش کردن، معده درد تا ماه ها بعد از عمل، نخوردن غذا به حجم دلخواه، هضم سخت غذاهای سفت از جمله این عوارض است که اگر کمی تأمل کنیم، می بینیم مکانیسم این عمل ها همین است. در بیمارانی که پس از جراحی سیگار، قلیان و نوشیدنی های الکلی مصرف می کنند، احتمال زخم معده وجود دارد. افرادی که بای پس شدند، به دلیل کاهش سطح جذب روده مراقبت های بیشتری را باید انجام دهند. از جمله این مراقبت ها استفاده از مکمل های غذایی به صورت روزانه تا پایان عمر و استفاده از رژیم غذایی مناسب برای جلوگیری از ایجاد سوءتغذیه در آنهاست. در درصد ناچیزی از این افراد هم ممکن است پیچ خوردگی روده ایجاد شود که با یک جراحی ساده به صورت لاپاراسکوپی برطرف می شود.

بسیاری از بیماران از لاغرشدن بیش از حد یک الی دو سال پس از انجام جراحی چاقی می ترسند. برای آنها چه پاسخی دارید؟

اگر بیماری را دیدید که پس از جراحی وزن بسیاری از دست داده، شاید اصلا از ابتدا کاندیدای جراحی چاقی نبوده است. متأسفانه می شنویم برخی از جراحان بیمارانی را که با اضافه وزن ۱۰ کیلوگرم و BMI 30 مراجعه می کنند، تحت عمل جراحی قرار می دهند. قطعا این گروه افراد دچار تحلیل عضلانی و سوءتغذیه می شوند. افراد بالای BMI 35 کاندیدای اعمال جراحی چاقی هستند. به علاوه بسیاری از بیماران تصور می کنند جراحی چاقی به هیچ مراقبتی نیاز ندارد. افرادی که ورزش نمی کنند و تغذیه مناسبی ندارند، در سیر کاهش وزن عضلات شان را از دست می دهند و این موضوع موجب افتادگی پوست می شود. همچنین در افرادی که سن بالایی دارند، میزان افتادگی پوست بیشتر است. این را بدانید که در اعمال جراحی چاقی شما یک سری امتیازاتی را به دست می آورید و در مقابل ممکن است امتیازاتی را نیز از دست دهید. در نهایت اگر بیماران شاخص توده بدنی بالای ۳۵ الی ۴۰ داشته باشند، بعد از عمل جراحی ۶۰ تا ۷۰ درصد اضافه وزنشان را از دست می دهند و حتی تعدادی به وزن سلامت نمی رسند؛ بلکه وزن شان از چاقی درجه سه به چاقی درجه یک تغییر پیدا می کند.

بسیاری از بیمارانی که اعمال جراحی چاقی را انجام دادند، پس از گذر یک یا دو سال مشکل در غذا خوردن را گزارش دادند. دلیل آن چیست؟

در جراحی اسلیو به مرور زمان حجم غذا ممکن است افزایش یابد و معده جا باز کند. در بیمارانی که بای پس شدند، محل اتصال روده به معده امکان دارد بعد از مدتی گشاد شود و تحمل خوردن بیمار افزایش یابد؛ اما اگر بیماری سیگار، قلیان و مشروبات الکلی مصرف کند، ممکن است معده اش زخم شود و این زخم معده باعث التهاب شده و حجم غذای او را کاهش می دهد. در کنار این موضوع افرادی که نوشیدنی گازدار مصرف می کنند و بیش از حجم معده شان غذا می خورند، نیز دچار گشادی مجدد معده شده و حجم غذای شان زیاد می شود. این افراد بعد از مدتی دوباره چاق می شوند.

ریسک عود در کدام جراحی بیشتر است؟

در درازمدت احتمال بازگشت وزن در بیمارانی که اسلیو انجام دادند، بیشتر است. از طرفی این بیماران چون تا مدت طولانی نمی توانند غذای سفت را به راحتی مصرف کنند، به خوردن شیرینی جات روی می آورند که خود باعث چاقی می شود. در بیمارانی که بای پس انجام دادند، نیز میل به شیرینی جات خطرناک است. این افراد ممکن است دچار نوسانات قند خون ، اسهال، دل پیچه و تهوع شوند.

در نهایت شما چه نوع جراحی را پیشنهاد می کنید؟

انتخاب نوع اعمال جراحی چاقی کاملا به شرایط و نتیجه آزمایش های بیمار بستگی دارد. برای همین همه جراحی ها تأیید شده هستند. به جز انجام جراحی هایی که از طریق آندوسکوپی انجام می شود. مانند پلیسه که در آن معده بیمار را روی هم قرار می دهند و می دوزند. عوارض این جراحی ها زیاد است و در درازمدت اثرش را نیز از دست می دهد و نتیجه مطلوبی هم ندارد.