
امروزه تهديدات امنيتي و نظامي مانند روزگار قديم نيست كه فقط با ادوات جنگي سخت صورت پذيرد؛ ميتوان جنگهاي سايبري و بيولوژيكي را از شيوههاي جديد اين نوع رقابتها در سطح دنيا معرفي كرد. رقابتهايي كه بعد از جنگهاي ايدئولوژيكي و سخت وارد كارزار دنياي پرآشوب شدهاند و قربانيهاي خود را نيز به كام مرگ ميكشانند و مصدوم ميكنند.
ايران نيز اين تهديد را حس كرده است و مسئولان نيز تلاش ميكنند تا هزينههاي اين نوع رقابت نابرابر را كاهش دهند. در همين راستا سردار غلامرضا جلالی، رييس سازمان پدافند غیر عامل کشور با هشداري درباره خطرات ترورهاي بيولوژيكي گفته است: در حوزه دفاع بیولوژیک، دفاع زیستی یکی از مهمترین لایههای امنیتی برای شناسایی به موقع تهدیدهای بیوتروریستی است که باید جدیتر از قبل پیگیری شود. رييس سازمان پدافند غیر عامل کشور در نشست هماندیشی پدافند زیستی زنان و خانواده در سالن غدیر فرهنگستان علوم پزشکی ایران بیان کرد:
خانواده مهمترین نهضت در جنگهای دفاعی است، به گونهای که موضوع پدافند غیر عامل به عنوان جنگ نرم ابتدا باید در هسته خانوادهها مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد، زیرا باید نقش زن به عنوان محوریترین الگو و شالوده اصلی بنیان هر خانواده مورد توجه قرار گرفته شود، همانند مادر شهید حدادیان که با وجود چنان درد عمیقی با حفظ اقتدار خود آن سخنرانی محکم را انجام داد و در حقیقت با این اقدامش در حوزه یک جنگ نرم، استوار پاسخ بسیاری از فرافکنیها را داد. وی همچنین با بیان اینکه به طور کلی در حوزه دفاع بیولوژیک شاهد سه لایه اصلی هستیم، گفت:
دفاع زیستی یکی از مهمترین این لایههاست که حوزههای ایمنی سلامت، بهداشت و حتی غذا را در بر میگیرد، بنابراین توجه به لایههای امنیتی در این باره برای شناسایی به موقع تهدیدهای بیوتروریستی مهمترین اقدامی است که باید جدیتر از قبل پیگیری شود.
رييس سازمان پدافند غیر عامل ادامه داد: در واقع مدلهای زیستی یکی از روشهای اساسی تروریسم برای تضعیف بنیان یک حکومت و دولت به شیوههای مختلف است. از سوی دیگر اگر بخواهیم یکی از مهمترین نقطههای حمله در مدلهای زیستی را بیان کنیم باید به شاخص حوزه ایمنی زیستی که در برگیرنده مجموعه بیماریها، ویروسها، باکتریها، سلامت غذایی، بهداشت است، اشاره کنیم. سردار جلالی در ادامه با بیان اینکه در حوزه پدافند زیستی دستکاریهای موجودات زنده و ژنتیک میتواند مورد بررسی قرار گیرد، ادامه داد:
گاهی این بررسیها برای توسعه علم به کار میرود اما زمانی که بحث بیوتروریسم مطرح میشود همین دستکاریها در ژنتیک ویروس با ایجاد تلفات جانی اقتصادی و زیستی به راحتی به عنوان تهاجم و دشمنی برای یک کشور مورد استفاده قرار گیرد.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه بسیاری از گزارشها و گفتهها از دستکاری شدن ویروس ابولا خبر میدهد، بیان کرد: یکی از استنادهای موجود برای اثبات این ادعا نبودن ثلث اولیه این بیماری در دنیا بوده است به گونهای که در این مورد هیچ گزارش ثبتشدهای مبنی بر ابتلا به ویروسی به نام ابولا وجود نداشت ولی به یکباره این ویروس پیدا میشود و در واقع در چنین دستکاریهایی وقتی ساختار سلول ویروسی را باز میکنند از طریق علم ویروسشناسی و ژنتیک همه قابلیتهای آنچه از نظر دما و چه از نظر برد جغرافیایی برای توسعه و انتشار آن مورد بررسی قرار میگیرد که نتیجه آن ابتلاي سریع، کشتار به شکل بیماری مهلک میشود، وضعیتی که به خوبی یکی از نمونههای بیوتروریسم، میتواند محسوب شود.
بازهم خطر آمريكا
رييس سازمان پدافند غیر عامل همچنین با یادآوری جریان توسعه بیماری ثالث در چین گفت: در حقیقت انتشار چنین بیماریای دستمایه حمله بیوتروریسمی آمریکا به کشور چین برای تضعیف و از بین بردن بازار داغ توریسم و گردشگری در آن کشور بوده زیرا هم اکنون دنیا به سمتی در حال حرکت است که متاسفانه تهدیدات زیستی از طریق دستکاریهای ویروسی تبدیل به یک سلاح برای برخی کشورها شده است.
سردار جلالی با بیان اینکه ویروس در حالت عادی یک سلاح ماموریتپذیر است، افزود: گاهی حملات بیوتروریسمی میتواند به عنوان یک تهدید اقتصادی برای فروش انواع داروها و واکسنها برای بیماری مورد نظر به کار گرفته شود، موضوعی که باز هم در جریان انتشار ثالث در چین شاهد آن بودیم. وی تاکید کرد: در حقیقت در جریان حملات بیوتروریسمی آزمایشگاههای فوق پیشرفته میتوانند به عنوان کارخانجات تسهیلات زیستی به شمار آیند، بنابراین باید ابزارهای بسیار قوی تشخیصی برای پیشبینی، شناسایی و خنثیسازی در حوزه جنگ زیستی در هر کشوری به ویژه کشور ما ایجاد شود؛
مسالهای که حیاتی بودن ساخت و راهاندازی آزمایشگاههای فوق پیشرفته تشخیصی سطح ۳ و ۴ را در کشور به خوبی نشان میدهد، زیرا در صورت بروز یک حمله بیوتروریسمی و زیستی هزینه مقاومت پدافندی در هر دفاع زیستی بسیار بالاتر از هزینه پیشبینی و مقاومت آفندی است. رييس سازمان پدافند غیر عامل با تاکید بر اینکه پدافند در حوزه سلامت فردی نیست، ادامه داد:
به طور کلی سلامت، انسان، دام، طیور و آبزیان، محصولات کشاورزی و نباتات و آب آشامیدنی مجموعا ۶ محور اساسی پدافند زیستی به شمار می روند که انسان، خانواده و امنیت غذایی و زندگی سالم از مهمترین اولویتها به شمار میروند. جلالی با بیان اینکه تشخیص تهدید اساسی ترین مولفه در حوزه پدافند زیستی است، اظهار کرد : باید در این زمینه کل نظام تشخیصی با راه اندازی های آزمایشگاههای سطح ۳ و ۴، ایجاد بانک اطلاعاتی جامع ویروسها و ساختارهای ژنتیکی به روز شود.
در گذشته نيز هشدارهايي درباره اين نوع حمله داده شد ولي به دلايل نامشخص به آن پرداخته نشده بود.
قاتل نامرئي
بعد از درگذشت فرجا...سلحشور برخي پرونده ترورهاي بيولوژيك را باز كردند و در گزارشهاي متفاوت به اين مساله پرداختند. براي مثال سايت افكار نزديك به بسيج شهرداري دوران قاليباف در گزارشي با عنوان«شخصيتهايي كه ترور بيولوژيك شدند» از مسائل مختلف درباره اين موضوع پرده برداشت و افرادي را كه احتمال ترور آنها از اين طريق وجود داشت معرفي كرد.
اين رسانه نوشت:«بیوتروریسم یکی از شیوه های ترور سازمانهای جاسوسی و اطلاعاتی برای حذف چهرههای معروف و شناخته شده است. بیوتروریسم شامل انتشار عمدی عوامل بیولوژیک از جمله باکتریها، ویروسها یا سم هستند که دشمنان با انتقال آن به افراد مد نظر آنها را حذف می کنند.
سازمانهای جاسوسی با این شیوه افراد را بیمار، مسموم و از کار می اندازند و فرد در یک برهه زمانی کشته ميشود. این شیوه ترور که آثار و رد آشکاری از سوی طراحان و دشمنان برجای نمی گذارد، بیشتر از سوی رژیم صهیونیستی و آمریکا مورد استفاده قرار می گیرد و در سالهای اخیر بیشتر بر سر زبانها افتاده است. رسیدگی به بحث بیوتروریسم از لحاظ حقوقی بسیار پیچیده است و اگر فردی از این طریق کشته شود از لحاظ حقوقی پیگیری این موضوع بسیار مشکل و امکان رسیدن به نتیجه درباره آن ناچیز است.
قربانيان احتمالي بينالمللي
شاید با ترور یاسر عرفات، ريیس تشکیلات خودگردان فلسطین در سال ۱۳۸۳ بود که این شیوه ترور کمی جدی شد. عرفات با ماده سمی ساخته شده از پلوتونیم توسط موساد که در نسکافهاش ریخته شده بود، مسموم شد و در نهایت درگذشت. سید عبدالعزیز حکیم، رييس مجلس اعلای عراق نیز در سال ۱۳۸۹ قرباتی این شیوه ترور شد.او یکی از اعضای حکومت انتقالی عراق پس از سقوط صدام بود و مدتی ریاست آن را در سال ۲۰۰۳ بر عهده داشت. حکیم از حامیان فهرست ائتلاف ملی عراق در انتخابات مجلس عراق در سال ۱۳۸۴ بود. گرچه سرطان عامل فوت این رهبر سیاسی عراق عنوان شد اما گفته میشد وی قرباتی بیو تروریسم از سوی مقامات کشور اردن شد.
نمونههاي داخلي
برخي افراد ديگر نيز در داخل بودند كه گفته ميشد از اين طريق ترور شدهاند. در ميان اين نامها بیژن نوباه را ميتوان نام برد که سالها خبرنگار صداوسیما در آمریکا و مقرر سازمان ملل در نیویورک بود و بیماری سرطان دارد.
سرطانی که از آمریکا با وی به ایران آمد. او میگوید یکی از دو نوع سمی که در بدن وی است، از نوع سم باغبانی است که توسط آمریکایی ها در جنگ جهانی دوم استفاده می شد. او که در مجلس هشتم و نهم نمایندگی مردم تهران را بر عهده داشته میگوید: بنده دو عمل جراحی مهم را درآمریکا انجام دادم، احتمال می دهم به دلیل سه ساعت بیهوشی سم را دراین مقطع وارد بدنم کرده اند. گرچه نوباوه در قید حیات است اما زندگی پرمشقتی دارد.نادر طالب زاده یکی از چهره های فرهنگی و هنری کشورمان است که حالا روزهای سخت بیماری را میگذراند. خود او در مورد بیماریاش میگوید كه یک سال و نیم پیش با گروهی از لبنان برای راهپیمایی اربعین به عراق رفتم که چمدان من را از هتلی که در نجف بودم از میان صدها چمدان برداشتند و پنج الی ۶ روز بعد در کربلا نصفه شب تحویلم دادند.
لب تاپ من را خالی و بررسی هایکامل را انجام داده بودند. از همان روز که چمدان را تحویل گرفتم حالم بد شد اما متوجه این ماجرا نبودم. طالب زاده در حال حاضر با بیماریاش که از سرفه های خونی شروع شد و یکی از متخصصان بیو تروریست، موضوع ترور وی را تايید کرده، دست و پنجه نرم می کند. فرج ا... سلحشور، کارگردان سینما و تلویزیون کشورمان نیز از جمله افرادی است که بیو تروریسم در مورد فوتش مطرح شد. او داستانهای قرآنی را به سریالهای تلویزیونی تبدیل کرد.
در سال ۱۳۷۶، سریال «مردان آنجلس» را ساخت و ۱۰ سال بعد در سال ۱۳۸۶ سریال «یوسف پیامبر» را با تمام حاشيههايي كه وجود داشت نویسندگی، کارگردانی و تهیه کنندگی کرد. مدتي قبل بیماری و سرطان ریه وی مطرح شد. در ۲۷ دی ۹۴ ریه هایش از کار افتاد و سرانجام در هشتم اسفند همان سال دارفانی را وداع گفت. خود سلحشور در روزهای آخر حیاتش از مسمومیت خود خبر داده بود و بعد از فوتش شايعه ترور بیولوژیکی وی قوت گرفت. علی دادمان فرزند مرحوم دادمان وزیر راه و ترابری در دولت اصلاحات نير يكي ديگر از افرادي بود كه ميگفتند از اين طريق ترور شده است.
او که در روز دوشنبه هفتم تیر ۹۵ بر اثر بیماری ناشناخته درگذشت، قائم مقام مدیرعامل و عضو هیات مدیره شرکت مهندسی تکنوتار، مدیریت بخش دریایی شرکت سرمایهگذاری مهر اقتصاد ایرانیان و مجری طرح توسعه فرودگاه بینالمللی امام خمینی(س) در سال ۱۳۹۰ بود. گفته شده بیماری او در پی حمله بیوتروریستی در خارج از کشور بوده که بعد از فوتش علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در حاشیه مراسم ترحیم درباره احتمال ترور بیولوژیک آن مرحوم گفت : «این مساله در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی بررسی خواهد شد. بنده دستور بررسی این موضوع را ابلاغ کردم تا ابعاد آن مشخص شود». يكي ديگر از شخصيتهايي كه گفته ميشود قرباني اين ترور شد، شهيد كاظمي آشتياني، رييس پژوهشکده رویان بود.
رهبر معظم انقلاب در سخنان آغاز سال ۹۵ خود در بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) برای اولین بار پس از ۱۰ سال، از مرحوم سعید کاظمی آشتیانی ريیس فقید پژوهشکده رویان با عنوان شهید نام بردند. پیش از این اعلام شده بود که مرحوم کاظمی آشتیانی به علت سکته قلبی درگذشته است اما منابع آگاه میگویند این نابغه فناوری سلول های بنیادی توسط موساد ترور بیولوژیک شده است.
گفته می شود در سال ۱۳۸۳ نام سعید کاظمی آشتیانی به عنوان یکی از تاثیرگذارترین دانشمندان خاورمیانه که با توسعه دانش سلولهای بنیادی دست برتر علمی را برای ایران ایجاد کرده بود در فهرست ترور موساد قرار گرفت. تروریستهای موساد برنامه ترور سعید کاظمیآشتیانی را مشابه ترور یاسر عرفات که سیستم دفاعی بدن وی را از طریق مسمومیت نامحسوس از کار انداختند، اجرا کردند به این ترتیب که با ایجاد مسمومیت نامحسوس از طریق مواد شیمیایی با پایه آمفیتامینها، کاظمیآشتیانی را دچار ایست قلبی و تنفسی کردند. سعید کاظمی آشتیانی دارای درجه دکترای تخصصی جنین شناسی از دانشگاه تربیت مدرس بود که پس از تشکیل پژوهشکده رویان، در رشد طب تولید مثل، فناوری سلولهای بنیادی و همانند سازی در کشور نقش بسزایی داشت. کاظمی آشیانی در طول عمر کوتاه خود در زمینه علمی و مدیریتی موفقیتهای فراوان و شگفت آوری را برای خود و کشور موجب شد.
لزوم آموزش دفاع بيولوژيك
از آنجايي كه مسئولان نميتوانند اين نوع ترور را به راحتي اثبات كنند چندان نيز به آن نميپردازند و پشت پرده وبدون هياهو آن را بررسي ميكنند. در همين حال سال ۹۵ فقط يك خبر از بررسي بيوتروريسم در كشور منتشر شد كه مربوط به بررسی آثار و پیامدهای پدیده «بیوتروریسم» با حضور مسئولان ذیربط بود كه هيچگاه از برگزاري و جزييات آن خبري روي خروجي رسانهها قرار نگرفت. بي شك بايد مردم بدانند كه چه خطراتي در كمين است تا در لحظههاي حساس بتوانند از خود دفاع كنند و ايستادن مقابله اين نوع تهديد را فرا بگيرند. همان گونه كه براي جنگ نرم وسخت آموزشهايي در دستور كار مسئولان قرار دارد بايد در اين كارزار نيز مردم را آگاه ساخت.
- 16
- 5