روزنامه جمهوری اسلامی نوشت: این مطلب از رئیس جمهور پزشکیان بسیار شنیده شده است که بودجه دستگاههای بیخاصیت باید قطع شود. سخن بسیار درستی است ولی افسوس که پشتوانه عملی ندارد.
نگاهی به بودجه سال ۱۴۰۵ کل کشور نشان میدهد نهتنها بودجه دستگاههای بیخاصیت حذف نشده بلکه افزایش هم یافته است.
در بررسی این موضوع که بسیار مهم است و با زندگی روزمره مردم سروکار دارد، باید به دو نکته توجه شود. اول اینکه چرا رئیس جمهور پزشکیان نتوانست بودجه دستگاههای بیخاصیت را حذف کند؟ و دوم اینکه آیا حذف بودجه این دستگاهها به نفع خود آنهاست یا به آنها ضربه وارد میکند؟ ضمناً در بررسی سؤال دوم میتوان به پاسخ این سؤال هم رسید که حذف بودجه این دستگاهها آیا به نفع جامعه است یا ضررهائی به همراه خواهد داشت؟
درباره اینکه چرا رئیس جمهور پزشکیان نتوانست بودجه دستگاههای بیخاصیت را حذف کند، واقعیترین جواب اینست که فشارهای زیادی برای جلوگیری از حذف به دولت وارد میشود که مقابله با آنها از توان آقای پزشکیان خارج است. حتی اگر او به این فشارها اعتنا نکند و ردیفهای مربوط به این دستگاهها را حذف کند، مجلس که اختیاراتی برای ایجاد تغییر و کم و زیاد و حذف و اضافه کردن بودجه دارد، بودجه این دستگاهها را برمیگرداند و حتی اضافهتر هم میکند.
باقی میماند این سؤال که حالا که رئیس جمهور قدرت حذف بودجه دستگاههای بیخاصیت را ندارد چرا آن را افزایش داده است؟ جواب این سؤال هم به همان فشارها مربوط میشود.
اما درباره اینکه آیا حذف بودجه دستگاههای بیخاصیت به نفع خود آنهاست یا به آنها ضرر میزند؟ هرچند نگاههای مختلفی وجود دارد ولی با توجه به واقعیتهای موجود و تجربهای که در چند دهه گذشته به دست آمده، تردیدی باقی نمیماند که بودجه دولتی بهیچوجه به نفع دستگاههای مورد نظر نیست. واقعیتها به بیتأثیر و بیخاصیت بودن فعالیتهای این دستگاهها مربوط میشوند.
اطلاعات موجود نشان میدهند اهداف مورد نظر تحقق پیدا نکردهاند و بودجههائی که به این دستگاهها داده شده صرف متورم شدن بخشهای اداری و حقوق بگیران پشت میزنشین و منشی و میز و صندلی و هزینههای اضافی شدهاند.
هدف این بود که با صرف این بودجهها بنیه دینی و فرهنگی جامعه تقویت شود ولی نهتنها چنین اتفاقی نیفتاد بلکه این بنیه در مقایسه با سالهای دهه اول بعد از پیروزی انقلاب که این دستگاهها بودجه دولتی دریافت نمیکردند، ضعیفتر شده است. علاوه بر این، در مواردی نیز بعضی از این دستگاهها با وارد شدن به منازعات جناحی مشکلاتی نیز برای دولت و نظام به وجود آوردند.
تجربه چند دهه گذشته نیز به روشنی نشان داد وابسته شدن دستگاههای دینی و فرهنگی به بودجه دولت، ضربه بزرگی به استقلال آنها وارد میکند. استقلال این دستگاهها با فلسفه وجودی آنها عجین است بطوری که اگر به دولت و حاکمیت وابسته باشند، از وظایف ذاتی خود فاصله میگیرند و کاملاً بیخاصیت میشوند.
اینکه امام خمینی از یکطرف بر ضرورت حفاظت استقلال حوزههای علمیه تأکید میکردند و از طرف دیگر اجازه ندادند بودجهای غیر از کمکهای مردمی به آنها داده شود، دقیقاً به همین دلیل بود. دستگاههای فرهنگی غیرحوزوی و مواردی از قبیل مقبره خود امام و موسساتی که برای نشر افکار و آمار بزرگان تأسیس میشوند نیز باید با کمکهای مردمی اداره شوند و از دریافت بودجههای دولتی خودداری کنند.
پول هنگفتی که به این دستگاهها اختصاص مییابد اگر به آنها داده نشود میتواند بخش قابل ملاحظهای از مشکلات جامعه را حل کند و کمک خوبی به رفع گرفتاریهای دولت به ویژه در دوران سخت کنونی نماید. مهمتر اینکه اگر این دستگاهها مستقل باشند، مردم بودجه آنها را تأمین میکنند همانطور که در طول قرون گذشته کردند.
اعتقاد به خودداری از تخصیص بودجه برای دستگاههای دینی و فرهنگی را نباید به معنای مخالفت با این دستگاهها دانست. بسیاری از کسانی که طرفدار حذف این بودجهها هستند خیرخواه دین و فرهنگند. استقلال این دستگاهها در درازمدت به نفع آنهاست کمااینکه به نفع کشور و نظام و دولت نیز هست، زیرا حکمرانان به جای فرمان دادن به آنها زیر نظارتشان قرار خواهند گرفت و در مسیر صلاح و سداد حرکت خواهند کرد.
- 12
- 1
