احمد قذاف الدم یکی از چهرههای مخوف نظام «معمر قذافی» و پسرعموی او بود. یکی از افراد مورد وثوق سرهنگ و از اصحاب خیمه او که در سال ٢٠١١ بعد از شروع انقلاب لیبی از نظام حاکم بر این کشور جدا و دو سال بعد در مصر بازداشت شد. قذاف الدم متولد ١٩٥٢ از پدری لیبیایی و مادری مصری است و تقریبا خانواده مادریاش در مصر سکونت دارند. او درس نظامی خواند و بعد به گارد ریاستجمهوری لیبی پیوست. مراحل ترقی را در مدتی کوتاه طی کرد تا به درجه سرهنگی رسید و از سوی قذافی برای مأموریتهایی به مرزهای اسرائیل و برخی کشورهای آفریقایی فرستاده شد. او مدتها سفیر لیبی در عربستان و مصر و فرستاده ویژه سرهنگ قذافی به کشورهای مختلف بود، یک بار نیز حاکم نظامی شهر طبرق شد.
درباره او داستانهای زیادی از شکنجه و آزار مخالفان تا ترور معترضان روایت میکنند. دولت مصر به دستور پلیس اینترپل ابتدا او را بازداشت و بعد محاکمه و در نهایت تبرئه کرد. از چند سال پیش او در هیئت یک رهبر سیاسی جدید ظاهر شد و هرازچندگاهی از دولتهای خارجی انتقاد یا از سازمان ملل درخواست کمک برای حل بحران لیبی میکند. اینکه یک سایت روسی سراغ قذاف الدم رفته و با او مصاحبه کرده، بسیار معنادار است. «قذاذفه» نام قبیلهای قدیمی و عرب ساکن لیبی است که افراد وابسته به آن در نامشان پیشوند قبیله به چشم میخورد. قذاف الدم (پرتابکننده خون) نام یکی از بزرگان قدیمی این قبیله بوده است؛ معمر القذافی نیز به این قبیله تعلق داشت.
چند سال بعد از رفتن سرهنگ معمر قذافی، کشور شما درگیر کشتار و تروریسم شده است، این وضعیت را چگونه میبینید؟ بهویژه درحالیکه رقابت بین شرق و غرب کشور، پارلمان، ارتش و نخستوزیری و شبهنظامیان مسلح در کنار دخالتهای نظامی کشورهای غربی وجود دارد.
قطعا وضعیت همینطور است؛ وقتی به لیبی امروز نگاه میکنید میبینید ائتلافی که سال ٢٠١١ به وجود آمد، بعد خودش را تقسیم کرد و سر و دمش را بین شرق،غرب و جنوب کشور قرار داد و هرجایی گروهی را مسلح کرد، حالا مشغول مدیریت این گروهها و منازعات بین آنهاست و قصد اتمام این درگیریها را هم ندارد. تا اینجا روشن شد برنامه غرب فقط محدود به کشتن قذافی نبود، بلکه این برنامه تا به بازیگرفتن باندهای مسلح و ایجاد یک درگیری طولانی استمرار پیدا کرده است.
قذافی، رهبر لیبی درباره تجزیه این کشور هشدار داد و گفت: «اگر برکنار شود چنین اتفاقی خواهد افتاد». آیا بعد از شش سال از شروع تظاهرات ضد دولتی احساس میکنید پیشبینی او تحقق یافته است؟
اگر مشکل چنانکه بعضی تصور میکردند «رفتن قذافی» یا «صدام» بود، پس چرا این ویرانی و کشتار به وجود آمد. این جنگی است که در آن هیچ برندهای وجود ندارد و از سوی نیروهای وابسته به غرب پشتیبانی میشود. قذافی استاد تاریخ و خودش یک انقلابی بود. او تجربه داشت و از اطلاعات زیادی برخوردار بود. میدانست چگونه منطقه خط سبز از آسیا تا طنجه هدف آنها قرار گرفته است؛ او پیوسته در دهه ٨٠ این هشدارها را میداد و همه اسناد آن موجود است؛ اما متأسفانه همه آنچه هشدار داده بود، موبهمو اتفاق افتاد.
به نظر شما چه کسی مسئول وضعیت موجود در این کشور عربی است؟
هیچ شکی وجود ندارد که مسئولیت بر عهده شورای امنیت و ناتو است؛ بهدلیل اشتباهات مرگباری که درباره لیبی مرتکب شدند. این ویرانی هولناک در زیرساختها، کشتار و آوارگی یکسوم ساکنان، زندانهایی که پر است از دههاهزار زخمی و شکنجهدیده و صدها میلیارد دلار از پولهای بهغارترفته و آثار باستانی غارتشده و بردن طلا و اورانیوم دیده میشود؛ از همه اینها مهمتر کرامت ازدسترفته لیبیاییهاست که امروزه در نقاط مختلف جهان گدایی میکنند. بعدها «باراک اوباما» همراه وزارت خارجه بریتانیا و نخستوزیر سیلویو برلوسکنی به اشتباهشان در لیبی اعتراف کردند، ازاینرو امروز میخواهیم آنها عذرخواهی کنند. این حرفی است که مسیح میزند و میگوید: «کسی که گناهی را مرتکب شد، باید آن را جبران کند». آنها باید عذر بخواهند و اشتباهاتشان را تصحیح کنند.
گفتوگوهای لیبی در قاهره بین ژنرال حفتر و سراج و توافق بر سر انتخابات عمومی در سال ٢٠١٨ را چگونه ارزیابی میکنید؟
همه آنچه اتفاق افتاده، وصلهپینهکردن توافق «صخیرات» است؛ در صخیرات همین باندهای منصوبشده از سوی ناتو در سال ٢٠١١ تحت نظارت سازمان ملل متحد جمع شدند؛ همانهایی که بیش از نیمی از ملت لیبی را که طرفدار انقلاب فاتح کشور و دولت لیبی بودند، سرنگون کردند. بعد از شش سال حالا دیگر همه پردهها افتاده است.
باید طرفداران انقلاب کنار زده شوند و پرچمشان برافتد تا ما بتوانیم برای همه لیبیاییها بدون حذف گروهی یا نومیدکردن کسی یک دولت جدید بسازیم؛ دولتی زیر پرچم جدیدی که دیدگاه همه لیبیاییها را با هم متحد کند، تشکیل دهیم. پرچم سفیدی که همه را زیر آن جمع کند و یک دولت غیرجانبدارانه باشد نه یک دولت توافقی که الان در جریان است. باید دوباره نیروهای مسلح را احیا کرد؛ نیروهایی که تعدادشان به بیش از ٧٠ هزار مبارز میرسد و در مصر و تونس مستقر هستند.
باید دوباره نیروهای پلیس و دادگستری را سروسامان داد و مهاجران را برگرداند و اسیران را آزاد کرد و یک عفو عمومی اعلام و با نظارت جامعه بینالمللی یک انتخابات آزاد برگزار شود؛ به نظر ما راهحل این است. ما برای خودمان سنتها و آداب و رسومی داریم که بدون نیاز به دخالتهای نظامی و سیاسی خارجی میتوانیم دستاوردهای خوبی داشته باشیم چون دخالتهای خارجی بیشتر نزاعها را دامن میزند و هیچکس را از آنها نجاتی نیست.
آیا فردی مثل احمد قذاف الدم یا افراد وابسته به نظام سابق در لیبی آیندهای در این کشور خواهند داشت؟
این کشور ماست. ما یک حزب سیاسی نیستیم که مانند تونس و مصر سقوط کرده باشیم. ما یک ساختار اجتماعی، سیاسی و نظامی هستیم. ما همچنان ناظر این وضعیت هستیم و نمیخواهیم به یکی از طرفهای درگیر در کشور تبدیل شویم. ما که بازیچه نیستیم که براساس منافع و برنامههای کشورهای استعماری عمل کنیم؛ کشورهایی که میخواهند لیبی را به یک زبالهدانی تبدیل کنند؛ میخواهند ضمن غارت ثروتهای این کشور، جنوب اروپا را به این وسیله امن کنند. ما لیبی را به صورت واحهای برای صلح میخواهیم. میخواهیم زخمهای مردم لیبی را مرهم بگذاریم و نظامی را سر کار آوریم که همه آن را قبول داشته باشند. اگر مردم اقدام به نجات کشورشان نکنند، خواری و خفت همه لیبیاییها را فرا خواهد گرفت.
درباره اتفاقی که الان دارد برای «سیفالاسلام» فرزند یا خانواده معمر قذافی میافتد، بهطورکلی چه میگویید؟
خانواده قذافی مانند دیگر لیبیاییهای آزادهای هستند که با پیمان ناتو هشت ماه با دلاوری کمنظیر مقابله کردند و جانشان را برای سربلندی وطن دادند. آنها الان هم چه به صورت زندانی یا آزاد در داخل یا خارج هستند.
سیفالاسلام هنوز اسیر است و متأسفانه مجازات ظالمانهای را تحمل میکند. مجازاتی که به خاطر پدر، مادر یا برادرانش است؛ حال آنکه او در آنها نقشی نداشت؛ نه در جنگ طرف شخص یا گروهی بود نه در سیاست. ما از دبیرکل سازمان ملل میخواهیم تحریمهای ظالمانه علیه او را بعد از شش سال بردارد. بعد از اینهمه ویرانی چه کسی را باید محاکمه کرد؟ برای همین بهتر است که دبیرکل سازمان ملل این ستم را برطرف کند و دستکم اولین قدم را دراینباره بردارد.
همه میدانند لیبی قبل از سال ٢٠١١ ذخایری گرانبها و زیاد در خارج از کشور داشت که ٢٠٠میلیارد دلار برآورد میشد. سرنوشت این پولها چه شد و آیا دولت کنونی میداند اینها کجاست. آیا این پولها صرف بازسازی لیبی شد؟
ما در داخل و خارج از لیبی بیش از ٦٠٠میلیارد دلار در کنار چند تن طلا و نقره داشتیم. ما هشتمین ذخیره مایع در سطح جهان را داشتیم. بیشتر آن چیزی که در لیبی بود، غارت شد. در شش سال گذشته، در لیبی حتی یک خشت روی خشت گذاشته نشده است. خیابانهای پایتخت تاریک و آب قطع میشود. از حقوقها خبری نیست. این ابلهانی که ناتو آنها را منصوب کرد، دو میلیارد دلار برای دولت اخوانیها در مصر خرج کردند. میلیاردهای دیگر را هم تسلیم البغدادی یا نخستوزیر تونس یا فلانی از موریتانی و نیجریه کردند. بهطور روزمره نفت لیبی با نظارت بینالمللی غارت میشود.
جامعه بینالمللی برای نجات لیبی چه باید بکند؟ تعیین سلیمان فیاض را بهعنوان فرستاده جدید سازمان ملل متحد تأیید میکنید؟
جامعه بینالمللی باید در درجه اول از آنچه در لیبی کرده، عذرخواهی و تلاش کند اشتباهاتش را جبران کند. آن وقت ما دستمان را برای کمک دراز میکنیم تا دوباره وطن را بسازیم و لیبیاییها را به آنجا برگردانیم. جامعه بینالمللی مسئول همه اسرا و رنجهایی است که در داخل زندانها متحمل میشوند. هیچکس از اینها حرف نمیزند. کسی با آنها تماس نمیگیرد؛ درحالی که شش سال است آنها بدون آب و غذا و تحصیلات هستند. اینها خطرناکتر از بمبهای ساعتی هستند که آینده کشور ما را تهدید میکنند.
کسی نمیتواند بدون مشارکت در یک گفتوگوی فراگیر، دولت تشکیل دهد. ما آدمهای مهمی در معادلات سیاسی لیبی هستیم. من نسبت به نادیدهگرفتن بیش از ٦٠ درصد از لیبیاییها هشدار میدهم؛ کسانی که با فروتنی تمام دست به سلاح نبردند؛ کسانی که هرچند برای خود یک ارتش واقعی، پلیس، سیاستمداران و وکلایی شایسته هستند؛ اما اجازه نمیدهند خودشان را بفروشند.
- 14
- 6
