«آيا لازم است که با لهجه انگليسي صحبت کنم؟» اين جملهاي است که باراک اوباما، ساکن پيشين کاخ سفيد، پيش از شروع مصاحبه اخيرش با راديو ٤ بيبيسي، به زبان ميآورد؛ جملهاي که نشان از شوخطبعي او در عين جديت دارد. گذشته از اينکه اين اولين مصاحبه اوباما بعد از ترک کاخ سفيد محسوب ميشود، نکته جالب درباره اين گفتوگو اين است که او يکي از اعضای خانواده سلطنتي بريتانيا يعني «شاهزاده هري» را بهعنوان مصاحبهکننده روبهروي خود ميبيند.
در واقع ما عادت داريم که اعضای خانواده سلطنتي را در مقام مصاحبهشونده ببينيم و نه مصاحبهکننده اما به نظر اوباما ميتواند همه معادلات را برهم بزند. هرچند طبق اعلام دفتر شاهزاده بريتانيا، موضوع اصلي اين گفتوگو «يافتن اشتراکات براي زمينهسازي رهبري جوانان در نسل آينده» بوده اما در عمل اوباما به مسائل کلانتري چون کارکرد شبکههاي اجتماعي در دنياي امروز و تأثير آنها بر نگرش انسانها پرداخته است. او همچنين در اين مصاحبه به دور از جنجالآفريني، کوشيد تا چيزي را مورد انتقاد قرار دهد که ميتوان از آن تحت عنوان سياست توييتري دونالد ترامپ نام برد.
باراک اوباما که در يک سال گذشته و بعد از ترک کاخ سفيد تا حد زيادي سعي کرده بود از فضاي سياسي فاصله بگيرد، اخيرا با سخنراني در چند شهر آمريکا در حمايت از چهرههاي دموکرات تا حدي به عرصه سياسي بازگشته و به نظر میرسد گفتوگوي اخير با شاهزاده هري، بيش از پيش او را در کانون توجهات قرار خواهد داد. به نظر میرسد با نزديکشدن به انتخابات مياندورهاي مجلس نمايندگان و سنا در ايالات متحده و تلاش دموکراتها براي ناکامگذاشتن اقدامات ترامپ از طريق تغيير آرايش نيروهاي سياسي در کنگره، اوباما نيز نقش فعالتري پيدا کند. درحالحاضر از آنجا که اکثريت در مجلس نمايندگان و سنا را جمهوريخواهان در دست دارند، ترامپ با مانعي جدي در قوه مقننه اين کشور مواجه نيست و تصويب لايحه کاهش مالياتها با وجود انتقادات گسترده کارشناسان اقتصادي، بهخوبي مؤيد اين مسئله است.
از ديگر سو، خود پرنس هري نيز در هفتههاي اخير با مطرحشدن بحث ازدواجش با يک دختر آمريکايي به نام مگان مارکل به چهره خبرسازي بدل شده است. بهعبارتي ميتوان گفت که شاهزاده هري حالا به فصلِ مشترک ميان بريتانيا و ايالات متحده بدل شده است. البته اين نخستين گفتوگويي نيست که اين شاهزاده بريتانيايي در آن نقش مصاحبهکننده را دارد؛ او بهعنوان مجري ميهمان تاکنون با چند چهره ديگر از جمله پرنس چارلز، پدرش نيز گفتوگو کرده که در همين برنامه پخش شده است.
شبکههاي اجتماعي؛ از آگاهيبخشي تا تعصبافروزي
همانطور که انتظار ميرفت، اوباما در بخشي از سخنان خود به انتقاد ضمني از وضعيت فعلي سياست در آمريکا و رويکرد دونالد ترامپ، رئيس جمهور آمريکا پرداخت. او بدون نامبردن از ترامپ، عنوان کرد که رسانههاي اجتماعي ميتوانند به تشديد تعصبات و مخدوششدن واقعيتها دامن بزنند؛ امري که از نظر اوباما گفتوگوي عمومي را سختتر ميکند. او همچنين از سياستمداران و صاحبان قدرت خواسته بهجاي تفرقهافکني دنبال متحدکردن جامعه باشند و همچنين درخصوص پيامهايي که در شبکههاي اجتماعي به اشتراک ميگذارند، دقت بيشتري به خرج دهند. اوباما در اين مصاحبه در حالي از انتقاد مستقيم از ترامپ خودداري کرد که ترامپ از هر فرصتي براي انتقاد سياسي و شخصي از اوباما بهره ميگيرد.
او همچنين از تأمين بيمه براي ٢٠ ميليون آمريکايي بهعنوان بزرگترين دستاورد رياستجمهوري خود نام برد. رئيسجمهور پيشين آمريکا همچنين در اين برنامه راديويي درباره مسيري که ايالات متحده در آن قرار گرفته، ابراز نگراني کرد. اولين رئيسجمهور رنگينپوست آمريکا در ادامه درباره حس خود در زمان ترک کاخ سفيد، خاطرنشان کرد که ضمن احساس رضايت از عملکرد خود احساس ميکرده کارهاي زيادي ناتمام باقي مانده بودند. بخشي از مصاحبه نيز به صحبت درباره علاقه وافر اوباما به تربيت نسل جواني از رهبران مدني اختصاص داشت؛ امري که در بطن و هسته فعاليت بنياد اوباما قرار دارد.
اوباما نسل جوان امروز را از لحاظ ميزان آگاهي، صبر و پذيرش تنوع، برتر از نسلهاي ديگر دانست و ابراز نگراني کرد که ممکن است اين پتانسيل بالا در نتيجه تعصبات صاحبان قدرت بالفعل نشود. به عبارت ديگر، از نظر اوباما استفاده نامسئولانه از شبکههاي اجتماعي باعث ميشود که مردم به درک درستي از مسائل پيچيده امروز نرسند. از نظر او، سادهسازي مسائل پيچيده در شبکههاي اجتماعي ميتواند آسيبزا بوده و به تعميق شکافهاي اجتماعي و مسائلي چون نژادپرستي، اسلامهراسي و برتريطلبي قوميتي بينجامد.
البته اوباما در ادامه تأکيد کرد که بههيچعنوان موافق و خواستار سانسور شبکههاي اجتماعي نبوده و صرفا در تلاش براي مهارکردن فناوري در جهت تکثرگرايي و شنيدن صداهاي مختلف است. از نظر رئيسجمهور پيشين آمريکا، اطلاعات موجود در شبکههاي اجتماعي ميتواند به تعصبات ما دامن بزند. او همچنين با اشاره به اينکه ترندشدن برخي هشتگها در شبکههاي اجتماعي ميتواند باعث افزايش آگاهي شود بااينحال تغيير واقعي را منوط به فعاليت و اقدامات عملي دانست.
ريتم کُند زندگي
در بخش شخصيتر مصاحبه نيز، اوباما با اشاره به کندترشدن ريتم زندگياش بعد از ترک کاخ سفيد، خاطرنشان کرد که اين آزادي عمل بيشتر ميتواند حسي رهاييبخش داشته باشد؛ زيرا حالا ميتواند زماني بيشتري براي صحبت با ميشل و ديگر اموري که دوست دارد، اختصاص دهد. اوباما در پاسخ به اين پرسش پرنس هري که براي چه چيز کاخ سفيد دلش تنگ شده، به حس دوستانه تيم کارکنانش اشاره کرد و در ادامه افزود: «من قبلا عامل ترافيک بودم اما الان ترافيک را تجربه ميکنم». او در بخشي از سخنان خود نيز به تمجيد از ميشل اوباما، همسرش پرداخت و از او بهعنوان حامي اصلياش براي رسيدن به کاخ سفيد ياد کرد.
پايان بخش گفتوگوي شاهزاده هري با رئيسجمهور پيشين آمريکا يکسري سؤال و جواب سريع بود که بخش از آن در ادامه ميآيد:
هري: فيلم کاخ سفيد يا سقوط المپ؟
اوباما: هيچکدام را نديدهايم.
هري: مسابقه بوکس يا کنفرانس خبري؟
اوباما: متأسفانه ما به اينجور سؤالات پاسخ نميدهيم.
هري: لبرون جيمز يا مايکل جردن؟
اوباما: جردن، هرچند لبرون را هم خيلي دوست دارم ولي خب من اهل شيکاگو هستم.
هري: راشل يا مونيکا؟ (اشاره به دو شخصيت در سريال معروف «فرندز»)
اوباما: راشل.
هري: هري يا ويليام؟
اوباما: درحالحاضر هري.
هري: فيلم تايتانيک يا فيلم باديگارد؟
اوباما: تايتانيک.
هري: سيگار يا آدامس؟
اوباما: الان آدامس.
هري: کاخ سفيد يا قصر باکينگهام؟
اوباما: کاخ سفيد چون هرسکردن علفهاي قصر باکينگهام به نظر خيلي کار زمانبري است.
هري: فکر کنيد فقط پنج دلار داريد. با اين پول يک ساندويچ همبرگر ميخريد يا بليت بختآزمايي؟
اوباما: به همبرگرش بستگي دارد. ولي همبرگر خوب را ترجيح ميدهم.
- 12
- 2
