ترامپ موفق به خرید گرینلند نخواهد شد. نه تنها دانمارک که صاحب این منطقه است حاضر به فروش آن نیست، پارلمان محلی گرینلند هم چنین امری را تصویب نخواهد کرد. اما اگر ترامپ موفق میشد، اولین رئیسجمهوری نبود که برای گسترش سرزمین آمریکا زمین خریداری کرده بود. مهمترین خرید از این نوع موسوم به خرید لوئیزیانا از فرانسه در سال ۱۸۰۳ بود که توسط رئیسجمهور تامس جفرسون انجام شد و بزرگترین گسترش جغرافیایی آمریکا رو به غرب را رقم زد. دومین خرید نیز خرید آلاسکا از روسیه در سال ۱۸۶۷ در زمان رئیسجمهور اندرو جانسون بود. آمریکا چند خرید خرد دیگر کرده است که بخشی از آن مربوط به جزایر دانمارک بودند. بقیه گسترش سرزمینی عمده آمریکا از طریق جنگ یا استعمار بود، برای مثال فتح تاگزاس و آریزونا در جنگ آمریکا و مکزیک یا استعمار جزایری همچون گوام، پورتوریکو، و هاوایی.
اما به طور مشخص آمریکا قبلاً برای خرید گرینلند نیز تلاش کرده است. دانمارک در سال ۱۷۷۵ گرینلند را جزئی از سرزمین خود اعلام کرد و آمریکا از آن زمان به دنبال خرید آن بوده است. در سال ۱۹۱۷ آمریکا رسماً مالکیت دانمارک بر گرینلند را به رسمیت شناخت، به این امید که بعداً بتواند آن را به شکل رسمی خریداری کند. بعدها آمریکا در دو نوبت درخواست رسمی خرید گرینلند را ارائه داد، اول در سال ۱۸۶۷ در دوران اندرو جانسون (که آلاسکا را نیز خریده بود) و دوم در سال ۱۹۴۶ در زمان رئیسجمهور هری ترومن. ترومن برای گرینلند ۱۰۰ میلیون دلار به پول آن زمان پیشنهاد داده بود. پیش از آن هم ارتش آمریکا برای جلوگیری از فتح گرینلند توسط ارتش آلمان نازی جنگیده بود. پس در واقع آمریکا مدتها است که به دنبال خرید گرینلند بوده است. به علاوه همین الان نیز آمریکا در گرینلند یک پایگاه نظامی دارد. این جزیره چه اهمیتی دارد و چرا آمریکا این قدر مشتاقانه در تاریخ خود به دنبال آن بوده است؟
گرینلند، بزرگترین جزیره جهان، به ظاهر مکان جذابی برای زندگی به نظر نمیرسد. اکثر سرزمین آن یخزده و غیرقابلسکونت است، و برخلاف نامش در سراسرش هیچ فضای سبزی دیده نمیشود. در واقع ۸۰ درصد گرینلند با یخ پوشیده شده است. نام این جزیره در واقع فریبی بیش نیست: یک قاتل ایسلندی که به این مکان تبعید شده بود و بعد کنترل آن را در دست گرفته بود، نام آن را گرینلند گذاشت به این امید که این نام افرادی را برای مهاجرت به این جزیره ترغیب کند. هماکنون هم جمعیت بسیار کمی در این جزیره زندگی میکند، تنها ۶۰ هزار نفر.
پس باز این سوال مطرح میشود که چرا این جزیره کمجمعیت با آبوهوای بیرحم و نامهماننوازش این قدر برای آمریکا جذاب است؟این امر دلایلی دارد که از این قرار هستند: (۱) گرینلند از نظر منابع طبیعی بسیار غنی است و تخمین زده میشود که سرشار از سنگ معدن، سرب، روی، الماس، طلا، اورانیوم و نفت است. بخش عظیمی از این منابع به علت یخزده بودن گرینلند هنوز دستنخورده باقی ماندهاند اما ترکیبی از گرمایش زمین و تکنولوژیهای جدید میتواند این وضعیت را تغییر دهد و این بدان معنا است که گرینلند منبع بسیار ارزشمندی برای ثروت ملی خواهد بود. این امر میتواند بهخصوص به هدف آمریکا مبنی بر خودکفایی انرژی کمک کند. (۲)گرینلند ارزش ژئوپولتیک بسیار بالایی نیز دارد. گرینلند به آمریکا امکان میدهد که پایگاههای شنود و جاسوسیای تعبیه کند که بر روسیه و چین اشراف بسیار خوبی دارند و همچنین بر فعالیتهای فضایی کشورهای مختلف نظارت کند.
علاوه بر فضا، گرینلند تسلط بر اقیانوس اطلس و قطب شمال نیز دارد و علاوه بر نظارت بر مسیرهای دریایی امکان نظارت بر فعالیتهای روسیه در قطب شمال را نیز ایجاد میکند. (۳) گرینلند میتواند به حفاظت از محیط زیست کمک کند. این احتمالاً از اهداف ترامپ نیست ولی یکی از دلایل علاقه تاریخی آمریکا به این منطقه است. گرینلند منطقهای با هوای پاک است که انواع پرندهها و جانوران نادر در آن وجود دارند و به علاوه مکانی مناسب برای تحقیق درباره نهنگها است و بنابراین میتواند از نظر علمی بسیار به زیستشناسان و هواداران محیط زیست کمک کند.از مجموع این عوامل نتیجه میگیریم که تصمیم ترامپ برای خرید گرینلند از منظر منافع ملی آمریکا تصمیمی صحیح و بخردانه است.
البته ترامپ قطعاً قصد دارد چنین امری را به عنوان یک موفقیت بزرگ در تاریخ به نام خود ثبت کند. دانمارک حاضر نیست گرینلند را بفروشد، اما شاید اگر هم میفروخت چنین دستاوردی برای ترامپ نمیشد. اندرو جانسون آلاسکا را خرید اما هنوز در تاریخ از او به عنوان یکی از بدترین روسایجمهور تاریخ آمریکا یاد میشود، مردی که نامش با نژادپرستی و نفرت از مهاجرت گره خورده است، و کسی یادش نیست چه کسی آلاسکا را خرید.
علی نظیفپور
- 18
- 1