جنجال افشاگری‌های بی‌محابا از رانت‌بازی در کره جنوبی

بیش از دو ماه است که فضای سیاسی - اجتماعی کره جنوبی درگیر اخبار مربوط به انتصاب وزیر جدید  دادگستری از طرف ریاست جمهوری این کشور و حاشیه های این انتصاب است. وزیری که متعلق به نسل ۳۸۶ کره جنوبی یعنی نسلی که در دهه ۶۰ میلادی به دنیا آمده و در سن ۳۰ سالگی رهبری مبارزات سیاسی برای ایجاد دموکراسی و نیز مبارزه با آثار استعمار ژاپن را در دهه ۸۰ میلادی به عهده داشتند. 

وزیر دادگستری پیشنهادی شعار آمدنش را با انجام اصلاحات ساختاری در قوانین دادرسی و قضایی و همچنین اصلاح ساختار رسانه ای این کشور در جهت عدالت اجتماعی عنوان کرد. اعلان همین سیاست ها که در واقع از طرف ریاست جمهوری این کشور دنبال می شود کافی بود تا جرقه اختلافات سیاسی و نیز اجتماعی کره جنوبی را شعله ور کند. 

چند صباحی نگذشت که مخالفان وی که در واقع جناح محافظه کار این کشور را تشکیل می دهند اسنادی را مبنی بر سوءاستفاده دختر وی در ورود به دانشگاه و نیز همسر او منتشر کردند. همین شایعات باعث شد تا فضای سیاسی کره جنوبی بیشتر ملتهب شود. 

دیری نپایید که حزب حاکم یعنی جناح ۳۸۶ این کشور اسناد سوءاستفاده رهبران حزب مخالف و جناح محافظه کار و استفاده از رانت برای آقازاده ها و فرزندان آنان را منتشر کرد. 

همین افشاگری های بی محابا، جو عمومی خصوصاً نسل جدید این کشور را که به شدت از سوءاستفاده صاحبان قدرت در بخش های اقتصادی، سیاسی و قضائی عصبانی هستند را به خیابان ها کشاند و به بهانه حمایت از اصلاحات در کره جنوبی خواهان شکسته شدن دیوار بلند طبقات مختلف و مرفه هر دو جناح  شدند. آنان معتقدند رفع تبعیض در برخورد با رانت خواران با اصلاح قوانین قضایی و نیز شکستن انحصار خبر امکان پذیر است، به همین خاطر بود که در روز ۷ مهر ماه، دو میلیون نفر در مقابل دادستانی این کشور اقدام به تظاهرات مسالمت آمیز کردند و خواهان اصلاح امور شدند. 

حال این سؤال در ذهن ایجاد می شود که واقعاً چرا در کره چنین بخش عظیمی از مردم خصوصاً نسل جدید به خیابان ها می آیند؟ کره ای که الگوی بسیاری از کشورها برای توسعه و پیشرفت است، کره ای که دارای درآمد نزدیک به ۳۸ هزار دلار بوده و تقریباً به ظاهر، مردم مشکل خاصی ندارند. کشوری که در حال حاضر دوازدهمین اقتصاد جهان است و شرکت های بزرگ این کشور چهره ای بسیار زیبا از آن به نمایش گذاشتند که انصافاً تا حدودی درست است. اما در همین کشور ناگهان مردم، خصوصاً نسل جدید، نسبت به بسیاری از پدیده های اجتماعی واکنش نشان می دهند. چرا این گونه است؟ 

پاسخ این سؤال را می توان در اجتناب ناپذیر بودن تغییر نسل و شروع دوره ای جدید در تاریخ تحولات این کشور جویا شد. نسل جدید مطالباتی دارد که بسیار متفاوت از مطالبات دو نسل قبلی است. مطالباتی که عدالت خواهی و استفاده از فرصت های برابر و نیز شکستن انحصار طبقات اشراف که در ادوار مختلف شکل گرفته و جامعه ای طبقاتی و مدرن را تشکیل داده، شامل می شود. 

اخیراً چند مؤسسه تحقیقات اجتماعی در کره نتایج تحقیقات خود را در خصوص وضعیت اجتماعی این کشور منتشر کرده اند که بسیار جالب است. طبق بررسی های به عمل آمده ۸۰ درصد از نسل های مختلف کره معتقدند که جامعه این کشور موروثی و طبقاتی است و طبقات اشراف که در اثر رشد و توسعه اقتصادی کره شکل گرفته اند، تقریباً از بسیاری از رانت ها برای خود و آقازاده های خود استفاده می کنند. در رأس این طبقات صاحبان شرکت ها و کمپانی های بزرگ قرار دارند.  

دومین طبقه ای که مورد توجه افکار عمومی در کره جنوبی است طبقه سیاسیون از هر دو جناح سیاسی در کشور هستند که  از فرصت ها استفاده می کنند، نمونه بارز آن رانت هایی است که برای ورود به دانشگاه و موقعیت های خاص استفاده می کنند. 

همچنین اخیراً اخباری منتشره شده است که ۱۵ نفر از نمایندگان فعلی مجلس کره جنوبی از هر دو جناح تصمیم گرفتند فرزندان خود را در حوزه انتخابی به جای خود در سال آینده راهی مجلس کنند و از هم اکنون آنان به عنوان مسئول دفتر در حوزه انتخابی مشغول شده اند. این گونه اقدامات را بسیاری در جهت تحکیم و استحکام طبقه سیاسی تعریف کرده و معتقد هستند فرزندان بسیاری از این نمایندگان شایستگی نمایندگی را ندارند و فقط با استفاده از رانت والدین خود قصد دارند این جریان موروثی را تقویت کنند. 

بعد از سیاسیون، کسانی که در سیستم قضایی کار می کنند و همچنین دانشگاهیان و صاحبان رسانه های با نفود به ترتیب کسانی هستند که از نگاه افکار عمومی برای خود طبقات اجتماعی جدیدی تعریف کرده و بستگان آنان با استفاده از نردبان های بی رنگ و غیر قابل تشخیص  مراحل ترقی را طی می کنند. این نظرسنجی ها نشان می دهد که ۴۷ درصد معتقدند ورود قانونی و نفوذ به این طبقات اجتماعی علی رغم داشتن لیاقت و شایستگی تقریباً غیرممکن است.

بسیاری از مردم می گویند قوانین و مقررات منصفانه اجرا نمی شوند. به همین دلیل معتقدند باید قوانین کشور در جهت برخورد با تبعیض و اجرای عدالت اصلاح شود. 

اما مهم تر از مطالبات اصلاحی در کره جنوبی بحث تغییر نسلی در این کشور است. اصولاً مفهوم جامعه از اقتصاد و یا حتی مفاهیمی مانند انجام اصلاحات حقوقی گسترده تر است. یعنی باید موشکافی کرد و دید جامعه به چه سمتی در حال حرکت است و مطالبات آن را دقیق مورد توجه قرار داد. زیرا در این صورت است که می توان مشکلات را رصد و در جهت حل آن حرکت کرد. اگر شناخت جامعه صورت نگیرد حل موضوعاتی نظیر انجام اصلاحات قوانین بسیار سخت می شود و این دیدگاهی است که در حال حاضر در کره بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این بدان معناست که ارزش های محافظه کاران سنتی و راه حل های آنان و نیز مفاهیم اصلاح طلبی کلیشه ای در جامعه کره آرام آرام جذابیت خود را از دست داده و این عدم رغبت نسل جدید به راه حل های محافظه کاران بیشتر شده است. تحولات و فعالیت های نوجوانان و جوانان در محیط های علمی بیشتر از طریق شبکه های مجازی  منعکس می شود و حتی آنان به غول های رسانه هایی مانند چوسون ایل بو و یا جوانگ ایل بو نیز اعتمادشان رو به کاهش است.

البته هنوز کسی نمی داند این روند در آینده به کجا طی طریق خواهد کرد و باید دید نتایج در انتخابات آینده چگونه خواهد بود اما آنچه مسلم است کره جنوبی در حال گذر از یک مرحله به دورانی جدید است. دورانی که صاحبان قدرتمند آن نمی خواهند میراث تلاش های نسل قبل خود را که در سایه رهبری نظامیان قدرتمند کره جنوبی را از کشوری فقیر به کشوری ثروتمند رساند، تخریب کنند. نخبگان نسل جدید تلاش می کنند گذشته کره جنوبی را رنگی ببینند و خوبی ها و تلاش های مردان بزرگ این کشور سیاه نمایی نشود و در همین مسیر در جهت ارزش های جدید نظیر تقویت عدالت خواهی، توزیع امکانات برای همه و رفع تبعیض تلاش می کنند. اگرچه رگه هایی از تندروی دیده می شود که زیاد تأثیرگذار نخواهد بود.

نویسنده: مرتضی سلطانپور ابیانه، کارشناس مسائل شبه جزیره کره