دوئل زودهنگام در بریتانیا

مجلس عوام بریتانیا سه‌شنبه شب پس از توافق جانسون و کوربین رهبران دو حزب اصلی با اکثریت مطلق به برگزاری انتخابات زودهنگام رای داد. این انتخابات ۶هفته دیگر در تاریخ ۱۲ دسامبر برگزار شود. این دومین انتخابات زودهنگام پارلمانی است که در طول ۳ سال گذشته برگزار می‌شود. جانسون پیش از این گفته بود با برگزاری انتخابات زودهنگام، مردم بریتانیا فرصت خواهند داشت که با انتخاب دولت جدید درباره سرنوشت چگونگی اجرای برگزیت اظهارنظر کنند. او با ۴۳۸ رای موافق در برابر ۲۰ رای مخالف توانست نظر مساعد نمایندگان را برای این انتخابات جلب کند.

مرد مو آشفته بریتانیا به هدف خود رسید. او توانست پس از چند شکست، یک پیروزی به‌دست آورد که به گفته نزدیکانش هدف وی از ماه ژوئیه که وارد دفتر نخست‌وزیری شده، همین بوده است: برگزاری انتخابات زودهنگام. پس از اینکه جرمی کوربین به‌رغم مخالفت‌های اولیه، چراغ سبز به بوریس جانسون نشان داد، توانست به هدف خود یعنی برگزاری انتخابات زودهنگام در ۱۲ دسامبر برسد. اکنون با تصویب مجلس عوام، لایحه انتخابات ۱۲ دسامبر باید به مجلس اعیان بریتانیا برود و در صورت تایید نهایی، این کشور باید خود را برای برگزاری انتخابات تا حدود ۶ هفته آینده آماده کند و به همین ترتیب، نامزدهای انتخاباتی کمتر از یک و ماه نیم فرصت تبلیغ دارند. این نخستین بار است که از سال ۱۹۲۳ به بعد انتخابات در بریتانیا در ماه دسامبر برگزار خواهد شد.

جرمی کوربین، رهبر حزب کارگر، حزب اصلی مخالف دولت در بریتانیا، پیش از این رای‌گیری، در لحظات آخر اعلام کرد که این حزب با برگزاری انتخابات زودهنگام موافقت می‌کند. هم‌زمان با موافقت اتحادیه اروپا با تمدید مهلت بریتانیا برای خروج از این اتحادیه (برگزیت)، بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا در تلاش بود که انتخابات زودهنگام را در اواسط ماه دسامبر و پیش از تعطیلات کریسمس برگزار کند. آخرین تلاش بوریس جانسون برای گرفتن رای پارلمان، روز دوشنبه، با عدم حضور حزب کارگر در رای‌گیری شکست خورد و او روز سه‌شنبه ۲۹ اکتبر، برای بار چهارم لایحه خود برای برگزاری انتخابات زودهنگام را به پارلمان برد که این بار با حمایت حزب کارگر به تصویب رسید.

بوریس جانسون گفته بود که با برگزاری انتخابات زودهنگام مردم بریتانیا فرصت خواهند داشت که با انتخاب دولت جدید درباره سرنوشت چگونگی اجرای برگزیت اظهارنظر کنند. حزب لیبرال دموکرات و حزب ملی اسکاتلند (SNP) هم پیش از این رای‌گیری گفته بودند که با انتخابات زودهنگام موافقند اما تاریخ نهم دسامبر را برای برگزاری انتخابات بهتر می‌دانند. کوربین هم تصریح کرد که با تمدید مهلت بریتانیا برای خروج از اتحادیه اروپا خطر فوری خروج بدون توافق از بین رفته و به همین دلیل حزب او با برگزاری انتخابات زودهنگام موافقت می‌کند. به گزارش الجزیره، رهبران دو حزب عمده بریتانیا یعنی بوریس جانسون، از حزب توری‌ها (محافظه‌کاران) و جرمی کوربین از حزب کارگر توافق کردند تا این انتخابات در موعد مورد نظر دولت برگزار شود اما احتمالا سهم این دو در انتخابات چندان بالا نباشد.

مارک شاناهان، رئیس دپارتمان روابط بین‌الملل در دانشگاه ریدینگ به الجزیره گفت: «این یک راهبرد با ریسک بالا برای بوریس جانسون به‌حساب می‌آید. با این حال باید گفت که تاکنون ریسک وی جواب داده است.» حالا سرنوشت برگزیت می‌تواند به یک توازن برسد و بریتانیا خود را برای یک کارزار انتخاباتی نادر در ماه دسامبر آماده می‌کند. انتخابات بعدی در واقع می‌تواند جنگ نسل‌ها در این کشور به‌حساب‌ آید. طرفداران باقی ماندن در اتحادیه اروپا که جوانان هواخواهش هستند و طرفداران برگزیت که عمدتا میانسالان و افراد سن بالا طرفدارش هستند. دیوید جفری، استاد علوم سیاسی در دانشگاه لیورپول می‌گوید: «اگر محافظه‌کاران انتخابات را واگذار کنند، مسیر به سوی یک رفراندوم دوم هموار می‌شود. مشخصا در رفراندوم دوم، گزینه «ترک اتحادیه اروپا» شکست می‌خورد. با این حساب باید پرسید ما در کجا قرار داریم؟»

بوریس جانسون قصد دارد تا با کسب اکثریت پارلمان بتواند مسیر خود را حتی برای خروج بدون توافق هموار کند یا دست‌کم‌ خروج وی با توافقی که با اتحادیه اروپا به‌دست آورد، با کمترین دردسر رای بیاورد. این درحالی است که اواخر هفته گذشته، حزب لیبرال دموکرات و حزب ملی اسکاتلند توانستند در نظرسنجی‌ها شرایط بهتری را تجربه کنند. این دو حزب جزو احزابی هستند که از رفراندوم دوم حمایت می‌کنند.

برخی می‌گویند که در انتخابات پیش‌رو بوریس جانسون نیز به «سندرم ترزامی» دچارخواهد شد. ترزا می ‌نیز به گمان خود فکر می‌کرد در انتخابات عمومی یک رقابت آسان در پیش دارد و می‌تواند رای اکثریت را به‌دست آورد اما در نهایت یک رای شکننده موجب شد تا نه تنها اکثریت را از دست بدهد، بلکه برای تشکیل دولت با احزاب دیگر ائتلاف کند. قمار جانسون اما اینگونه است که وی قصد دارد با کسب اکثریت گزینه «مردم در برابر پارلمان» را فعال کند و با رای مردم، حزبش اکثریت را به‌دست آورد و وی بتواند گزینه‌های مورد نظر خود را برای برگزیت پیش ببرد.

تحلیلگران اما می‌گویند که این بازی بوریس جانسون برای تشکیل اکثریت در پارلمان ریسک بالایی دارد. شاناهان می‌گوید: «این استراتژی ریسک بالایی دارد، چراکه در خود حزب نیز درخصوص نحوه خروج از اتحادیه اروپا اختلاف‌نظر وجود دارد و مانیفست وی ممکن است در داخل حزب خریدار نداشته باشد.» با این حال شاناهان می‌گوید که جانسون شخصیت بزرگی دارد و درحال‌حاضر باد به کشتی بادبانی وی رسیده است و او نشان داده است که چه رهبر خوبی برای کارزار انتخاباتی است. جفری اما برعکس شاناهان، بر این باور است که نتیجه انتخابات سال ۲۰۱۷ و رقابت خوب حزب کارگر نشان داد که توانایی رهبری کوربین در کارزار انتخاباتی را نباید دست کم گرفت.

مارک لندلر در نیویورک‌تایمز نوشت: نخست‌وزیر بریتانیا در طول دوران سیاست‌ورزی‌اش دست به قمار بزرگی زده است. او با رای ۴۳۸ موافق در برابر ۲۰ مخالف توانست نظر مساعد نمایندگان را برای طرح انتخابات زودهنگامش جلب کند اما این انتخابات یکی از غیرقابل پیش‌بینی‌ترین انتخابات پس از جنگ جهانی دوم در این کشور به‌حساب می‌آید.

این انتخابات در شرایطی برگزار می‌شود که رای‌دهندگان بریتانیایی در خسته‌ترین حالت خود درخصوص هرج‌ومرج برگزیت به سر می‌برند. این درحالی است که رای نمایندگان مجلس عوام بریتانیا باید به تایید مجلس لردهای این کشور برسد. این مجلس می‌تواند آن را تایید نکند اما بعید است که دست به چنین اقدامی بزند. برای بوریس جانسون که یک پوپولیست پرشور و حرارت است و از ماه ژوئیه وارد خانه شماره ۱۰ شده است، انتخابات مانند یک شرط‌بندی به‌حساب می‌آید. او و هم‌حزبی‌هایش این حس را دارند که می‌توانند رای‌دهندگان بریتانیایی را متقاعد کنند که طرح برگزیت آنها بهتر است. اما به گفته مارک لندلر، این بازی ممکن است عواقب ناخواسته‌ای بر حزب توری‌ها تحمیل کند. در این شرایط چند سناریو می‌توان برای بریتانیا درنظر گرفت.

سناریوی اول: ادامه هرج‌ومرج

برخی کارشناسان احتمال می‌دهند که انتخابات پیروز واقعی نداشته باشد و حزب محافظه‌کار یک پیروزی خفیف به‌دست آورد. بوریس جانسون نیز در این سناریو نمی‌تواند طرح خود را به پیش ببرد و احتمالا بریتانیا به همین نقطه بازگردد: ادامه هرج‌ومرج.

سناریوی دوم: نخست‌وزیری جرمی کوربین

انتخابات سال ۲۰۱۷ نشان داد که جرمی کوربین می‌تواند حرف‌هایی برای گفتن داشته باشد. در این سناریو این احتمال مطرح شده که در جبهه رقیب، آنها اختلافات خود را کنار بگذارند و جرمی کوربین را مستاجر جدید خانه شماره ۱۰ کنند. در این سناریو می‌توان احتمال واژگونی کامل برگزیت را هم داد. آناند منون، استاد علوم سیاسی در کالج کینگز لندن به نیویورک‌تایمز گفت: «بازی گلف بین چپ و راست در این کشور به نقطه غیرمطمئن خود رسیده و نمی‌توان پیروزی بوریس جانسون را قطعی دانست.»

سناریوی سوم: بمیر یا انجامش بده

بوریس جانسون از زمانی که وارد خانه شماره ۱۰ شد، یک جمله را مدام تکرار کرد: «بمیر یا انجامش بده». در این سناریو وی قول داده بود که بدون توافق هم برگزیت را پیاده خواهد کرد. او اما برای تحقق این خواسته‌اش یک مانع بزرگ بر سر راهش داشت: «مجلس عوام». او برای اینکه این مانع را از سر راه بردارد دست به یک قمار زد و توانست نظر نمایندگان را برای انتخابات عمومی در ۱۲ دسامبر جلب کند. او در این سناریو به این نتیجه رسیده است که رای‌دهندگان خسته از هرج‌ومرج رای به یکدستی پارلمان خواهند داد و وی می‌تواند برگزیت را به مدل دلخواه خود اجرا کند. با این حال برگزیت با مردمی سروکار دارد که در گرگ و میش روزهای پیش از کریسمس به سر می‌برند. لندلر می‌گوید که جانسون و مخالفانش از انتخابات دو خواسته متفاوت دارند. جانسون به‌دنبال ساخت آینده بریتانیا بدون اتحادیه اروپا است و جرمی کوربین شاید به‌دنبال برگزاری یک رفراندوم دوم باشد.