با ادامه پیشروی‌های ارتش سوریه به سمت جنوب غربی این کشور و باز پس‌گیری بخش اعظمی از مناطق تحت کنترل مخالفان دولت، روز گذشته ارتش سوریه با پیشروی به سمت حومه درعا و در هم شکستن صفوف مخالفان، چند شهرک و روستای اطراف این شهر را به کنترل خود درآورد. گفتنی است ورود ارتش سوریه به این شهرک‌ها مسیر آزادسازی درعا را به میزان زیادی هموار ساخته و خبرگزاری دولتی این کشور گزارش داده است که ارتش بدون هیچ درگیری وارد چند روستا و شهرک شده و حتی مورد استقبال مردم نیز قرار گرفته است.
پیش از ورود ارتش به این مناطق تعدادی از افراد مسلح نیز با پیوستن به روند آشتی ملی سلاح‌های خود را تحویل داده و گفته می‌شود که در حدود ۱۵۰۰ نفر از شبه نظامیان نیز با توافق دولت در حال تخلیه شهر و عزیمت به سمت ادلب هستند. همچنین اخبار رسیده از مناطق آزاد شده توسط ارتش سوریه حاکی از آن است که صفوف مخالفان در درعا فروپاشی شده و با تصرف قریب‌الوقوع این شهر جنگ سوریه به احتمال فراوان به نقطه پایانی خود نزدیک خواهد شد.
مذاکره روس‌ها با مخالفان اسد برای خالی کردن مناطق تحت تسلط‌شان
پیش از موفقیت‌های ارتش سوریه در نزدیک شدن به درعا و تصرف روستاهای اطراف این شهر، خبری مبنی بر آتش‌بس در این منطقه دست به دست می‌شد که در این رابطه هر چند یک مقام اردنی برقراری این آتش‌بس در جنوب سوریه را تائید کرده بود، یک منبع مطلع در وزارت خارجه آمریکا آن را تائید نکرده و اعلام کرد: آمریکا نمی‌تواند خبر دستیابی به توافقی برای آتش‌بس در سوریه را تایید کند زیرادرگیری‌ها در منطقه جنوب غرب سوریه ادامه دارند.
در همین راستا و چند روز قبل از شروع پیشروی‌های ارتش سوریه مذاکراتی میان مخالفان سوری با نظامیان ارشد روسیه برای پس دادن مناطق تحت کنترل‌شان به ارتش در گرفته بود که ابراهیم الجباوی به عنوان سخنگوی مخالفان درباره آن گفته بود: دور اول مذاکره با افسران روسیه برگزار شده و دور دوم آن نیز قرار است به زودی آغاز شود.
در این خصوص گفته می‌شود که روس‌ها به مخالفان سوری تاکید کرده‌اند، یا شرایط آتش‌بس و ترک محل را قبول می‌کنند و یا اینکه باید منتظر تبعات حضور خود در مناطق تحت کنترل‌شان باشند. به طور کلی اوضاع برای مخالفان سوری زمانی بغرنج‌تر شد که طی هفته‌های قبل آمریکا با اعلام عدم حمایت خود از مخالفان، آنها را شگفت‌زده کرده و معادلات را به میزان زیادی به نفع دمشق و مسکو در مناطق جنوب غربی تغییر داد.
این امر در حالی صورت گرفت که پس از آن و همزمان با پیشروی ارتش سوریه، آمریکا و روسیه مبادرت به بمباران مناطق تحت کنترل گروه‌های تروریستی به ویژه جبهه النصره کردند. در همین رابطه برخی از کارشناسان با اشاره به تحولات جاری در حومه درعا و جنوب سوریه، معقتدند که عدم حمایت آمریکا و متحدانش از مخالفان به منزله پایان کار آنها خواهد بود و احتمال می‌رود که به زودی در سایر مناطق نیز چنین تحولاتی رقم بخورد.
احتمال توافق ترامپ و پوتین بر سر سوریه
این در حالی است که دو روز قبل شبکه خبری «سی ان ان» آمریکا در گزارشی با اشاره به دیدار چند روز آینده میان ترامپ و پوتین در فنلاند، آورده بود که آمریکا و روسیه در این دیدار قصد دارند در مورد سوریه به توافق برسند. در همین راستا، ترامپ روز گذشته به خبرنگاران گفته است که با پوتین در مورد وضعیت شبه جزیره کریمه و همچنین سوریه صحبت کند. امری که تحلیل‌گران معتقدند احتمال سازش میان هر دوی آنها بر سر کریمه و سوریه وجود دارد و ممکن است ترامپ از کارت اوکراین برای دادن امتیاز به پوتین بهره‌برداری کند، چرا که وقتی از او سوال شد، آیا الحاق کریمه به روسیه را به رسمیت خواهید شناخت؟ پاسخ داده بود: باید ببینیم چه پیش می‌آید!
ادلب و شرق فرات، آتش زیر خاکستر
با توجه به تحولات میدانی سوریه و مطرح شدن احتمال پایان درگیری‌ها در مناطق جنوبی و گذار این کشور به سمت یک آشتی ملی، سوالی که مطرح می‌شود آن است که تا چه میزان این گمانه‌زنی احتمال محقق شدن دارد؟ هر چند درعا می‌تواند در جنگ داخلی سوریه نقطه عطف تلقی شود، اما هنوز هیچ کارشناسی قادر نیست به آسانی تایید کند که درگیری‌ها به سایر مناطق سوریه تسری پیدا نکند. اکنون شمال این کشور توسط ترکیه اشغال شده و همکاری مشترک آمریکا و ترکیه بر سر منبج، معادلات این منطقه را پیچیده کرده است. از سوی دیگر با روانه شدن گروه‌های مخالف و تروریستی به سمت ادلب، ارتش آزاد سوریه راحت‌تر می‌تواند تحت حمایت نیروهای ترکیه قرار بگیرد.
از سوی دیگر توافق احتمالی میان آمریکا و روسیه در سوریه، هر چند تا میزانی قادر خواهد بود که از آتش درگیری‌ها بکاهد، اما مسائل مختلف میدان سوریه را نمی‌تواند به این سادگی‌ها حل و فصل کند چرا که اکنون علاوه بر فعالیت گروه‌های تروریستی، وضعیت مخالفان بشار اسد، آینده سیاسی دولت و نیز خواست بازیگران خارجی مختلف در عرصه تحولات سوریه همچنان مبهم است. در همین رابطه برخی از ناظران معتقدند که همکاری مشترک میان آمریکا و روسیه در درعا، برای واشنگتن به منظور حفاظت از منطقه فرات است و این توافق نمی‌تواند دامنه شمول وسیع‌تری پیدا کند.
از سوی دیگر برخی از ناظران نیز معتقدند در صورت همگرایی کلان میان آمریکا و روسیه، سایر بازیگران ذینفع در تحولات میدانی سوریه، هر چند تا میزان زیادی ناچار به تبعیت از منویات این دو قدرت بین‌المللی خواهند بود، اما با توجه به خرد بودن عرصه بازی در سوریه هر یک می‌توانند تاثیر خود را در بروز شکاف‌های موجود داشته باشند. در واقع بحران هفت ساله سوریه بدون یک تغییر بزرگ که تحلیل‌گران از آن به عنوان زایمان دردناک یک نظم جدید یاد می‌کنند، عملاً غیر ممکن خواهد بود.
امری که اکنون به نظر می‌رسد بسیاری از ناظران بین‌المللی را به اشتباه انداخته و این گمان را تقویت می‌کند که جنگ سوریه در ایستگاه پایانی خود قرار دارد. روس‌ها و آمریکا تا به اینجای کار به اکثر خواسته‌های خود در میدان سوریه دست یافته‌‌اند و بدون در نظر گرفتن شرایط میدانی و تحولات داخلی سوریه هر آن ممکن از درگیری‌ها از نقطه‌ای جدید آغاز شود که در این میان متحمل‌ترین نقاط که اکنون آتش زیر خاکستر هستند دو منطقه شرق فرات و ادلب است.
- 11
- 5
