وقتی پای نظارت مجلس به میان می‌آید به دنبال آن می توان ردپایی از سوال و استیضاح را هم دید. اصلا مگر می‌شود نظارت باشد اما ابزار آن وجود نداشته باشد؟. آیین نامه داخلی مجلس می گوید «در هر مورد که نماینده‌ای از وزیر مسئول درباره یکی از وظایف او سوال کند آن وزیر موظف است در مجلس حاضر شود و به سوال جواب دهد و این جواب نباید بیش از ده روز به تأخیر افتد مگر با عذر موجه به تشخیص مجلس شورای اسلامی»، «نمایندگان مجلس شورای اسلامی می‌توانند در مواردی که لازم می‌دانند هیئت وزیران یا هر یک از وزرا را استیضاح کنند» و....
این‌ها از جمله همان ابزاری هستند که آیین نامه مجلس مجوز استفاده اش را به نمایندگان داده تا بتوانند بساط تخلف و کم‌کاری یا سهل‌انگاری را برچینند.
تا اینجا همه چیز همان است که باید باشد و غیر از این هم انتظاری نیست اما مشکل آنجا شروع می‌شود که تعداد سوالات و سرعت اقناع نمایندگان در صحن علنی آنقدر بالا می رود، که احتمال نمایشی بودن آن بیش از عمل به تکلیف و وظیفه نمایندگی به چشم می آید.
این اما و اگرها درباره نحوه پرسش سوالات وقتی بیشتر می‌شود که هر سوالی پیش از آنکه پایش به صحن برسد یک‌بار در کمیسیون مطرح می‌شود و اتفاقا وزرا هم در اغلب مواقع همان پاسخ‌هایی که در کمیسیون داده اند را در صحن علنی هم به نماینده می دهند اما نکته اینجاست که سوال‌کنندگان از این پاسخ در کمیسیون قانع نمی‌شوند اما بعد از استماع همین پاسخ‌ها در صحن اعلام می‌کنند که قانع شده‌اند.
بررسی سوالاتی که از ابتدای سال ۹۸ از وزرا در صحن علنی مجلس پرسیده شده است حکایت از آن دارد که حدودا از فرودین ۹۸ تا به امروز نزدیک به ۲۵ سوال از وزرا آنهم در صحن علنی پرسیده شده است که از این تعداد تنها ۴ مورد نمایندگان قانع نشدند و در ۲۱ مورد، نمایندگان سوال کننده قانع شدند.
این موضوع آنجا بیشتر به چشم می آید که هزینه هر دقیقه و هر ساعت کاری نمایندگان در پارلمان را برآورد مالی کنیم. تقریبا هر سال یک برآورد کلی از هزینه نهادها و ارگان‌ها منتشر می‌شود که این موضوع درباره هزینه هر دقیقه مجلس در سال ۹۷ حدودا بیش از ۲۱ میلیون تومان بود و هر ساعتش بیش از یک میلیارد هزینه به دنبال داشت حال اگر بخواهیم تورم یک ساله را کنار بگذاریم برای هر سوال از نماینده حدودا نیم ساعت وقت صرف می‌شود که این عدد یعنی چیزی حدود ۶۳۰ میلیون در هر سوال.
با بررسی سوالاتی که از ابتدای سال ۹۸ در صحن علنی مطرح شده است مشخص می‌شود بالای ۸۰ درصد موارد نمایندگان می‌توانستند در وقت مجلس نیم ساعت صرفه‌جویی کنند.و به پاسخ هایی که در کمیسیون می شنوند اکتفا کنند یا اگر نیاز به بررسی و اقدامی بیشتر از سوی وزیر بود بازهم آن را از طریق کمیسیون پیگیری کنند اما گویی این روزهای نزدیک به انتخابات اسفندماه نمایندگان بر باز شدن گاه و بیگاه تریبون هایشان چه برای تذکر و اخطار و چه سوال از مسئولان آنها بیشتر اصرار دارند.
در جدول زیر سوالات چند ماه اخیر نمایندگان از وزرا، محور سوالات و نتیجه آن آمده است؛
نماینده سوال کننده | وزیر پاسخ‌دهنده و سوال | تاریخ انجام سوال/نتیجه |
| *سمیه محمودی(نماینده شهرضا) | عبدالرضا رحمانی فضلی (وزیر کشور) *دلایل عدم برنامه ریزی مناسب برای کاهش آسیب های اجتماعی | ۹۸/۰۷/۲۲ قانع شد |
*محمود صادقی (نماینده تهران) *زهراسعیدی(نماینده مبارکه) | منصور غلامی(وزیر علوم) * موضوع بورسیه تحصیلی دانشجویان *علت عدم توجه و ضعف در ارتقای رشد کیفی اساتید، کارمندان، پرسنل قراردادی | ۹۸/۰۷/۱۶ هر دو نماینده از پاسخ وزیر قانع شدند |
*محمدعلی پورمختار (نماینده کبودرآهنگ) *علی کرد (نماینده خاش) *جلال محمودزاده(نماینده مهاباد) | محمدجواد ظریف (وزیر امورخارجه) * اقدامات صورت گرفته برای اقتصاد و توسعه ملی کشور *عدم دیپلماسی پایدار با کشورهای شرق و جنوب شرقی ایران *اقدامات وزارت امور خارجه برای جلوگیری از سدسازی غیرقانونی توسط دولت ترکیه و حمله به مردم عفرین سوریه | ۹۸/۰۷/۱۴ هرسه نماینده از پاسخ‌های وزیر قانع شدند |
*فرید موسوی (نماینده تهران) | رضا رحمانی (وزیر صمت) *درخصوص بهبود فضای کسب و کار | ۹۸/۰۷/۰۸ قانع شد |
محمدرضا صباغی بافقی (مهریز و ابرکوه) | فرهاد دژپسند (وزیر اقتصاد) عدم راه‌اندازی سامانه ثبت حقوق و مزایا | ۹۸/۰۶/۱۱ مجلس قانع نشد و وزیر کارت زرد گرفت |
*جهانبخش محبی‌نیا (شاهین‌دژ و میاندوآب) * حسن کامران (نماینده اصفهان) | علیرضا آوایی ( وزیر دادگستری) * عملکرد قوه قضائیه در مبارزه با فسادهای کلان اقتصادی * علت عدم اجرای ماده ۱۷۴ قانون آئین دادرسی مدنی و انحصار آگهی‌ها در روزنامه حمایت و بیکاری ۲۰۰۰ نفر چیست؟ | ۹۸/۰۵/۰۷ *محبی‌نیا قانع شد اما وزیر برای سوال کامران کارت زرد گرفت |
*علیرضا رحیمی (نماینده تهران) *قاسم جاسمی (کرمانشاه) | امیرحاتمی (وزیر دفاع) * نحوه دسترسی به فیلم اعترافات و مستند مربوط به دو تابعیتی ها و علت پخش آن در جلسه علنی * علل عدم ارائه خدمات حمایتی به ایثارگران | ۹۸/۰۴/۳۱ هر دو نماینده از پاسخ‌های وزیر قانع شدند |
*شادمهر کاظم زاده (دهلران و آبادان) *حبیب‌الله نیکزادی‌پناه ( نماینده بم) | رضا اردکانیان(وزیر نیرو) * علت عدم مهار آبهای مرزی * مدیریت علمی و عملی در امور آب | ۹۸/۰۴/۳۱ هردو نماینده از پاسخ‌های وزیر قانع شدند. |
*ولی داداشی (نماینده آستارا) | منصور غلامی (وزیر علوم) *عدم ارائه خدمات رفاهی به دانشجویان دکتری | ۹۸/۰۴/۲۴ قانع شد |
حبیب‌الله دهمرده (نماینده زابل) | رضا رحمانی (وزیر صمت) در رابطه با بنگاه های کوچک و متوسط ایران چه اقداماتی انجام دادید. | ۹۸/۰۴/۰۳ قانع شد |
*بیت الله عبدالهی (اهر و هریس) *محمود نگهبان‌سلامی(خواف و رشتخوار ) | محمدجواد آذری‌جهرمی (وزیر ارتباطات) *وضعیت امکانات تلفن همراه و اینترنت در جاده‌ها *توسعه و ترویج ارتباطات و فناوری اطلاعات | ۹۸/۰۳/۲۷ عبداللهی از پاسخ وزیر قانع شد اما مجلس از پاسخ وزیر به سوال نگهبان سلامی قانع نشد و کارت زرد گرفت |
هدایت‌الله خادمی (نماینده ایذه‌وباغ‌ملک) | بیژن‌نامدار زنگنه( وزیر نفت) * چرا سیاست های گاز کشور چه در بخش خدمات گازرسانی به روستاها و بخش های مختلف کشور و چه در گرفتن سهم بازار گاز دنیا غیرعادلانه و ضد منافع ملی بوده است | ۹۸/۰۳/۰۲ نماینده از پاسخ وزیر قانع نشد اما بعد از رای‌گیری مجلس پاسخ‌های وزیر را قانع‌کننده دانست |
ولی‌الله نانوا کناری (نماینده بابلسر و فریدون‌کنار) | عبدالرضا رحمانی‌فضلی(وزیر کشور) درباره وضعیت دپوی زباله در شهرستان مازندران | ۹۸/۰۲/۳۱ قانع شد |
هاجر چنارانی (نماینده نیشابور) | سید محمد بطحایی (وزیر آموزش و پرورش) ارتقای جایگاه این وزارتخانه به عنوان مهمترین نهاد تربیت نیروی انسانی | ۹۸/۰۲/۲۴ قانع شد |
علیرضا محجوب (نماینده تهران) | رضا اردکانیان (وزیر نیرو) درباره وضعیت اپراتورهای برق | ۹۸/۰۲/۱۷ قانع شد |
علی ساری (نماینده اهواز) | بیژن نامدار زنگنه (وزیر نفت) علت عدم اتخاذ تمهیدات لازم برای جلوگیری از بحران مازوت در آینده چیست؟ | ۹۸/۰۲/۰۳ قانع شد |
محمدحسین فرهنگی (نماینده | منصور غلامی(وزیر علوم) حمایت از آموزش‌های کاربردی و مرتبط با مشاغل موجود | ۹۸/۰۱/۲۷ قانع شد |
فائزه عباسی
- 18
- 2
