انتخابات ٩٦ بار دیگر توان اصلاح‌طلبان در بسیج یک جامعه متکثر برای تحقق یک پروژه مشترک را به رخ کشید؛ جامعه‌ای با تنوع قومی، مذهبی و فرهنگی. جامعه‌ای که قرار نبوده هیچ‌گاه آن‌گونه بیندیشد که یک گروه خاص می‌اندیشد. جامعه‌ای به غایت آرمان‌گرا و تحول‌خواه. هنر اصلاح‌طلبان در همین جا نهفته است که می‌تواند با لایه‌های مختلف این جامعه وارد گفت‌وگو شود و آنها را برای تحقق یک آرمان بسیج کند. رشد چشمگیر اقبال عمومی به برنامه‌های اصلاح‌طلبان در هر دوره انتخابات - بنا به اطلاعات آماری - مؤید همین نکته است. درحالی‌که همین آمار نشان می‌دهد که اصولگرایان در هر دوره از انتخابات هیچ رشد درخور‌اعتنایی نسبت به دوره‌های قبل نداشته‌اند. آنها با اتکا به یک پایگاه رأی ثابت همواره وارد انتخابات می‌شوند و در صورت مشارکت پایین جامعه، می‌توانند با همان آمار پیروز شوند.
رأی ثابت اصولگرایان نشان‌دهنده یک نکته راهبردی است و آن این است که آنها در ادوار مختلف نتوانسته‌اند با دیگر بخش‌های جامعه وارد گفت‌وگو شوند. همان بخش‌هایی که خواهان تحول و نوگرایی هستند. تعلق خاطر اصولگرایان به یک قشر خاص که بیشتر میل به سنت دارد، آنها را از توجه به دیگر بخش‌های جامعه غافل کرده است. به‌همین‌دلیل است وقتی که کاندیدای محترم اصولگرا با یک خواننده جنجالی رپ عکس تبلیغاتی می‌گیرد، در نخستین گام با واکنش اردوی خودش روبه‌رو می‌شود.
آنها که سال‌ها خود تابو وضع می‌کرده‌اند، به ناچار در موقعیتی قرار می‌گیرند تا به دست خودشان تابو‌شکنی کنند! آن‌هم برای جلب نظر بخش‌هایی از جامعه که سال‌ها با آنها دیالوگی برقرار نکرده بودند. آن شکل ارتباط‌گیری ناشیانه طبیعی است که با واکنش گسترده روبه‌رو می‌شود. چنان‌که آن «عکس» برجسته شد و در رسانه‌ها بازتاب گسترده یافت. اصولگرایان سال‌هاست که فقط به درون خود نظر می‌کنند و از توجه به بیرون غافل‌اند. اشکال در حصاری است که به دور خود کشیده‌اند.
این انتخابات به‌درستی نشان داد که در میان همان اردوگاه هم گفت‌وگوی چندانی وجود ندارد؛ از‌همین‌رو است که همواره در بیرون از همان دایره با مشکل روبه‌رو می‌شوند. فاصله‌گرفتن اصولگرایان از بخش‌های نوگرا و تحول‌خواه جامعه آنها را از گفتمان غالب دور نگه داشته است. گفتمانی که درون همین جامعه متکثر پدید آمده است و با حمایت از کاندیدای پیروز آن را تثبیت کرده است. هنر اصلاح‌طلبان در نزدیک‌شدن به این گفتمان غالب است؛ گفتمانی که در تعاملی دو‌سویه - میان نخبگان اصلاح‌طلب و بخش‌های متکثر جامعه - شکل گرفته است تا دیگر بار در بسیجی گسترده اقشار مختلف جامعه را به صندوق‌های رأی ترغیب کند.
این بار هم مانند دفعات پیش آمار درخور‌توجهی به سبد رأی اصلاح‌طلبان افزوده شد. رشد آرای اصلاح‌طلبان حکایت از نزدیکی آنها به لایه‌های مختلف جامعه دارد. اصلاح‌طلبان به‌درستی دریافته‌اند با تغییر نسل، جامعه نیز تغییر کرده است. آرمان‌های جوان امروز با آرمان‌های جوان سال‌های دهه ٦٠ و ٧٠ تفاوت دارد. نگاه او معطوف به آینده است. جوان امروز، خودش را با جوان کشورهای توسعه‌یافته مقایسه می‌کند نه با کشورهایی در حد چند کشور همسایه! آرمان او نقش‌داشتن در توسعه کشور است.
او به انتخابات به‌مثابه یک مراسم، مناسک یا آیین نمایشی نگاه نمی‌کند. او انتخابات را فرصتی برای تغییر می‌داند؛ از آنچه هست، به آنچه باید باشد. او به فردای کشورش می‌اندیشد؛ به فردایی که همه بتوانند در آن نقش ایفا کنند. حتی همان جوان اصولگرای رقیب! این آرمان و گفتمان اصلاح‌طلبی است. آیا اصولگرایان با این گفتمان همراه خواهند شد؟ آینده چه نشان خواهد داد؟
...
پس از تحریر: به‌راستی چرا رسانه ملی از تحلیل نتیجه انتخابات باز ماند و عرصه را به دیگر رسانه‌ها واگذار کرد؟!
مهرداد حجتي
- 18
- 5
