به گزارش ایلنا، نشست علمی نقش فضای مجازی در کمپین‌های انتخاباتی امروز (یکشنبه هفتم خردادماه) در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
حمیدرضا جلایی‌پور (جامعه‌شناس و استاد دانشگاه) در این نشست گفت: من از موضع جامعه‌شناسی فضای آنلاین یا آسیب‌شناسی فضای آنلاین وارد بحث نمی‌شوم گرچه این موضوعات نیز اهمیت دارند و باید به آنها توجه شود. شخصا بیشتر از منظر نقش فضای مجازی و مخصوصا تلگرام در کمپین‌های انتخاباتی و باتوجه به تحلیل و تجربه شخصی انتخابات سخن می‌گویم.
جلایی‌پور سپس با اشاره به اینکه حضور اصولگرایان در فضای مجازی با برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری همراه بود درباره اینکه چرا علیرغم تمامی برنامه‌ریز‌ی‌ها موفق به کسب نتیجه نشدند، گفت: در تحلیل اینکه چرا آقای روحانی پیروز انتخابات شد دو مساله وجود دارد مخصوصا اگر توجه کنیم که او کاندیدای دور دوم بود و معمولا افراد در دور دوم چندان امیدی نباید داشته باشند و دیگر اینکه رقیب یک استراتژی برنامه‌ریزی شده برای تک دوره‌ای آقای روحانی تدارک دیده بود که حتی صراحتا نیز در صدا و سیما مطرح می‌کردند درثانی آنها سال ۹۲ را ناباورانه واگذار کردند و قرار نبود که آقای روحانی رئیس‌جمهور شود وقتی آقای هاشمی یکی از استوانه‌های انقلاب که اگر در مبارزه انتخاباتی حضور داشت سی میلیون رای می‌آورد؛ رد صلاحیت شد چنانچه احتمال می‌دادند آقای روحانی موفق به کسب رای شود او را نیز رد صلاحیت می‌کردند و هیچ گونه احساس شرمندگی از این موضوع نداشتند.
این استاد دانشگاه افزود: مساله‌ای که در سال ۹۴ و در جریان انتخابات مجلس دیدیم و واقعا با رد صلاحیت گسترده اصلاح‌طلبان مواجه شدیم طرف مقابل تمام سعی خود را لحاظ کرد که آقای روحانی یا رد صلاحیت شود یا شخصا در کارزار انتخاباتی حضور پیدا نکند. تندروها علاقه جدی به رد صلاحیت آقای روحانی داشتند اما نظرسنجی‌ها چیز دیگری می‌گفت و بالاخره آنها تا حدودی حساب و کتاب حفظ ظاهر را بلدند. آنها برای رسیدن به هدف خود تا جایی که توانستند هر چیزی را به کار گرفتند در این دوره مساله جدی نگرانی‌های جدی وجود داشت که البته حساسیت درستی هم هست وقتی جمنا به وجود آمد و رئیسی را مطرح کردند یعنی می‌خواهند مقدمه‌ای برای آینده بلندمدت‌تر داشته باشند و حاضر شدند این ریسک را انجام دهند.
او تاکید کرد: رقیب روحانی صرفا پایگاه اجتماعی چند میلیونی نداشتند و تنها متکی به جمنا نبود بلکه به نوعی یک دولت پنهان با تمام امکانات عمومی پای کار آمده بود حتی می‌توان گفت به نوعی از رده‌های بالا چک سفید امضا داشتند تا کارها و اقدامات‌شان را پیش ببرند وعده‌هایی مثل یارانه ۲۵۰ هزار تومانی پرداخت کارانه به ۷ میلیون نفر، سند زدن ملک برای ۱۶ میلیون حاشیه نشین که می‌توانست نظام اجتماعی کشور را به هم بریزند همه ناشی از همین چک سفید امضا که در دستشان بود است. خوشبختانه حاشینه‌نشینان و شهرستان‌های ما عاقلانه عمل کردند و این وعده‌های توخالی را باور نکردند .
این جامعه‌شناس سپس گریزی به دیدار تتلو و حجت الاسلام رئیسی زد و گفت: شخصا تجربه این را دارم که در احضارها عکس‌ها را نشانم می‌دادند و به دلیل وجود یک خانم با حجاب کمی مشکل‌دار در گوشه عکس بازخواست می‌شدند حالا خودشان با تتلو عکس و فیلم یادگاری می‌گرفتند این دیدار تتلو و رئیسی فشار سنگینی را به او آورد. اما بعد اعلام کردند که تتلو توبه کرده با وجود این چند ساعت نگذشته فیلمی از تتلو منتشر شد که دخترها را بغل می‌کرد و به همین دلیل مانور روی قضیه تمام شد البته باید منتظر ماند و دید حوزه علمیه بعدتر چه واکنشی به این اتفاق نشان می‌دهد.
جلایی‌پور ادامه داد: آخرین موردی که چک سفید امضا را برای آن خرج کردند دروغ‌ها و تهمت‌ها درباره سند ۲۰۳۰ بود و اینکه می‌گفتند دولت روحانی دختران ایرانی برای حضور در کشورهای خلیج فارس ثبت‌نام کرده و می‌خواهد ترویج بی‌بندباری و آموزش هم‌جنسگرایی داشته باشد این دروغ‌ها نه فقط در شهرها و روستاها بلکه در مرکز تهران و یوسف آباد نیز به صورت سازماندهی شده تکرار می‌شد. توسل به پوپولیسم افسارگسیخته در جامعه‌ای که ۱۰ سال و بیشتر است با بحران اقتصادی روبروست می‌توانست کارساز باشد همانطور که ترامپ در آمریکا رای آورد یا لوپن به مرحله دوم انتخابات فرانسه رسید اما خوشبختانه این موضوع در جامعه ما جواب نداد.
این استاد دانشگاه یادآور شد: ما دستکم یک ملت بنیادی چند میلیونی داریم که حداقل دو دهه است به شکل جامعه متکثر از منظر اقتصادی سیاسی فرهنگی و اجتماعی درآمده و به نظر می‌رسید طرف مقابل آقای روحانی حرف چندانی برای این جامعه متکثر نداشت ولی گروه آقای روحانی بهتر و بیشتر می‌توانست تعامل با این جامعه را حفظ کند. با این حال تکثر در جامعه ما همیشه بوده است اما چرا این‌بار در این حد مورد توجه قرار گرفت و کارساز شد. دو عامل در این حوزه مهم است اول نقش سازماندهی نیروهای اصلاح‌طلب اعتدال طلب و اصولگرای میانه از دو سال پیش مدام تکرار می‌کردند که روحانی اصلاح‌طلب نیست چرا شما روی او تمرکز کرده‌اید حتی ماجرا سر نامزد پوششی نیز مطرح شد اما ساماندهی قوی و یکپارچه ادامه پیدا کرد.
او تصریح کرد: انسجام مدیریتی از راس تا تشکل‌های اصلی و چهره‌های سیاسی شناخته شده اصلاح‌طلب عامل مهمی در پیروزی آنها بود به‌رغم تمامی نظرات مختلف و آرای گوناگون هیچکس ساز مخالف نزد و شخصیت‌های موثر اصلاح‌طلب اعم از عبدالله نوری، موسوی خوئئینی‌ها همه یک صدا و یک پارچه بودند. در ثانی این جریان سیاسی توانست با متن مردم ارتباط بگیرد و دیگر مثل گذشته تنها به جلسات سخنرانی و .... محدود نشد ارتباط ۲۴ ساعته چهره‌های شناخته شده اصلاح‌طلب با مردم از طریق اینستاگرام تلگرام فضای مجازی، ارتباطی دو طرفه را رقم زد عامل بسیار مهمی است شخصا برایم پیش می‌آمد برای یک مطلب تا ۳۰۰ پیام دریافت می‌کردم و حرف‌های مردم را می‌شنیدم این یعنی فضا دیگر تنها اطلاع‌رسانی نبود و یک ارتباط مردمی شکل گرفت جالب اینکه هواداران اصلاح‌طلب از اعضا فعال‌تر بودند.
جلایی‌پور همچنین به تبحر طرف مقابل نسبت به ملزومات جنگ روانی اشاره و بیان کرد: شکی نیست که طرف مقابل متخصص جنگ روانی است و حتی به نوعی می‌توان گفت برای کار آموزش هم دیده‌اند و چند دهه است چندین میلیارد هزینه این موضوع شده است منتهی نیروهای جامعه مدنی به وسیله تلگرام مرتبط و منسجم شدند و برای پیروزی اصلاح‌طلبان پای کار آمدند این مساله معادلات بازی را تغییر داد. در جامعه ما دست کم ۲.۵ تا ۳ میلیون فرد وجود دارند که تربیت نهادینه شده دارند یعنی خودشان به اندازه یک سازمان مولفه‌های جامعه مدنی را می‌شناسند و برای مسائل ملی و عمومی حساس هستند این افراد نه فقط در شهرها بلکه در سراسر ایران و حتی روستاها نیز وجود دارند که خود یک سرمایه محسوب می‌شود.
این جامعه‌شناس افزود: تلگرام و فضای مجازی کمک کرد تا این افراد به یک گروه واقعی و مشترک تبدیل شوند و مطالبات خود را برنامه‌ریزی کنند. اینکه در لیست شورای شهر جوانان و زنان را بیشتر می‌بینیم ناشی از پویش‌های اجتماعی افرادی است که به وسیله تلگرام، توئیتر و فضای رسانه‌ای گرد هم جمع شده بودند در کنار اینها سخنرانی‌های آقای روحانی و جهانگیری و حضور قوی و موثر در مناظرات قدرت طرف مقابل را بیش از پیش تحت تاثیر قرار داد. به عنوان مثال در کانال تگرامی برای ایران بهترین بچه‌های کشور بدون هیچ چشمداشتی محتوای تبلیغاتی تولید می‌کردند همه اینها به دلیل اعتمادی بود که سرمایه اجتماعی به چهره‌های بزرگ فراهم کرد.
او متذکر شد: چرا به رغم تمام انتقادها و حتی کارشکنی‌ها برای تولید لیست‌های جعلی؛ لیست امید شورای شهر تمام و کمال رای آورد. اینها همه ناشی از یکپارچگی و انسجام مدیریتی و نهادهای مردمی است. صراحتا می‌توان گفت پوپولیسم وقیح در این انتخابات شکست خورد.
- 17
- 1
