آشنایی با مجلس دومای روسیه

یکی از اختیارات دوما، طرح اتهام علیه رئیس‌جمهوری روسیه است

مجلس دومای روسیه

معنای واژه دوما، فکر کردن است. در واقع به دومای دولتی یا مجلس سفلای مجمع فدرال روسیه، قوه مقننه روسی ها می گویند که شورای فدرال روسیه به عنوان مجلس علیایش محسوب میشود. مقر دوما در چند قدمی میدان مانگه در مرکز مسکو واقع شده است و اعضای آن را نماینده می گویند. در پی بحران قانون اساسی ۱۹۹۳، دوما با تائید قانون اساسی پیشنهادی بوریس یلتسین، جایگزین شورای عالی روسیه شد.

تاریخچه مجلس دومای روسیه

به نخستین نهاد پارلمانی روسیه، مجلس دوما میگویند که براثر فشار جناح های لیبرال دولت روسیه در سال ۱۹۰۶ تاسیس گردید و تا انقلاب بلشویکی در چهار دوره در سال ۱۹۱۷ تشکیل شد. نخستین دوره دوما، ۷۲ روز طول کشید که استیضاح ها و سؤالات زیادی را در این مدت کوتاه از نخست وزیر و اعضای کابینه پرسیدند. از این رو تزار روسیه بر اثر کشمکش بین دوما و دولت، مجبور شد دومای دوره اول را پیش از این که دوره کاری اول، تمام شود؛ منحل و دستور انتخابات زودرس را صادر کند.

برخلاف انتظار تزار روسیه، دومای دوم به مراتب، گرایش های شدیدتری در مخالفت با تزار و دولت داشت و اکثریت در اختیار جریان چپگرا بودند و مجدداً در صحن دوما بین نمایندگان و اعضای دولت، اختلافاتی بوجود آمد. در نهایت تزار روسیه برای خاتمه ی این درگیری، مجبور شد دوما را در ژوئن ۱۹۰۷ منحل کند. شروع دومای دوره سوم از نوامبر ۱۹۰۷ بود و تا ژوئن ۱۹۱۲ تداوم یافت. نمایندگان، صرفا در این دوره توانستند بطور حرفه ای، کار خود را در طول مدت پنج سال انجام دهند. اکثریت نمایندگان در این دوره متشکل از هواداران دولت بودند و اپوزیسیون دولت در اقلیت قرار داشت.

در ماه نوامبر سال ۱۹۱۲ چهارمین و آخرین دوره دوما در زمان تزارها شروع شد و هم زمان با پیروزی انقلاب بلشویکی در اکتبر ۱۹۱۷ این دوره به رهبری لنین در روسیه پایان یافت. انحلال دومای روسیه، یکی از اولین دستورات صادر شده توسط لنین در روزهای اول پیروزی انقلاب بود.

دومای دولتی روسیه مسئولیت‌های خطیری را از جمله تصویب قانون اساسی و ... برعهده دارد

به قدرت رسیدن« میخائیل گورباچف» و طرح ایده های اصلاحات سیاسی و اقتصادی، باعث احیای قدرت و جایگاه مجلس و برگزاری انتخابات آزادتر در اتحاد جماهیر شوروی شد. وی برای برگزاری انتخابات آزادتر در سال ۱۹۸۹ اصلاحاتی در قانون اساسی به وجود آورد و خلق با ۲۲۵۰ نماینده، راه را برای تشکیل مجلس نمایندگان هموار ساخت.

رییس جمهوری وقت روسیه به نام« بوریس یلتسین» و رئیس شورای عالی در زمان فروپاشی اتحاد شوروی و تشکیل کشور روسیه، دچار اختلافاتی بر سر اختیارات و تقسیم قدرت شدند و در نهایت پارلمان منحل شد و دومای روسیه به شکل امروزی با اصلاح قانون اساسی در سال ۱۹۹۳ جایگزین شورای عالی شد و به این ترتیب، نخستین دوره آن در سال ۱۹۹۳ بوجود آمد.

وظایف و اختیارات دوما

از مسئولیت ها و اختیارات دومای دولتی روسیه می توان به تصویب قانون اساسی و قوانین فدرال، موافقت با انتصاب نخست وزیر پیشنهادی رییس جمهوری، انتصاب رئیس شورای حقوق بشر، تصویب پذیرش استعفای اعضای دولت، طرح اتهام علیه رییس جمهوری به منظور استیضاح و برکناری وی، انتصاب و عزل رییس بانک مرکزی و رئیس دیوان محاسبات فدراسیون روسیه، اعلام عفو عمومی، قراردادها و موافقت نامه های بین المللی و غیره اشاره کرد.

دومای دولتی یا مجلس سفلای مجمع فدرال روسیه در واقع قوه مقننه روسی‌ها است

در صورتی که مصوبه ای در دوما بتواند توسط شورای فدراسیون مورد تائید قرار گیرد اما رییس جمهوری در مهلت قانونی ۴۱ روزه مخالف این مصوبه باشد و آن را نپذیرد، باید برای بررسی مجدد به دوما بر گردد و چنانچه دوما قادر به حل اختلافات از طریق کمیسیون ویژه ای که به همین منظور تشکیل می شود؛ نباشد باید حمایت دوم سوم اعضای دوما و دوسوم اعضای شورای فدراسیون را برای لازم الاجرا شدن این مصوبه، داشته باشد. بنابراین وظیفه ی رئیس جمهوری، امضاء و انتشار این قانون می باشد.

طرح اتهام علیه رئیس جمهوری روسیه، از دیگر اختیارات دوما به شمار می رود. مراحل تشریفاتی این کار در فصل بیست و یکم آیین نامه داخلی دوما تعيين شده است که حمایت حداقل یک سوم نمایندگان دوما بر اساس آن برای در دستور کار قرار گرفتن اتهام، لازم است. لذا کمیته ویژه ای پس از این که اتهام واردشده در دستور کار قرار گرفت، توسط نمایندگان دوما تشکیل و به موضوع موارد اتهامی رسیدگی میشود. چنانچه دوسوم کل نمایندگان دوما، این اتهام را تصویب کنند؛ برکناری رییس جمهور به شورای فدراسیون روسیه بعنوان نهاد مسئول ارسال می شود. بنابراین اگر دوسوم اعضای شورای فدراسیون روسیه تائید کنند، رییس جمهوری معزول میشود.

به اعضای مجلس دومای روسیه نماینده گفته می‌شود

گردآوری: بخش سیاست سرپوش