نصب مجدد تنديس کاوه آهنگر در ميدان آزادي اصفهان؛ اتفاقي که از روز گذشته بخش مهمي از اخبار فضاي مجازي را به خود اختصاص داده و هنرمندان و فرهيختگان اصفهان و کشور، فعالان مدني و ميراث فرهنگي، اصفهانشناسان و مردم عادي را شادمان کرده است. نزدیک به يک سال بعد از انتخابات ۲۹ ارديبهشت که شوراهاي شهر چند شهر مهم کشور را در اختيار اصلاحطلبان قرار داد، مديريت شهري اصفهان «صاحب درفش کاويان» را سر جاي خود برگرداند تا نمادي از دميدن روح دوباره اميد در شهري باشد که در غياب زايندهرود، روزگار را به نااميدي ميگذراند. درست چند روز پس از اتمام هفته فرهنگي اصفهان، شهردار اصلاحطلب نصف جهان، آرزوي يک دههاي اصفهانشناسان و فعالان مدني مبني بر بازگرداندن تنديس کاوه آهنگر به ميدان آزادي و خارجکردن آن از انبار شهرداري اصفهان را محقق کرد.
تنديسي که در سال ۱۳۷۹ توسط ايرج محمدي، مجسمهساز، ساخته شد و در زمان دولت اصلاحات در اصفهان، نصب شد. چند سال بعد مرتضي سقائياننژاد، شهردار برخاسته از جبهه پايداري، به بهانه احداث ايستگاه مترو، اين اثر فاخر هنري را براي بيش از ۱۰ سال به انبار شهرداري اصفهان فرستاد. نوروزي، شهردار اصفهان، از ابتداي حضورش در اين سمت، جلساتي با نخبگان هنري، فرهنگي و اجتماعي شهر داشت که تحقق بازگرداندن کاوه و از انبار بيرونکشيدنش هم يکي از خواستههاي مطرحشده نخبگان در همين جلسات بود. اقدامي که در رونق گردشگري نيز تأثيرگذار است. مديريت شهري جديد اصفهان ميداند گردشگران امروز، مقصد خود را براساس بازنمايي تصويري انتخاب ميکنند که از طريق رسانهها، شبکههاي اجتماعي و خردهروايتهاي فرهنگي دريافت ميکنند. شهردار از اداره ارزان شهر ميگويد و با بازگرداندن کمهزينه مجسمهاي پرابهت، هم خواسته مردم و دوستداران فرهنگ و هنر را محقق کرده و هم برای نمادسازي و تقويت هويت بصري شهر گامی برداشته است.
حرکتي در راستاي مشارکتجويي و مشارکتپذيري مردم و پاسخگويي به خواستههاي فعالان مدني و دوستداران ميراث فرهنگي که پشت درهاي شهرداري اصولگرايان مانده بود. اين دوستداران ميراث فرهنگي معتقدند اگر مديريت شهري اصفهان، احياي ريشههاي هويتي، توسعهمحوري، آيندهانديشي و اصلاحات ساختاري را بهدور از فشارهاي برخي جريانات ماجراجو دنبال کند، مسير اصلاحات را بهدرستي طي کرده است. ريشههاي هويتي، بخش جداييناپذير شهر بهمثابه يک موجود زنده و نه يک سازه عمراني است. مجسمه دريادار نلسون در ترافالگار، مجسمه آزادي در ايل دوسيژن يا سيمون در کاراکاس و دست آخر گاريبالدي در ساحل نيس، اينها و دهها اثر هنري ديگر، مجسمههايي هستند که بخشي از هويت فرهنگي کشورها و شهرهاي خود را تشکيل ميدهند.
ميشود کسي به لندن، پاريس يا رم برود و پاي يکي از اين نمادهاي شهري عکسي به يادگار نگيرد، يا اينکه از ميدانهاي معروف جهان گذشته باشد و تصويري از يادگارهاي تاريخي يا نمادين آنها در ذهنش نقش نبسته باشد؟ در اين صورت انگار که آنجا نبوده است. همه اينها يک جاي قصه با هم مشترک هستند، نمادهاي شهري دارند سازههايي که از دل مفاهيم بنيادين تفکري، خاطرات مشترک يا کهنالگوهاي ذهني-تاريخي مردمان آن بيرون آمدهاند و ايستاده بر چهارراه يا وسط يک ميدان و جلوي ميدانچه، گذر روزگار و گذرکنندگان آنها را نظاره ميکنند. اين نمادهاي شهري فقط از منظر زيبايي يا بيان داشتهها نيست که مهم هستند؛ به گفته حميد فرهمندبروجني، عضو هيئت علمي دانشگاه هنر اصفهان، «وجود نمادهاي شهري، حس تعلق خاطر به زادگاه و محل زندگي افراد را افزايش ميدهد و هرچه اين حس تعلق خاطر بين مردم بيشتر شود، هويتمندي جامعه تقويت ميشود».
او يکي از راهکارهاي شهرداريها در همه شهرهاي موفق دنيا را حفظ و احياي نمادهاي شهري ميداند که بهادادن به آنها باعث عشقورزيدن کودکان و نسل جديد به شهر و ميراث فرهنگي خود ميشود. بشاهين سپنتا، از فعالان فرهنگي شهر اصفهان، درباره كاوه ميگويد: «نام قديم اصفهان، گاوه بوده که برگرفته از نام کاوه است و اين موضوع نشانگر تنيدهشدن هويت اصفهان با کاوه است. همچنين منطقه مشهدکاوه در ۱۲ کيلومتري شهر چادگان، آرامگاه کاوه آهنگر به شمار ميرود که متعلق به دوره ايلخانيان است و بناي آن حدود ۷۰۰ سال قدمت دارد و در فهرست ميراث ملي نيز ثبت شده است». کوروش محمدي، عضو شوراي اسلامي شهر اصفهان، درباره بازگشت تنديس کاوه، ميگويد: «شهرداري وظيفه زيباسازي و حفاظت از داشتهها و سرمايههاي فرهنگي شهر را دارد و ازاينرو به مطالبه فرهنگي عموم مردم اصفهان درباره نصب مجدد مجسمه کاوه پاسخ داد.
کاوه نماد تلاشگري و آزاديخواهي است. نصب تنديس شخصيتها گوياي چند شاخصه مهم در شهر اصفهان است؛ در گام اول اين تنديسها معرف هنر هنرمندان ايران به شمار ميروند و در گام ديگر ميتوانند روح فرهنگي شهر را ساماندهي کنند. تنديسها ميتوانند نقاط مکث و توقفهايي را که در پويايي فرهنگي شهر وجود دارد پوشش دهند و نقاط مکث را روشن کنند، تنديسهايي که تبديل به نمادهايي ميشوند و براي شهری تاريخي، فرهنگي و باستاني مانند اصفهان ميتوانند بيانکننده تاريخ شهر و بهنوعي معرف نگاه فرهنگي شهروندان نيز باشند». برهميناساس است که هفته فرهنگي اصفهان برگزار ميشود يا شهردار اصفهان بار سفر به ديگر کلانشهرها ميبندد تا در رساندن پيامي مشارکت کند که اصفهان جديد و قديم را به هم پيوند میزند؛ همان پيوندي که جهانشهر اسطوره را در کنار همتايانش مينشاند و سرمايههاي نمادينش را براي ديدهشدن به اشتراک ميگذارد.
- 18
- 5
